4 กุสลตฺติก, เหตุสเหตุกทุกาทิ
นกุสลํ นเหตุญฺเจว นอเหตุกญฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อกุสโล เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา. นกุสลํ นเหตุญฺเจว นอเหตุกญฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อพฺยากโต เหตุ เจว สเหตุโก จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา… ทฺเว.
(นอกุสเล ทฺเว, นอพฺยากเต ทฺเว. ปฐมํ คณิตเกน เอกํ, ทุติยํ คณิตเกน เอกํ, ตติยํ คณิตเกน เอกํ, สพฺพตฺถ นว ปญฺหา.)
เหตุยา นว …เป… วิปาเก ตีณิ …เป… อวิคเต นว.
นกุสลํ นอเหตุกญฺเจว น จ เหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อกุสโล สเหตุโก เจว น จ เหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา. (สํขิตฺตํ.) เหตุยา นว …เป… วิปาเก ตีณิ …เป… อวิคเต นว.
นกุสลํ นเหตุญฺเจว นเหตุวิปฺปยุตฺตญฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อกุสโล เหตุ เจว เหตุสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา. (สํขิตฺตํ.) เหตุยา นว …เป… วิปาเก ตีณิ …เป… อวิคเต นว. (เหตุสเหตุกสทิสํ.)
นกุสลํ นเหตุวิปฺปยุตฺตญฺเจว นนเหตุญฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อกุสโล เหตุสมฺปยุตฺโต เจว น จ เหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา. (สํขิตฺตํ.) เหตุยา นว …เป… วิปาเก ตีณิ …เป… อวิคเต นว.
นกุสลํ นเหตุํ นสเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อพฺยากโต นเหตุ สเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา. (สํขิตฺตํ.) เหตุยา ตีณิ …เป… อวิคเต ตีณิ.
นกุสลํ นเหตุํ นอเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อกุสโล นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา. (1)
นอกุสลํ นเหตุํ นอเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อพฺยากโต นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา. (1)
นอพฺยากตํ นเหตุํ นอเหตุกํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อพฺยากโต นเหตุ อเหตุโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา. (1) (คณิตเกน ตีณิ ปญฺหา.)
เหตุยา ฉ, อธิปติยา ฉ …เป… อญฺญมญฺเญ ตีณิ …เป… วิปาเก ตีณิ …เป… อวิคเต ฉ.