18.5 ภูมนฺตรทสฺสนวาร
กามาวจรา ธมฺมา, น กามาวจรา ธมฺมา, รูปาวจรา ธมฺมา, น รูปาวจรา ธมฺมา, อรูปาวจรา ธมฺมา, น อรูปาวจรา ธมฺมา, ปริยาปนฺนา ธมฺมา, อปริยาปนฺนา ธมฺมา.
กตเม ธมฺมา กามาวจรา? เหฏฺฐโต อวีจินิรยํ ปริยนฺตํ กริตฺวา, อุปริโต ปรนิมฺมิตวสวตฺตี เทเว อนฺโตกริตฺวา, ยํ เอตสฺมิํ อนฺตเร เอตฺถาวจรา เอตฺถ ปริยาปนฺนา ขนฺธธาตุอายตนา; รูปํ, เวทนา, สญฺญา, สงฺขารา, วิญฺญาณํ— อิเม ธมฺมา กามาวจรา.
กตเม ธมฺมา น กามาวจรา? รูปาวจรา, อรูปาวจรา, อปริยาปนฺนา— อิเม ธมฺมา น กามาวจรา.
กตเม ธมฺมา รูปาวจรา? เหฏฺฐโต พฺรหฺมโลกํ ปริยนฺตํ กริตฺวา, อุปริโต อกนิฏฺเฐ เทเว อนฺโตกริตฺวา, ยํ เอตสฺมิํ อนฺตเร เอตฺถาวจรา เอตฺถ ปริยาปนฺนา สมาปนฺนสฺส วา อุปปนฺนสฺส วา ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหาริสฺส วา จิตฺตเจตสิกา ธมฺมา— อิเม ธมฺมา รูปาวจรา.
กตเม ธมฺมา น รูปาวจรา? กามาวจรา, อรูปาวจรา, อปริยาปนฺนา— อิเม ธมฺมา น รูปาวจรา.
กตเม ธมฺมา อรูปาวจรา? เหฏฺฐโต อากาสานญฺจายตนูปเค เทเว ปริยนฺตํ กริตฺวา, อุปริโต เนวสญฺญานาสญฺญายตนูปเค เทเว อนฺโตกริตฺวา, ยํ เอตสฺมิํ อนฺตเร เอตฺถาวจรา เอตฺถ ปริยาปนฺนา สมาปนฺนสฺส วา อุปปนฺนสฺส วา ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหาริสฺส วา จิตฺตเจตสิกา ธมฺมา— อิเม ธมฺมา อรูปาวจรา.
กตเม ธมฺมา น อรูปาวจรา? กามาวจรา, รูปาวจรา, อปริยาปนฺนา— อิเม ธมฺมา น อรูปาวจรา.
กตเม ธมฺมา ปริยาปนฺนา? สาสวา กุสลากุสลาพฺยากตา ธมฺมา กามาวจรา, รูปาวจรา, อรูปาวจรา, รูปกฺขนฺโธ, เวทนากฺขนฺโธ, สญฺญากฺขนฺโธ, สงฺขารกฺขนฺโธ, วิญฺญาณกฺขนฺโธ— อิเม ธมฺมา ปริยาปนฺนา.
กตเม ธมฺมา อปริยาปนฺนา? มคฺคา จ, มคฺคผลานิ จ, อสงฺขตา จ ธาตุ— อิเม ธมฺมา อปริยาปนฺนา.