Skip to content

9.1 ปฐมภาณวาร

275.
641

เอวํ เม สุตํ—  เอกํ สมยํ ภควา ราชคเห วิหรติ คิชฺฌกูเฏ ปพฺพเต. อถ โข จตฺตาโร มหาราชา มหติยา จ ยกฺขเสนาย มหติยา จ คนฺธพฺพเสนาย มหติยา จ กุมฺภณฺฑเสนาย มหติยา จ นาคเสนาย จตุทฺทิสํ รกฺขํ ฐเปตฺวา จตุทฺทิสํ คุมฺพํ ฐเปตฺวา จตุทฺทิสํ โอวรณํ ฐเปตฺวา อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา อภิกฺกนฺตวณฺณา เกวลกปฺปํ คิชฺฌกูฏํ ปพฺพตํ โอภาเสตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิํสุ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิํสุ. เตปิ โข ยกฺขา อปฺเปกจฺเจ ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิํสุ, อปฺเปกจฺเจ ภควตา สทฺธิํ สมฺโมทิํสุ, สมฺโมทนียํ กถํ สารณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิํสุ, อปฺเปกจฺเจ เยน ภควา เตนญฺชลิํ ปณาเมตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิํสุ, อปฺเปกจฺเจ นามโคตฺตํ สาเวตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิํสุ, อปฺเปกจฺเจ ตุณฺหีภูตา เอกมนฺตํ นิสีทิํสุ.

276.
642

เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข เวสฺสวโณ มหาราชา ภควนฺตํ เอตทโวจ—  “สนฺติ หิ, ภนฺเต, อุฬารา ยกฺขา ภควโต อปฺปสนฺนา. สนฺติ หิ, ภนฺเต, อุฬารา ยกฺขา ภควโต ปสนฺนา. สนฺติ หิ, ภนฺเต, มชฺฌิมา ยกฺขา ภควโต อปฺปสนฺนา. สนฺติ หิ, ภนฺเต, มชฺฌิมา ยกฺขา ภควโต ปสนฺนา. สนฺติ หิ, ภนฺเต, นีจา ยกฺขา ภควโต อปฺปสนฺนา. สนฺติ หิ, ภนฺเต, นีจา ยกฺขา ภควโต ปสนฺนา. เยภุเยฺยน โข ปน, ภนฺเต, ยกฺขา อปฺปสนฺนาเยว ภควโต. ตํ กิสฺส เหตุ? ภควา หิ, ภนฺเต, ปาณาติปาตา เวรมณิยา ธมฺมํ เทเสติ, อทินฺนาทานา เวรมณิยา ธมฺมํ เทเสติ, กาเมสุมิจฺฉาจารา เวรมณิยา ธมฺมํ เทเสติ, มุสาวาทา เวรมณิยา ธมฺมํ เทเสติ, สุราเมรยมชฺชปฺปมาทฏฺฐานา เวรมณิยา ธมฺมํ เทเสติ. เยภุเยฺยน โข ปน, ภนฺเต, ยกฺขา อปฺปฏิวิรตาเยว ปาณาติปาตา, อปฺปฏิวิรตา อทินฺนาทานา, อปฺปฏิวิรตา กาเมสุมิจฺฉาจารา, อปฺปฏิวิรตา มุสาวาทา, อปฺปฏิวิรตา สุราเมรยมชฺชปฺปมาทฏฺฐานา. เตสํ ตํ โหติ อปฺปิยํ อมนาปํ. สนฺติ หิ, ภนฺเต, ภควโต สาวกา อรญฺญวนปตฺถานิ ปนฺตานิ เสนาสนานิ ปฏิเสวนฺติ อปฺปสทฺทานิ อปฺปนิคฺโฆสานิ วิชนวาตานิ มนุสฺสราหเสฺสยฺยกานิ ปฏิสลฺลานสารุปฺปานิ. ตตฺถ สนฺติ อุฬารา ยกฺขา นิวาสิโน, เย อิมสฺมิํ ภควโต ปาวจเน อปฺปสนฺนา. เตสํ ปสาทาย อุคฺคณฺหาตุ, ภนฺเต, ภควา อาฏานาฏิยํ รกฺขํ ภิกฺขูนํ ภิกฺขุนีนํ อุปาสกานํ อุปาสิกานํ คุตฺติยา รกฺขาย อวิหิํสาย ผาสุวิหารายา”ติ. อธิวาเสสิ ภควา ตุณฺหีภาเวน.

643

อถ โข เวสฺสวโณ มหาราชา ภควโต อธิวาสนํ วิทิตฺวา ตายํ เวลายํ อิมํ อาฏานาฏิยํ รกฺขํ อภาสิ—

277.
644

“วิปสฺสิสฺส จ นมตฺถุ,
จกฺขุมนฺตสฺส สิรีมโต;
สิขิสฺสปิ จ นมตฺถุ,
สพฺพภูตานุกมฺปิโน.

645

เวสฺสภุสฺส จ นมตฺถุ,
นฺหาตกสฺส ตปสฺสิโน;
นมตฺถุ กกุสนฺธสฺส,
มารเสนาปมทฺทิโน.

646

โกณาคมนสฺส นมตฺถุ,
พฺราหฺมณสฺส วุสีมโต;
กสฺสปสฺส จ นมตฺถุ,
วิปฺปมุตฺตสฺส สพฺพธิ.

647

องฺคีรสสฺส นมตฺถุ,
สกฺยปุตฺตสฺส สิรีมโต;
โย อิมํ ธมฺมํ เทเสสิ,
สพฺพทุกฺขาปนูทนํ.

648

เย จาปิ นิพฺพุตา โลเก,
ยถาภูตํ วิปสฺสิสุํ;
เต ชนา อปิสุณาถ,
มหนฺตา วีตสารทา.

649

หิตํ เทวมนุสฺสานํ,
ยํ นมสฺสนฺติ โคตมํ;
วิชฺชาจรณสมฺปนฺนํ,
มหนฺตํ วีตสารทํ.

278.
650

ยโต อุคฺคจฺฉติ สูริโย,
อาทิจฺโจ มณฺฑลี มหา;
ยสฺส จุคฺคจฺฉมานสฺส,
สํวรีปิ นิรุชฺฌติ;
ยสฺส จุคฺคเต สูริเย,
‘ทิวโส’ติ ปวุจฺจติ.

651

รหโทปิ ตตฺถ คมฺภีโร,
สมุทฺโท สริโตทโก;
เอวํ ตํ ตตฺถ ชานนฺติ,
‘สมุทฺโท สริโตทโก’.

652

อิโต ‘สา ปุริมา ทิสา’,_
อิติ นํ อาจิกฺขตี ชโน;_
ยํ ทิสํ อภิปาเลติ,
มหาราชา ยสสฺสิ โส.

653

คนฺธพฺพานํ อธิปติ,
‘ธตรฏฺโฐ’ติ นามโส;
รมตี นจฺจคีเตหิ,
คนฺธพฺเพหิ ปุรกฺขโต.

654

ปุตฺตาปิ ตสฺส พหโว,
เอกนามาติ เม สุตํ;
อสีติ ทส เอโก จ,
อินฺทนามา มหพฺพลา._

655

เต จาปิ พุทฺธํ ทิสฺวาน,
พุทฺธํ อาทิจฺจพนฺธุนํ;
ทูรโตว นมสฺสนฺติ,
มหนฺตํ วีตสารทํ.

656

นโม เต ปุริสาชญฺญ,
นโม เต ปุริสุตฺตม;
กุสเลน สเมกฺขสิ,
อมนุสฺสาปิ ตํ วนฺทนฺติ;
สุตํ เนตํ อภิณฺหโส,
ตสฺมา เอวํ วเทมเส.

