5.3 ชนวสภยกฺข
อถ โข, อานนฺท, อนฺตรหิโต ยกฺโข สทฺทมนุสฺสาเวสิ— ‘ชนวสโภ อหํ, ภควา; ชนวสโภ อหํ, สุคตา’ติ. อภิชานาสิ โน ตฺวํ, อานนฺท, อิโต ปุพฺเพ เอวรูปํ นามเธยฺยํ สุตํ ยทิทํ ชนวสโภ”ติ?
“น โข อหํ, ภนฺเต, อภิชานามิ อิโต ปุพฺเพ เอวรูปํ นามเธยฺยํ สุตํ ยทิทํ ชนวสโภติ, อปิ จ เม, ภนฺเต, โลมานิ หฏฺฐานิ ‘ชนวสโภ’ติ นามเธยฺยํ สุตฺวา. ตสฺส มยฺหํ, ภนฺเต, เอตทโหสิ— ‘น หิ นูน โส โอรโก ยกฺโข ภวิสฺสติ ยทิทํ เอวรูปํ นามเธยฺยํ สุปญฺญตฺตํ ยทิทํ ชนวสโภ’”ติ. “อนนฺตรา โข, อานนฺท, สทฺทปาตุภาวา อุฬารวณฺโณ เม ยกฺโข สมฺมุเข ปาตุรโหสิ. ทุติยกมฺปิ สทฺทมนุสฺสาเวสิ— ‘พิมฺพิสาโร อหํ, ภควา; พิมฺพิสาโร อหํ, สุคตาติ. อิทํ สตฺตมํ โข อหํ, ภนฺเต, เวสฺสวณสฺส มหาราชสฺส สหพฺยตํ อุปปชฺชามิ, โส ตโต จุโต มนุสฺสราชา ภวิตุํ ปโหมิ.
อิโต สตฺต ตโต สตฺต,_
สํสารานิ จตุทฺทส;
นิวาสมภิชานามิ,
ยตฺถ เม วุสิตํ ปุเร.
ทีฆรตฺตํ โข อหํ, ภนฺเต, อวินิปาโต อวินิปาตํ สญฺชานามิ, อาสา จ ปน เม สนฺติฏฺฐติ สกทาคามิตายา’”ติ.
“อจฺฉริยมิทํ อายสฺมโต ชนวสภสฺส ยกฺขสฺส, อพฺภุตมิทํ อายสฺมโต ชนวสภสฺส ยกฺขสฺส. ‘ทีฆรตฺตํ โข อหํ, ภนฺเต, อวินิปาโต อวินิปาตํ สญฺชานามี’ติ จ วเทสิ, ‘อาสา จ ปน เม สนฺติฏฺฐติ สกทาคามิตายา’ติ จ วเทสิ, กุโตนิทานํ ปนายสฺมา ชนวสโภ ยกฺโข เอวรูปํ อุฬารํ วิเสสาธิคมํ สญฺชานาตี”ติ? “‘น อญฺญตฺร, ภควา, ตว สาสนา, น อญฺญตฺร, สุคต, ตว สาสนา; ยทคฺเค อหํ, ภนฺเต, ภควติ เอกนฺติกโต อภิปฺปสนฺโน, ตทคฺเค อหํ, ภนฺเต, ทีฆรตฺตํ อวินิปาโต อวินิปาตํ สญฺชานามิ, อาสา จ ปน เม สนฺติฏฺฐติ สกทาคามิตาย. อิธาหํ, ภนฺเต, เวสฺสวเณน มหาราเชน เปสิโต วิรูฬฺหกสฺส มหาราชสฺส สนฺติเก เกนจิเทว กรณีเยน อทฺทสํ ภควนฺตํ อนฺตรามคฺเค คิญฺชกาวสถํ ปวิสิตฺวา มาคธเก ปริจารเก อารพฺภ อฏฺฐิํ กตฺวา มนสิกตฺวา สพฺพํ เจตสา สมนฺนาหริตฺวา นิสินฺนํ— “คติํ เนสํ ชานิสฺสามิ อภิสมฺปรายํ, ยํคติกา เต ภวนฺโต ยํอภิสมฺปรายา”ติ. อนจฺฉริยํ โข ปเนตํ, ภนฺเต, ยํ เวสฺสวณสฺส มหาราชสฺส ตสฺสํ ปริสายํ ภาสโต สมฺมุขา สุตํ สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ— “ยํคติกา เต ภวนฺโต ยํอภิสมฺปรายา”ติ. ตสฺส มยฺหํ, ภนฺเต, เอตทโหสิ— “ภควนฺตญฺจ ทกฺขามิ, อิทญฺจ ภควโต อาโรเจสฺสามี”ติ. อิเม โข เม, ภนฺเต, ทฺเวปจฺจยา ภควนฺตํ ทสฺสนาย อุปสงฺกมิตุํ.