5.2.10 ขณิกกถา
๐ เอกจิตฺตกฺขณิกา สพฺเพ ธมฺมาติ? อามนฺตา. จิตฺเต มหาปถวี สณฺฐาติ, มหาสมุทฺโท สณฺฐาติ, สิเนรุปพฺพตราชา สณฺฐาติ, อาโป สณฺฐาติ, เตโช สณฺฐาติ, วาโย สณฺฐาติ, ติณกฏฺฐวนปฺปตโย สณฺฐหนฺตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… .
๐ เอกจิตฺตกฺขณิกา สพฺเพ ธมฺมาติ? อามนฺตา. จกฺขายตนํ จกฺขุวิญฺญาเณน สหชาตนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… จกฺขายตนํ จกฺขุวิญฺญาเณน สหชาตนฺติ? อามนฺตา. นนุ อายสฺมา สาริปุตฺโต เอตทโวจ— “อชฺฌตฺติกญฺเจว, อาวุโส, จกฺขุํ อปริภินฺนํ โหติ, พาหิรา จ รูปา น อาปาถํ อาคจฺฉนฺติ, โน จ ตชฺโช สมนฺนาหาโร โหติ, เนว ตาว ตชฺชสฺส วิญฺญาณภาคสฺส ปาตุภาโว โหติ. อชฺฌตฺติกญฺเจว, อาวุโส, จกฺขุํ อปริภินฺนํ โหติ, พาหิรา จ รูปา อาปาถํ อาคจฺฉนฺติ, โน จ ตชฺโช สมนฺนาหาโร โหติ, เนว ตาว ตชฺชสฺส วิญฺญาณภาคสฺส ปาตุภาโว โหติ. ยโต จ โข, อาวุโส, อชฺฌตฺติกญฺเจว จกฺขุํ อปริภินฺนํ โหติ, พาหิรา จ รูปา อาปาถํ อาคจฺฉนฺติ, ตชฺโช จ สมนฺนาหาโร โหติ, เอวํ ตชฺชสฺส วิญฺญาณภาคสฺส ปาตุภาโว โหตี”ติ. อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตา. เตน หิ น วตฺตพฺพํ— “จกฺขายตนํ จกฺขุวิญฺญาเณน สหชาตนฺ”ติ. ( )
๐ โสตายตนํ …เป… ฆานายตนํ …เป… ชิวฺหายตนํ …เป… กายายตนํ กายวิญฺญาเณน สหชาตนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป… กายายตนํ กายวิญฺญาเณน สหชาตนฺติ? อามนฺตา. นนุ อายสฺมา สาริปุตฺโต เอตทโวจ— “อชฺฌตฺติโก เจว, อาวุโส, กาโย อปริภินฺโน โหติ, พาหิรา จ โผฏฺฐพฺพา น อาปาถํ อาคจฺฉนฺติ, โน จ …เป… อชฺฌตฺติโก เจว, อาวุโส, กาโย อปริภินฺโน โหติ, พาหิรา จ โผฏฺฐพฺพา อาปาถํ อาคจฺฉนฺติ, โน จ …เป… ยโต จ โข, อาวุโส, อชฺฌตฺติโก เจว กาโย อปริภินฺโน โหติ, พาหิรา จ โผฏฺฐพฺพา อาปาถํ อาคจฺฉนฺติ, ตชฺโช จ สมนฺนาหาโร โหติ, เอวํ ตชฺชสฺส วิญฺญาณภาคสฺส ปาตุภาโว โหตี”ติ. อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตา. เตน หิ น วตฺตพฺพํ— “กายายตนํ กายวิญฺญาเณน สหชาตนฺ”ติ.
× น วตฺตพฺพํ— “เอกจิตฺตกฺขณิกา สพฺเพ ธมฺมา”ติ? อามนฺตา. สพฺเพ ธมฺมา นิจฺจา ธุวา สสฺสตา อวิปริณามธมฺมาติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ. เตน หิ เอกจิตฺตกฺขณิกา สพฺเพ ธมฺมาติ.
ขณิกกถา นิฏฺฐิตา.
พาวีสติโม วคฺโค.
ตสฺสุทฺทานํ
อตฺถิ กิญฺจิ สํโยชนํ อปฺปหาย ปรินิพฺพานํ, อรหา กุสลจิตฺโต ปรินิพฺพายติ, อรหา อาเนญฺเช ฐิโต ปรินิพฺพายติ, อตฺถิ คพฺภเสยฺยาย ธมฺมาภิสมโย, อตฺถิ คพฺภเสยฺยาย อรหตฺตปฺปตฺติ, อตฺถิ สุปินคตสฺส ธมฺมาภิสมโย, อตฺถิ สุปินคตสฺส อรหตฺตปฺปตฺติ, สพฺพํ สุปินคตสฺส จิตฺตํ อพฺยากตํ, นตฺถิ กาจิ อาเสวนปจฺจยตา, เอกจิตฺตกฺขณิกา สพฺเพ ธมฺมาติ.