657

‘ชินํ วนฺทถ โคตมํ’,
‘ชินํ วนฺทาม โคตมํ;
วิชฺชาจรณสมฺปนฺนํ,
พุทฺธํ วนฺทาม โคตมํ’.

279.
658

เยน เปตา ปวุจฺจนฺติ,
ปิสุณา ปิฏฺฐิมํสิกา;
ปาณาติปาติโน ลุทฺทา,
โจรา เนกติกา ชนา.

659

อิโต ‘สา ทกฺขิณา ทิสา’,_
อิติ นํ อาจิกฺขตี ชโน;_
ยํ ทิสํ อภิปาเลติ,
มหาราชา ยสสฺสิ โส.

660

กุมฺภณฺฑานํ อธิปติ,
‘วิรูโฬฺห’ อิติ นามโส;
รมตี นจฺจคีเตหิ,
กุมฺภณฺเฑหิ ปุรกฺขโต.

661

ปุตฺตาปิ ตสฺส พหโว,
เอกนามาติ เม สุตํ;
อสีติ ทส เอโก จ,
อินฺทนามา มหพฺพลา._

662

เต จาปิ พุทฺธํ ทิสฺวาน,
พุทฺธํ อาทิจฺจพนฺธุนํ;
ทูรโตว นมสฺสนฺติ,
มหนฺตํ วีตสารทํ.

663

นโม เต ปุริสาชญฺญ,
นโม เต ปุริสุตฺตม;
กุสเลน สเมกฺขสิ,
อมนุสฺสาปิ ตํ วนฺทนฺติ;
สุตํ เนตํ อภิณฺหโส,
ตสฺมา เอวํ วเทมเส.

664

‘ชินํ วนฺทถ โคตมํ’,
‘ชินํ วนฺทาม โคตมํ;
วิชฺชาจรณสมฺปนฺนํ,
พุทฺธํ วนฺทาม โคตมํ’.

280.
665

ยตฺถ โจคฺคจฺฉติ สูริโย,
อาทิจฺโจ มณฺฑลี มหา;
ยสฺส โจคฺคจฺฉมานสฺส,
ทิวโสปิ นิรุชฺฌติ;
ยสฺส โจคฺคเต สูริเย,
‘สํวรี’ติ ปวุจฺจติ.

666

รหโทปิ ตตฺถ คมฺภีโร,
สมุทฺโท สริโตทโก;
เอวํ ตํ ตตฺถ ชานนฺติ,
‘สมุทฺโท สริโตทโก’.

667

อิโต ‘สา ปจฺฉิมา ทิสา’,_
อิติ นํ อาจิกฺขตี ชโน;_
ยํ ทิสํ อภิปาเลติ,
มหาราชา ยสสฺสิ โส.

668

นาคานญฺจ อธิปติ,
‘วิรูปกฺโข’ติ นามโส;
รมตี นจฺจคีเตหิ,
นาเคเหว ปุรกฺขโต.

669

ปุตฺตาปิ ตสฺส พหโว,
เอกนามาติ เม สุตํ;
อสีติ ทส เอโก จ,
อินฺทนามา มหพฺพลา._

670

เต จาปิ พุทฺธํ ทิสฺวาน,
พุทฺธํ อาทิจฺจพนฺธุนํ;
ทูรโตว นมสฺสนฺติ,
มหนฺตํ วีตสารทํ.

671

นโม เต ปุริสาชญฺญ,
นโม เต ปุริสุตฺตม;
กุสเลน สเมกฺขสิ,
อมนุสฺสาปิ ตํ วนฺทนฺติ;
สุตํ เนตํ อภิณฺหโส,
ตสฺมา เอวํ วเทมเส.

672

‘ชินํ วนฺทถ โคตมํ’,
‘ชินํ วนฺทาม โคตมํ;
วิชฺชาจรณสมฺปนฺนํ,
พุทฺธํ วนฺทาม โคตมํ’.

281.
673

เยน อุตฺตรกุรุโวฺห,
มหาเนรุ สุทสฺสโน;
มนุสฺสา ตตฺถ ชายนฺติ,
อมมา อปริคฺคหา.

674

น เต พีชํ ปวปนฺติ,
นปิ นียนฺติ นงฺคลา;
อกฏฺฐปากิมํ สาลิํ,
ปริภุญฺชนฺติ มานุสา.

675

อกณํ อถุสํ สุทฺธํ,
สุคนฺธํ ตณฺฑุลปฺผลํ;
ตุณฺฑิกีเร ปจิตฺวาน,
ตโต ภุญฺชนฺติ โภชนํ.

676

คาวิํ เอกขุรํ กตฺวา,
อนุยนฺติ ทิโสทิสํ;
ปสุํ เอกขุรํ กตฺวา,
อนุยนฺติ ทิโสทิสํ.

677

อิตฺถิํ วา วาหนํ กตฺวา,_
อนุยนฺติ ทิโสทิสํ;
ปุริสํ วาหนํ กตฺวา,
อนุยนฺติ ทิโสทิสํ.

678

กุมาริํ วาหนํ กตฺวา,
อนุยนฺติ ทิโสทิสํ;
กุมารํ วาหนํ กตฺวา,
อนุยนฺติ ทิโสทิสํ.

679

เต ยาเน อภิรุหิตฺวา,
สพฺพา ทิสา อนุปริยายนฺติ;
ปจารา ตสฺส ราชิโน.

680

หตฺถิยานํ อสฺสยานํ,
ทิพฺพํ ยานํ อุปฏฺฐิตํ;
ปาสาทา สิวิกา เจว,
มหาราชสฺส ยสสฺสิโน.

681

ตสฺส จ นครา อหุ,
อนฺตลิกฺเข สุมาปิตา;
อาฏานาฏา กุสินาฏา ปรกุสินาฏา,
นาฏสุริยา ปรกุสิฏนาฏา.

682

อุตฺตเรน กสิวนฺโต,_
ชโนฆมปเรน จ;
นวนวุติโย อมฺพรอมฺพรวติโย,
อาฬกมนฺทา นาม ราชธานี.

683

กุเวรสฺส โข ปน มาริส,
มหาราชสฺส วิสาณา นาม ราชธานี;
ตสฺมา กุเวโร มหาราชา,
‘เวสฺสวโณ’ติ ปวุจฺจติ.

684

ปจฺเจสนฺโต ปกาเสนฺติ,
ตโตลา ตตฺตลา ตโตตลา;
โอชสิ เตชสิ ตโตชสี,
สูโร ราชา อริฏฺโฐ เนมิ.

685

รหโทปิ ตตฺถ ธรณี นาม,
ยโต เมฆา ปวสฺสนฺติ;
วสฺสา ยโต ปตายนฺติ,
สภาปิ ตตฺถ สาลวตี นาม.

686

ยตฺถ ยกฺขา ปยิรุปาสนฺติ,
ตตฺถ นิจฺจผลา รุกฺขา;
นานา ทิชคณา ยุตา,
มยูรโกญฺจาภิรุทา;
โกกิลาทีหิ วคฺคุหิ.

687

ชีวญฺชีวกสทฺเทตฺถ,
อโถ โอฏฺฐวจิตฺตกา;
กุกฺกุฏกา กุฬีรกา,
วเน โปกฺขรสาตกา.

688

สุกสาฬิกสทฺเทตฺถ,
ทณฺฑมาณวกานิ จ;
โสภติ สพฺพกาลํ สา,
กุเวรนฬินี สทา.

689

อิโต ‘สา อุตฺตรา ทิสา’,_
อิติ นํ อาจิกฺขตี ชโน;_
ยํ ทิสํ อภิปาเลติ,
มหาราชา ยสสฺสิ โส.

