2.1 အနုပဒသုတ္တ
ဧဝံ မေ သုတံ— ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ. တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ— “ဘိက္ခဝေါ”တိ. “ဘဒန္တေ”တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ. ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ—
“ပဏ္ဍိတော, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော; မဟာပညော, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော; ပုထုပညော, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော; ဟာသပညော, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော; ဇဝနပညော, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော; တိက္ခပညော, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော; နိဗ္ဗေဓိကပညော, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော; သာရိပုတ္တော, ဘိက္ခဝေ, အဍ္ဎမာသံ အနုပဒဓမ္မဝိပဿနံ ဝိပဿတိ. တတြိဒံ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တဿ အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာယ ဟောတိ.
ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ. ယေ စ ပဌမေ ဈာနေ ဓမ္မာ ဝိတက္ကော စ ဝိစာရော စ ပီတိ စ သုခဉ္စ စိတ္တေကဂ္ဂတာ စ, ဖဿော ဝေဒနာ သညာ စေတနာ စိတ္တံ ဆန္ဒော အဓိမောက္ခော ဝီရိယံ သတိ ဥပေက္ခာ မနသိကာရော— တျာဿ ဓမ္မာ အနုပဒဝဝတ္ထိတာ ဟောန္တိ. တျာဿ ဓမ္မာ ဝိဒိတာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဝိဒိတာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ဝိဒိတာ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ. သော ဧဝံ ပဇာနာတိ— ‘ဧဝံ ကိရမေ ဓမ္မာ အဟုတွာ သမ္ဘောန္တိ, ဟုတွာ ပဋိဝေန္တီ’တိ. သော တေသု ဓမ္မေသု အနုပါယော အနပါယော အနိဿိတော အပ္ပဋိဗဒ္ဓေါ ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသံယုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတိ. သော ‘အတ္ထိ ဥတ္တရိ နိဿရဏန်’တိ ပဇာနာတိ. တဗ္ဗဟုလီကာရာ အတ္ထိတွေဝဿ ဟောတိ. (1)
ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ. ယေ စ ဒုတိယေ ဈာနေ ဓမ္မာ— အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒေါ စ ပီတိ စ သုခဉ္စ စိတ္တေကဂ္ဂတာ စ, ဖဿော ဝေဒနာ သညာ စေတနာ စိတ္တံ ဆန္ဒော အဓိမောက္ခော ဝီရိယံ သတိ ဥပေက္ခာ မနသိကာရော— တျာဿ ဓမ္မာ အနုပဒဝဝတ္ထိတာ ဟောန္တိ. တျာဿ ဓမ္မာ ဝိဒိတာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဝိဒိတာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ဝိဒိတာ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ. သော ဧဝံ ပဇာနာတိ— ‘ဧဝံ ကိရမေ ဓမ္မာ အဟုတွာ သမ္ဘောန္တိ, ဟုတွာ ပဋိဝေန္တီ’တိ. သော တေသု ဓမ္မေသု အနုပါယော အနပါယော အနိဿိတော အပ္ပဋိဗဒ္ဓေါ ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသံယုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတိ. သော ‘အတ္ထိ ဥတ္တရိ နိဿရဏန်’တိ ပဇာနာတိ. တဗ္ဗဟုလီကာရာ အတ္ထိတွေဝဿ ဟောတိ. (2)
ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ သတော စ သမ္ပဇာနော, သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ. ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ— ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ. ယေ စ တတိယေ ဈာနေ ဓမ္မာ— သုခဉ္စ သတိ စ သမ္ပဇညဉ္စ စိတ္တေကဂ္ဂတာ စ, ဖဿော ဝေဒနာ သညာ စေတနာ စိတ္တံ ဆန္ဒော အဓိမောက္ခော ဝီရိယံ သတိ ဥပေက္ခာ မနသိကာရော— တျာဿ ဓမ္မာ အနုပဒဝဝတ္ထိတာ ဟောန္တိ, တျာဿ ဓမ္မာ ဝိဒိတာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဝိဒိတာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ဝိဒိတာ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ. သော ဧဝံ ပဇာနာတိ— ‘ဧဝံ ကိရမေ ဓမ္မာ အဟုတွာ သမ္ဘောန္တိ, ဟုတွာ ပဋိဝေန္တီ’တိ. သော တေသု ဓမ္မေသု အနုပါယော အနပါယော အနိဿိတော အပ္ပဋိဗဒ္ဓေါ ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသံယုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတိ. သော ‘အတ္ထိ ဥတ္တရိ နိဿရဏန်’တိ ပဇာနာတိ. တဗ္ဗဟုလီကာရာ အတ္ထိတွေဝဿ ဟောတိ. (3)
ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ. ယေ စ စတုတ္ထေ ဈာနေ ဓမ္မာ— ဥပေက္ခာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ ပဿဒ္ဓတ္တာ စေတသော အနာဘောဂေါ သတိပါရိသုဒ္ဓိ စိတ္တေကဂ္ဂတာ စ, ဖဿော ဝေဒနာ သညာ စေတနာ စိတ္တံ ဆန္ဒော အဓိမောက္ခော ဝီရိယံ သတိ ဥပေက္ခာ မနသိကာရော— တျာဿ ဓမ္မာ အနုပဒဝဝတ္ထိတာ ဟောန္တိ. တျာဿ ဓမ္မာ ဝိဒိတာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဝိဒိတာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ဝိဒိတာ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ. သော ဧဝံ ပဇာနာတိ— ‘ဧဝံ ကိရမေ ဓမ္မာ အဟုတွာ သမ္ဘောန္တိ, ဟုတွာ ပဋိဝေန္တီ’တိ. သော တေသု ဓမ္မေသု အနုပါယော အနပါယော အနိဿိတော အပ္ပဋိဗဒ္ဓေါ ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသံယုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတိ. သော ‘အတ္ထိ ဥတ္တရိ နိဿရဏန်’တိ ပဇာနာတိ. တဗ္ဗဟုလီကာရာ အတ္ထိတွေဝဿ ဟောတိ. (4)
ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ. ယေ စ အာကာသာနဉ္စာယတနေ ဓမ္မာ— အာကာသာနဉ္စာယတနသညာ စ စိတ္တေကဂ္ဂတာ စ ဖဿော ဝေဒနာ သညာ စေတနာ စိတ္တံ ဆန္ဒော အဓိမောက္ခော ဝီရိယံ သတိ ဥပေက္ခာ မနသိကာရော— တျာဿ ဓမ္မာ အနုပဒဝဝတ္ထိတာ ဟောန္တိ. တျာဿ ဓမ္မာ ဝိဒိတာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဝိဒိတာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ဝိဒိတာ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ. သော ဧဝံ ပဇာနာတိ— ‘ဧဝံ ကိရမေ ဓမ္မာ အဟုတွာ သမ္ဘောန္တိ, ဟုတွာ ပဋိဝေန္တီ’တိ. သော တေသု ဓမ္မေသု အနုပါယော အနပါယော အနိဿိတော အပ္ပဋိဗဒ္ဓေါ ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသံယုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတိ. သော ‘အတ္ထိ ဥတ္တရိ နိဿရဏန်’တိ ပဇာနာတိ. တဗ္ဗဟုလီကာရာ အတ္ထိတွေဝဿ ဟောတိ. (5)
ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏန်’တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ. ယေ စ ဝိညာဏဉ္စာယတနေ ဓမ္မာ— ဝိညာဏဉ္စာယတနသညာ စ စိတ္တေကဂ္ဂတာ စ, ဖဿော ဝေဒနာ သညာ စေတနာ စိတ္တံ ဆန္ဒော အဓိမောက္ခော ဝီရိယံ သတိ ဥပေက္ခာ မနသိကာရော— တျာဿ ဓမ္မာ အနုပဒဝဝတ္ထိတာ ဟောန္တိ. တျာဿ ဓမ္မာ ဝိဒိတာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဝိဒိတာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ဝိဒိတာ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ. သော ဧဝံ ပဇာနာတိ— ‘ဧဝံ ကိရမေ ဓမ္မာ အဟုတွာ သမ္ဘောန္တိ, ဟုတွာ ပဋိဝေန္တီ’တိ. သော တေသု ဓမ္မေသု အနုပါယော အနပါယော အနိဿိတော အပ္ပဋိဗဒ္ဓေါ ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသံယုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတိ. သော ‘အတ္ထိ ဥတ္တရိ နိဿရဏန်’တိ ပဇာနာတိ. တဗ္ဗဟုလီကာရာ အတ္ထိတွေဝဿ ဟောတိ. (6)
ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ. ယေ စ အာကိဉ္စညာယတနေ ဓမ္မာ— အာကိဉ္စညာယတနသညာ စ စိတ္တေကဂ္ဂတာ စ, ဖဿော ဝေဒနာ သညာ စေတနာ စိတ္တံ ဆန္ဒော အဓိမောက္ခော ဝီရိယံ သတိ ဥပေက္ခာ မနသိကာရော— တျာဿ ဓမ္မာ အနုပဒဝဝတ္ထိတာ ဟောန္တိ. တျာဿ ဓမ္မာ ဝိဒိတာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဝိဒိတာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ဝိဒိတာ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ. သော ဧဝံ ပဇာနာတိ— ‘ဧဝံ ကိရမေ ဓမ္မာ အဟုတွာ သမ္ဘောန္တိ, ဟုတွာ ပဋိဝေန္တီ’တိ. သော တေသု ဓမ္မေသု အနုပါယော အနပါယော အနိဿိတော အပ္ပဋိဗဒ္ဓေါ ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသံယုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတိ. သော ‘အတ္ထိ ဥတ္တရိ နိဿရဏန်’တိ ပဇာနာတိ. တဗ္ဗဟုလီကာရာ အတ္ထိတွေဝဿ ဟောတိ. (7)
ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ. သော တာယ သမာပတ္တိယာ သတော ဝုဋ္ဌဟတိ. သော တာယ သမာပတ္တိယာ သတော ဝုဋ္ဌဟိတွာ ယေ ဓမ္မာ အတီတာ နိရုဒ္ဓါ ဝိပရိဏတာ တေ ဓမ္မေ သမနုပဿတိ— ‘ဧဝံ ကိရမေ ဓမ္မာ အဟုတွာ သမ္ဘောန္တိ, ဟုတွာ ပဋိဝေန္တီ’တိ. သော တေသု ဓမ္မေသု အနုပါယော အနပါယော အနိဿိတော အပ္ပဋိဗဒ္ဓေါ ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသံယုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတိ. သော ‘အတ္ထိ ဥတ္တရိ နိဿရဏန်’တိ ပဇာနာတိ. တဗ္ဗဟုလီကာရာ အတ္ထိတွေဝဿ ဟောတိ. (8)
ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ. ပညာယ စဿ ဒိသွာ အာသဝါ ပရိက္ခီဏာ ဟောန္တိ. သော တာယ သမာပတ္တိယာ သတော ဝုဋ္ဌဟတိ. သော တာယ သမာပတ္တိယာ သတော ဝုဋ္ဌဟိတွာ ယေ ဓမ္မာ အတီတာ နိရုဒ္ဓါ ဝိပရိဏတာ တေ ဓမ္မေ သမနုပဿတိ— ‘ဧဝံ ကိရမေ ဓမ္မာ အဟုတွာ သမ္ဘောန္တိ, ဟုတွာ ပဋိဝေန္တီ’တိ. သော တေသု ဓမ္မေသု အနုပါယော အနပါယော အနိဿိတော အပ္ပဋိဗဒ္ဓေါ ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသံယုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတိ. သော ‘နတ္ထိ ဥတ္တရိ နိဿရဏန်’တိ ပဇာနာတိ. တဗ္ဗဟုလီကာရာ နတ္ထိ တွေဝဿ ဟောတိ.
ယံ ခေါ တံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ— ‘ဝသိပ္ပတ္တော ပါရမိပ္ပတ္တော အရိယသ္မိံ သီလသ္မိံ, ဝသိပ္ပတ္တော ပါရမိပ္ပတ္တော အရိယသ္မိံ သမာဓိသ္မိံ, ဝသိပ္ပတ္တော ပါရမိပ္ပတ္တော အရိယာယ ပညာယ, ဝသိပ္ပတ္တော ပါရမိပ္ပတ္တော အရိယာယ ဝိမုတ္တိယာ’တိ, သာရိပုတ္တမေဝ တံ သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ— ‘ဝသိပ္ပတ္တော ပါရမိပ္ပတ္တော အရိယသ္မိံ သီလသ္မိံ, ဝသိပ္ပတ္တော ပါရမိပ္ပတ္တော အရိယသ္မိံ သမာဓိသ္မိံ, ဝသိပ္ပတ္တော ပါရမိပ္ပတ္တော အရိယာယ ပညာယ, ဝသိပ္ပတ္တော ပါရမိပ္ပတ္တော အရိယာယ ဝိမုတ္တိယာ’တိ. ယံ ခေါ တံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ— ‘ဘဂဝတော ပုတ္တော ဩရသော မုခတော ဇာတော ဓမ္မဇော ဓမ္မနိမ္မိတော ဓမ္မဒါယာဒေါ နော အာမိသဒါယာဒေါ’တိ, သာရိပုတ္တမေဝ တံ သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ— ‘ဘဂဝတော ပုတ္တော ဩရသော မုခတော ဇာတော ဓမ္မဇော ဓမ္မနိမ္မိတော ဓမ္မဒါယာဒေါ နော အာမိသဒါယာဒေါ’တိ. သာရိပုတ္တော, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတေန အနုတ္တရံ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တိတံ သမ္မဒေဝ အနုပ္ပဝတ္တေတီ”တိ.
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ. အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ.
အနုပဒသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ.