4.10 စူဠအဿပုရသုတ္တ
ဧဝံ မေ သုတံ— ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ အင်္ဂေသု ဝိဟရတိ အဿပုရံ နာမ အင်္ဂါနံ နိဂမော. တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ— “ဘိက္ခဝေါ”တိ. “ဘဒန္တေ”တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ. ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ—
“သမဏာ သမဏာတိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဇနော သဉ္ဇာနာတိ. တုမှေ စ ပန ‘ကေ တုမှေ’တိ ပုဋ္ဌာ သမာနာ ‘သမဏာမှာ’တိ ပဋိဇာနာထ. တေသံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံသမညာနံ သတံ ဧဝံပဋိညာနံ သတံ— ‘ယာ သမဏသာမီစိပ္ပဋိပဒါ တံ ပဋိပဇ္ဇိဿာမ; ဧဝံ နော အယံ အမှာကံ သမညာ စ သစ္စာ ဘဝိဿတိ ပဋိညာ စ ဘူတာ; ယေသဉ္စ မယံ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရံ ပရိဘုဉ္ဇာမ, တေသံ တေ ကာရာ အမှေသု မဟပ္ဖလာ ဘဝိဿန္တိ မဟာနိသံသာ, အမှာကဉ္စေဝါယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာ အဝဉ္ဈာ ဘဝိဿတိ သဖလာ သော်ဒြယာ’တိ. ဧဝဉှိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗံ.
ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န သမဏသာမီစိပ္ပဋိပဒံ ပဋိပန္နော ဟောတိ? ယဿ ကဿစိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အဘိဇ္ဈာလုဿ အဘိဇ္ဈာ အပ္ပဟီနာ ဟောတိ, ဗျာပန္နစိတ္တဿ ဗျာပါဒေါ အပ္ပဟီနော ဟောတိ, ကောဓနဿ ကောဓော အပ္ပဟီနော ဟောတိ, ဥပနာဟိဿ ဥပနာဟော အပ္ပဟီနော ဟောတိ, မက္ခိဿ မက္ခော အပ္ပဟီနော ဟောတိ, ပဠာသိဿ ပဠာသော အပ္ပဟီနော ဟောတိ, ဣဿုကိဿ ဣဿာ အပ္ပဟီနာ ဟောတိ, မစ္ဆရိဿ မစ္ဆရိယံ အပ္ပဟီနံ ဟောတိ, သဌဿ သာဌေယျံ အပ္ပဟီနံ ဟောတိ, မာယာဝိဿ မာယာ အပ္ပဟီနာ ဟောတိ, ပါပိစ္ဆဿ ပါပိကာ ဣစ္ဆာ အပ္ပဟီနာ ဟောတိ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အပ္ပဟီနာ ဟောတိ— ဣမေသံ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, သမဏမလာနံ သမဏဒေါသာနံ သမဏကသဋာနံ အာပါယိကာနံ ဌာနာနံ ဒုဂ္ဂတိဝေဒနိယာနံ အပ္ပဟာနာ ‘န သမဏသာမီစိပ္ပဋိပဒံ ပဋိပန္နော’တိ ဝဒါမိ. သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, မတဇံ နာမ အာဝုဓဇာတံ ဥဘတောဓာရံ ပီတနိသိတံ. တဒဿ သင်္ဃာဋိယာ သမ္ပာရုတံ သမ္ပလိဝေဌိတံ. တထူပမာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမဿ ဘိက္ခုနော ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဝဒါမိ.
နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, သင်္ဃာဋိကဿ သင်္ဃာဋိဓာရဏမတ္တေန သာမညံ ဝဒါမိ. နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အစေလကဿ အစေလကမတ္တေန သာမညံ ဝဒါမိ. နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ရဇောဇလ္လိကဿ ရဇောဇလ္လိကမတ္တေန သာမညံ ဝဒါမိ. နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဥဒကောရောဟကဿ ဥဒကောရောဟဏမတ္တေန သာမညံ ဝဒါမိ. နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ရုက္ခမူလိကဿ ရုက္ခမူလိကမတ္တေန သာမညံ ဝဒါမိ. နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အဗ္ဘောကာသိကဿ အဗ္ဘောကာသိကမတ္တေန သာမညံ ဝဒါမိ. နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဥဗ္ဘဋ္ဌကဿ ဥဗ္ဘဋ္ဌကမတ္တေန သာမညံ ဝဒါမိ. နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ပရိယာယဘတ္တိကဿ ပရိယာယဘတ္တိကမတ္တေန သာမညံ ဝဒါမိ. နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, မန္တဇ္ဈာယကဿ မန္တဇ္ဈာယကမတ္တေန သာမညံ ဝဒါမိ. နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဇဋိလကဿ ဇဋာဓာရဏမတ္တေန သာမညံ ဝဒါမိ.
သင်္ဃာဋိကဿ စေ, ဘိက္ခဝေ, သင်္ဃာဋိဓာရဏမတ္တေန အဘိဇ္ဈာလုဿ အဘိဇ္ဈာ ပဟီယေထ, ဗျာပန္နစိတ္တဿ ဗျာပါဒေါ ပဟီယေထ, ကောဓနဿ ကောဓော ပဟီယေထ, ဥပနာဟိဿ ဥပနာဟော ပဟီယေထ, မက္ခိဿ မက္ခော ပဟီယေထ, ပဠာသိဿ ပဠာသော ပဟီယေထ, ဣဿုကိဿ ဣဿာ ပဟီယေထ, မစ္ဆရိဿ မစ္ဆရိယံ ပဟီယေထ, သဌဿ သာဌေယျံ ပဟီယေထ, မာယာဝိဿ မာယာ ပဟီယေထ, ပါပိစ္ဆဿ ပါပိကာ ဣစ္ဆာ ပဟီယေထ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ပဟီယေထ, တမေနံ မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ ဇာတမေဝ နံ သင်္ဃာဋိကံ ကရေယျုံ, သင်္ဃာဋိကတ္တမေဝ သမာဒပေယျုံ— ‘ဧဟိ တွံ, ဘဒြမုခ, သင်္ဃာဋိကော ဟောဟိ, သင်္ဃာဋိကဿ တေ သတော သင်္ဃာဋိဓာရဏမတ္တေန အဘိဇ္ဈာလုဿ အဘိဇ္ဈာ ပဟီယိဿတိ, ဗျာပန္နစိတ္တဿ ဗျာပါဒေါ ပဟီယိဿတိ, ကောဓနဿ ကောဓော ပဟီယိဿတိ, ဥပနာဟိဿ ဥပနာဟော ပဟီယိဿတိ, မက္ခိဿ မက္ခော ပဟီယိဿတိ, ပဠာသိဿ ပဠာသော ပဟီယိဿတိ, ဣဿုကိဿ ဣဿာ ပဟီယိဿတိ, မစ္ဆရိဿ မစ္ဆရိယံ ပဟီယိဿတိ, သဌဿ သာဌေယျံ ပဟီယိဿတိ, မာယာဝိဿ မာယာ ပဟီယိဿတိ, ပါပိစ္ဆဿ ပါပိကာ ဣစ္ဆာ ပဟီယိဿတိ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ပဟီယိဿတီ’တိ. ယသ္မာ စ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, သင်္ဃာဋိကမ္ပိ ဣဓေကစ္စံ ပဿာမိ အဘိဇ္ဈာလုံ ဗျာပန္နစိတ္တံ ကောဓနံ ဥပနာဟိံ မက္ခိံ ပဠာသိံ ဣဿုကိံ မစ္ဆရိံ သဌံ မာယာဝိံ ပါပိစ္ဆံ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကံ, တသ္မာ န သင်္ဃာဋိကဿ သင်္ဃာဋိဓာရဏမတ္တေန သာမညံ ဝဒါမိ.
