2.3.7 รูปธาตุยาอายตนกถา
๐ อตฺถิ สฬายตนิโก อตฺตภาโว รูปธาตุยาติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ ฆานายตนนฺติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ คนฺธายตนนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… อตฺถิ ตตฺถ ชิวฺหายตนนฺติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ รสายตนนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… อตฺถิ ตตฺถ กายายตนนฺติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ โผฏฺฐพฺพายตนนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… .
๐ นตฺถิ ตตฺถ คนฺธายตนนฺติ? อามนฺตา. นตฺถิ ตตฺถ ฆานายตนนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… นตฺถิ ตตฺถ รสายตนนฺติ? อามนฺตา. นตฺถิ ตตฺถ ชิวฺหายตนนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… นตฺถิ ตตฺถ โผฏฺฐพฺพายตนนฺติ? อามนฺตา. นตฺถิ ตตฺถ กายายตนนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… .
๐ อตฺถิ ตตฺถ จกฺขายตนํ, อตฺถิ รูปายตนนฺติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ ฆานายตนํ, อตฺถิ คนฺธายตนนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… อตฺถิ ตตฺถ จกฺขายตนํ, อตฺถิ รูปายตนนฺติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ ชิวฺหายตนํ, อตฺถิ รสายตนํ …เป… อตฺถิ ตตฺถ กายายตนํ, อตฺถิ โผฏฺฐพฺพายตนนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… อตฺถิ ตตฺถ โสตายตนํ, อตฺถิ สทฺทายตนํ …เป… อตฺถิ ตตฺถ มนายตนํ, อตฺถิ ธมฺมายตนนฺติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ ฆานายตนํ, อตฺถิ คนฺธายตนนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… อตฺถิ ตตฺถ มนายตนํ, อตฺถิ ธมฺมายตนนฺติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ ชิวฺหายตนํ, อตฺถิ รสายตนนฺติ …เป… อตฺถิ ตตฺถ กายายตนํ, อตฺถิ โผฏฺฐพฺพายตนนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… .
๐ อตฺถิ ตตฺถ ฆานายตนํ, นตฺถิ คนฺธายตนนฺติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ จกฺขายตนํ, นตฺถิ รูปายตนนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… อตฺถิ ตตฺถ ฆานายตนํ, นตฺถิ คนฺธายตนนฺติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ โสตายตนํ, นตฺถิ สทฺทายตนํ …เป… อตฺถิ ตตฺถ มนายตนํ, นตฺถิ ธมฺมายตนนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… อตฺถิ ตตฺถ ชิวฺหายตนํ, นตฺถิ รสายตนํ …เป… อตฺถิ ตตฺถ กายายตนํ, นตฺถิ โผฏฺฐพฺพายตนนฺติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ จกฺขายตนํ, นตฺถิ รูปายตนนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… อตฺถิ ตตฺถ กายายตนํ, นตฺถิ โผฏฺฐพฺพายตนนฺติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ โสตายตนํ, นตฺถิ สทฺทายตนํ …เป… อตฺถิ ตตฺถ มนายตนํ, นตฺถิ ธมฺมายตนนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… .
๐ อตฺถิ ตตฺถ จกฺขายตนํ อตฺถิ รูปายตนํ, เตน จกฺขุนา ตํ รูปํ ปสฺสตีติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ ฆานายตนํ อตฺถิ คนฺธายตนํ, เตน ฆาเนน ตํ คนฺธํ ฆายตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… อตฺถิ ตตฺถ จกฺขายตนํ อตฺถิ รูปายตนํ, เตน จกฺขุนา ตํ รูปํ ปสฺสตีติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ ชิวฺหายตนํ อตฺถิ รสายตนํ, ตาย ชิวฺหาย ตํ รสํ สายติ …เป… อตฺถิ ตตฺถ กายายตนํ อตฺถิ โผฏฺฐพฺพายตนํ, เตน กาเยน ตํ โผฏฺฐพฺพํ ผุสตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… .
