4.4 ภูมิปปฺปฏกปาตุภาว
อถ โข เตสํ, วาเสฏฺฐ, สตฺตานํ รสาย ปถวิยา อนฺตรหิตาย ภูมิปปฺปฏโก ปาตุรโหสิ. เสยฺยถาปิ นาม อหิจฺฉตฺตโก; เอวเมว ปาตุรโหสิ. โส อโหสิ วณฺณสมฺปนฺโน คนฺธสมฺปนฺโน รสสมฺปนฺโน, เสยฺยถาปิ นาม สมฺปนฺนํ วา สปฺปิ สมฺปนฺนํ วา นวนีตํ เอวํวณฺโณ อโหสิ. เสยฺยถาปิ นาม ขุทฺทมธุํ อเนฬกํ; เอวมสฺสาโท อโหสิ.
อถ โข เต, วาเสฏฺฐ, สตฺตา ภูมิปปฺปฏกํ อุปกฺกมิํสุ ปริภุญฺชิตุํ. เต ตํ ปริภุญฺชนฺตา ตมฺภกฺขา ตทาหารา จิรํ ทีฆมทฺธานํ อฏฺฐํสุ. ยถา ยถา โข เต, วาเสฏฺฐ, สตฺตา ภูมิปปฺปฏกํ ปริภุญฺชนฺตา ตมฺภกฺขา ตทาหารา จิรํ ทีฆมทฺธานํ อฏฺฐํสุ ตถา ตถา เตสํ สตฺตานํ ภิโยฺยโส มตฺตาย ขรตฺตญฺเจว กายสฺมิํ โอกฺกมิ, วณฺณเววณฺณตา จ ปญฺญายิตฺถ. เอกิทํ สตฺตา วณฺณวนฺโต โหนฺติ, เอกิทํ สตฺตา ทุพฺพณฺณา. ตตฺถ เย เต สตฺตา วณฺณวนฺโต, เต ทุพฺพณฺเณ สตฺเต อติมญฺญนฺติ— ‘มยเมเตหิ วณฺณวนฺตตรา, อเมฺหเหเต ทุพฺพณฺณตรา’ติ. เตสํ วณฺณาติมานปจฺจยา มานาติมานชาติกานํ ภูมิปปฺปฏโก อนฺตรธายิ.