အစေလကဿ စေ, ဘိက္ခဝေ …ပေ… ရဇောဇလ္လိကဿ စေ, ဘိက္ခဝေ …ပေ… ဥဒကောရောဟကဿ စေ, ဘိက္ခဝေ …ပေ… ရုက္ခမူလိကဿ စေ, ဘိက္ခဝေ …ပေ… အဗ္ဘောကာသိကဿ စေ, ဘိက္ခဝေ …ပေ… ဥဗ္ဘဋ္ဌကဿ စေ, ဘိက္ခဝေ …ပေ… ပရိယာယဘတ္တိကဿ စေ, ဘိက္ခဝေ …ပေ… မန္တဇ္ဈာယကဿ စေ, ဘိက္ခဝေ …ပေ… ဇဋိလကဿ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဇဋာဓာရဏမတ္တေန အဘိဇ္ဈာလုဿ အဘိဇ္ဈာ ပဟီယေထ, ဗျာပန္နစိတ္တဿ ဗျာပါဒေါ ပဟီယေထ, ကောဓနဿ ကောဓော ပဟီယေထ, ဥပနာဟိဿ ဥပနာဟော ပဟီယေထ, မက္ခိဿ မက္ခော ပဟီယေထ, ပဠာသိဿ ပဠာသော ပဟီယေထ, ဣဿုကိဿ ဣဿာ ပဟီယေထ, မစ္ဆရိဿ မစ္ဆရိယံ ပဟီယေထ, သဌဿ သာဌေယျံ ပဟီယေထ, မာယာဝိဿ မာယာ ပဟီယေထ, ပါပိစ္ဆဿ ပါပိကာ ဣစ္ဆာ ပဟီယေထ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ပဟီယေထ, တမေနံ မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ ဇာတမေဝ နံ ဇဋိလကံ ကရေယျုံ, ဇဋိလကတ္တမေဝ သမာဒပေယျုံ— ‘ဧဟိ တွံ, ဘဒြမုခ, ဇဋိလကော ဟောဟိ, ဇဋိလကဿ တေ သတော ဇဋာဓာရဏမတ္တေန အဘိဇ္ဈာလုဿ အဘိဇ္ဈာ ပဟီယိဿတိ ဗျာပန္နစိတ္တဿ ဗျာပါဒေါ ပဟီယိဿတိ, ကောဓနဿ ကောဓော ပဟီယိဿတိ …ပေ… ပါပိစ္ဆဿ ပါပိကာ ဣစ္ဆာ ပဟီယိဿတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ပဟီယိဿတီ’တိ. ယသ္မာ စ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဇဋိလကမ္ပိ ဣဓေကစ္စံ ပဿာမိ အဘိဇ္ဈာလုံ ဗျာပန္နစိတ္တံ ကောဓနံ ဥပနာဟိံ မက္ခိံ ပလာသိံ ဣဿုကိံ မစ္ဆရိံ သဌံ မာယာဝိံ ပါပိစ္ဆံ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ, တသ္မာ န ဇဋိလကဿ ဇဋာဓာရဏမတ္တေန သာမညံ ဝဒါမိ.
ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သမဏသာမီစိပ္ပဋိပဒံ ပဋိပန္နော ဟောတိ? ယဿ ကဿစိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အဘိဇ္ဈာလုဿ အဘိဇ္ဈာ ပဟီနာ ဟောတိ, ဗျာပန္နစိတ္တဿ ဗျာပါဒေါ ပဟီနော ဟောတိ, ကောဓနဿ ကောဓော ပဟီနော ဟောတိ, ဥပနာဟိဿ ဥပနာဟော ပဟီနော ဟောတိ, မက္ခိဿ မက္ခော ပဟီနော ဟောတိ, ပဠာသိဿ ပဠာသော ပဟီနော ဟောတိ, ဣဿုကိဿ ဣဿာ ပဟီနာ ဟောတိ, မစ္ဆရိဿ မစ္ဆရိယံ ပဟီနံ ဟောတိ, သဌဿ သာဌေယျံ ပဟီနံ ဟောတိ, မာယာဝိဿ မာယာ ပဟီနာ ဟောတိ, ပါပိစ္ဆဿ ပါပိကာ ဣစ္ဆာ ပဟီနာ ဟောတိ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ပဟီနာ ဟောတိ— ဣမေသံ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, သမဏမလာနံ သမဏဒေါသာနံ သမဏကသဋာနံ အာပါယိကာနံ ဌာနာနံ ဒုဂ္ဂတိဝေဒနိယာနံ ပဟာနာ ‘သမဏသာမီစိပ္ပဋိပဒံ ပဋိပန္နော’တိ ဝဒါမိ. သော သဗ္ဗေဟိ ဣမေဟိ ပါပကေဟိ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ ဝိသုဒ္ဓမတ္တာနံ သမနုပဿတိ ( ). တဿ သဗ္ဗေဟိ ဣမေဟိ ပါပကေဟိ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ ဝိသုဒ္ဓမတ္တာနံ သမနုပဿတော ( ) ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ, ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ.