๐ อตฺถิ ตตฺถ โสตายตนํ อตฺถิ สทฺทายตนํ …เป… อตฺถิ ตตฺถ มนายตนํ อตฺถิ ธมฺมายตนํ, เตน มเนน ตํ ธมฺมํ วิชานาตีติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ ฆานายตนํ อตฺถิ คนฺธายตนํ, เตน ฆาเนน ตํ คนฺธํ ฆายตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… อตฺถิ ตตฺถ มนายตนํ อตฺถิ ธมฺมายตนํ, เตน มเนน ตํ ธมฺมํ วิชานาตีติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ ชิวฺหายตนํ อตฺถิ รสายตนํ …เป… อตฺถิ ตตฺถ กายายตนํ อตฺถิ โผฏฺฐพฺพายตนํ, เตน กาเยน ตํ โผฏฺฐพฺพํ ผุสตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… .
๐ อตฺถิ ตตฺถ ฆานายตนํ อตฺถิ คนฺธายตนํ, น จ เตน ฆาเนน ตํ คนฺธํ ฆายตีติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ จกฺขายตนํ อตฺถิ รูปายตนํ, น จ เตน จกฺขุนา ตํ รูปํ ปสฺสตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… อตฺถิ ตตฺถ ฆานายตนํ อตฺถิ คนฺธายตนํ, น จ เตน ฆาเนน ตํ คนฺธํ ฆายตีติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ โสตายตนํ อตฺถิ สทฺทายตนํ …เป… อตฺถิ ตตฺถ มนายตนํ อตฺถิ ธมฺมายตนํ, น จ เตน มเนน ตํ ธมฺมํ วิชานาตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… .
๐ อตฺถิ ตตฺถ ชิวฺหายตนํ อตฺถิ รสายตนํ …เป… อตฺถิ ตตฺถ กายายตนํ อตฺถิ โผฏฺฐพฺพายตนํ, น จ เตน กาเยน ตํ โผฏฺฐพฺพํ ผุสตีติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ โสตายตนํ อตฺถิ สทฺทายตนํ …เป… อตฺถิ ตตฺถ มนายตนํ อตฺถิ ธมฺมายตนํ, น จ เตน มเนน ตํ ธมฺมํ วิชานาตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป…
๐ อตฺถิ ตตฺถ ฆานายตนํ อตฺถิ คนฺธายตนํ, เตน ฆาเนน ตํ คนฺธํ ฆายตีติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ มูลคนฺโธ สารคนฺโธ ตจคนฺโธ ปตฺตคนฺโธ ปุปฺผคนฺโธ ผลคนฺโธ อามคนฺโธ วิสฺสคนฺโธ สุคนฺโธ ทุคฺคนฺโธติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… .
๐ อตฺถิ ตตฺถ ชิวฺหายตนํ อตฺถิ รสายตนํ, ตาย ชิวฺหาย ตํ รสํ สายตีติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ มูลรโส ขนฺธรโส ตจรโส ปตฺตรโส ปุปฺผรโส ผลรโส อมฺพิลํ มธุรํ ติตฺตกํ กฏุกํ โลณิยํ ขาริยํ ลมฺพิลํ กสาโว สาทุ อสาทูติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… .
๐ อตฺถิ ตตฺถ กายายตนํ อตฺถิ โผฏฺฐพฺพายตนํ, เตน กาเยน ตํ โผฏฺฐพฺพํ ผุสตีติ? อามนฺตา. อตฺถิ ตตฺถ กกฺขฬํ มุทุกํ สณฺหํ ผรุสํ สุขสมฺผสฺสํ ทุกฺขสมฺผสฺสํ ครุกํ ลหุกนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… .
× น วตฺตพฺพํ— “สฬายตนิโก อตฺตภาโว รูปธาตุยา”ติ? อามนฺตา. นนุ อตฺถิ ตตฺถ ฆานนิมิตฺตํ ชิวฺหานิมิตฺตํ กายนิมิตฺตนฺติ? อามนฺตา. หญฺจิ อตฺถิ ตตฺถ ฆานนิมิตฺตํ ชิวฺหานิมิตฺตํ กายนิมิตฺตํ, เตน วต เร วตฺตพฺเพ— “สฬายตนิโก อตฺตภาโว รูปธาตุยา”ติ.
รูปธาตุยา อายตนกถา นิฏฺฐิตา.