သော မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ. ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာဗဇ္ဈေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ. ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ …ပေ… မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ …ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ. ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာဗဇ္ဈေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ. သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ပေါက္ခရဏီ အစ္ဆောဒကာ သာတောဒကာ သီတောဒကာ သေတကာ သုပတိတ္ထာ ရမဏီယာ. ပုရတ္ထိမာယ စေပိ ဒိသာယ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဃမ္မာဘိတတ္တော ဃမ္မပရေတော ကိလန္တော တသိတော ပိပါသိတော. သော တံ ပေါက္ခရဏိံ အာဂမ္မ ဝိနေယျ ဥဒကပိပါသံ ဝိနေယျ ဃမ္မပရိဠာဟံ …ပေ… ပစ္ဆိမာယ စေပိ ဒိသာယ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ …ပေ… ဥတ္တရာယ စေပိ ဒိသာယ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ …ပေ… ဒက္ခိဏာယ စေပိ ဒိသာယ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ. ယတော ကုတော စေပိ နံ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဃမ္မာဘိတတ္တော ဃမ္မပရေတော, ကိလန္တော တသိတော ပိပါသိတော. သော တံ ပေါက္ခရဏိံ အာဂမ္မ ဝိနေယျ ဥဒကပိပါသံ, ဝိနေယျ ဃမ္မပရိဠာဟံ. ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ခတ္တိယကုလာ စေပိ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ, သော စ တထာဂတပ္ပဝေဒိတံ ဓမ္မဝိနယံ အာဂမ္မ, ဧဝံ မေတ္တံ ကရုဏံ မုဒိတံ ဥပေက္ခံ ဘာဝေတွာ လဘတိ အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသမံ. အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသမာ ‘သမဏသာမီစိပ္ပဋိပဒံ ပဋိပန္နော’တိ ဝဒါမိ. ဗြာဟ္မဏကုလာ စေပိ …ပေ… ဝေဿကုလာ စေပိ …ပေ… သုဒ္ဒကုလာ စေပိ …ပေ… ယသ္မာ ကသ္မာ စေပိ ကုလာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ, သော စ တထာဂတပ္ပဝေဒိတံ ဓမ္မဝိနယံ အာဂမ္မ, ဧဝံ မေတ္တံ ကရုဏံ မုဒိတံ ဥပေက္ခံ ဘာဝေတွာ လဘတိ အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသမံ. အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသမာ ‘သမဏသာမီစိပ္ပဋိပဒံ ပဋိပန္နော’တိ ဝဒါမိ.
ခတ္တိယကုလာ စေပိ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ. သော စ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ. အာသဝါနံ ခယာ သမဏော ဟောတိ. ဗြာဟ္မဏကုလာ စေပိ …ပေ… ဝေဿကုလာ စေပိ… သုဒ္ဒကုလာ စေပိ… ယသ္မာ ကသ္မာ စေပိ ကုလာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ, သော စ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ. အာသဝါနံ ခယာ သမဏော ဟောတီ”တိ.
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ. အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ.
စူဠအဿပုရသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ.
မဟာယမကဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော စတုတ္ထော.
တဿုဒ္ဒါနံ
ဂိဉ္ဇကသာလဝနံ ပရိဟရိတုံ,
ပညဝတော ပုန သစ္စကနိသေဓော;
မုခဝဏ္ဏပသီဒနတာပိန္ဒော,
ကေဝဋ္ဋအဿပုရဇဋိလေန.