690

ยกฺขานญฺจ อธิปติ,
‘กุเวโร’ อิติ นามโส;
รมตี นจฺจคีเตหิ,
ยกฺเขเหว ปุรกฺขโต.

691

ปุตฺตาปิ ตสฺส พหโว,
เอกนามาติ เม สุตํ;
อสีติ ทส เอโก จ,
อินฺทนามา มหพฺพลา._

692

เต จาปิ พุทฺธํ ทิสฺวาน,
พุทฺธํ อาทิจฺจพนฺธุนํ;
ทูรโตว นมสฺสนฺติ,
มหนฺตํ วีตสารทํ.

693

นโม เต ปุริสาชญฺญ,
นโม เต ปุริสุตฺตม;
กุสเลน สเมกฺขสิ,
อมนุสฺสาปิ ตํ วนฺทนฺติ;
สุตํ เนตํ อภิณฺหโส,
ตสฺมา เอวํ วเทมเส.

694

‘ชินํ วนฺทถ โคตมํ’,
‘ชินํ วนฺทาม โคตมํ;
วิชฺชาจรณสมฺปนฺนํ,
พุทฺธํ วนฺทาม โคตมนฺ’ติ.

695

อยํ โข สา, มาริส, อาฏานาฏิยา รกฺขา ภิกฺขูนํ ภิกฺขุนีนํ อุปาสกานํ อุปาสิกานํ คุตฺติยา รกฺขาย อวิหิํสาย ผาสุวิหาราย.

282.
696

ยสฺส กสฺสจิ, มาริส, ภิกฺขุสฺส วา ภิกฺขุนิยา วา อุปาสกสฺส วา อุปาสิกาย วา อยํ อาฏานาฏิยา รกฺขา สุคฺคหิตา ภวิสฺสติ สมตฺตา ปริยาปุตา. ตญฺเจ อมนุโสฺส ยกฺโข วา ยกฺขินี วา ยกฺขโปตโก วา ยกฺขโปติกา วา ยกฺขมหามตฺโต วา ยกฺขปาริสชฺโช วา ยกฺขปจาโร วา, คนฺธพฺโพ วา คนฺธพฺพี วา คนฺธพฺพโปตโก วา คนฺธพฺพโปติกา วา คนฺธพฺพมหามตฺโต วา คนฺธพฺพปาริสชฺโช วา คนฺธพฺพปจาโร วา, กุมฺภณฺโฑ วา กุมฺภณฺฑี วา กุมฺภณฺฑโปตโก วา กุมฺภณฺฑโปติกา วา กุมฺภณฺฑมหามตฺโต วา กุมฺภณฺฑปาริสชฺโช วา กุมฺภณฺฑปจาโร วา, นาโค วา นาคี วา นาคโปตโก วา นาคโปติกา วา นาคมหามตฺโต วา นาคปาริสชฺโช วา นาคปจาโร วา, ปทุฏฺฐจิตฺโต ภิกฺขุํ วา ภิกฺขุนิํ วา อุปาสกํ วา อุปาสิกํ วา คจฺฉนฺตํ วา อนุคจฺเฉยฺย, ฐิตํ วา อุปติฏฺเฐยฺย, นิสินฺนํ วา อุปนิสีเทยฺย, นิปนฺนํ วา อุปนิปชฺเชยฺย. น เม โส, มาริส, อมนุโสฺส ลเภยฺย คาเมสุ วา นิคเมสุ วา สกฺการํ วา ครุการํ วา. น เม โส, มาริส, อมนุโสฺส ลเภยฺย อาฬกมนฺทาย นาม ราชธานิยา วตฺถุํ วา วาสํ วา. น เม โส, มาริส, อมนุโสฺส ลเภยฺย ยกฺขานํ สมิติํ คนฺตุํ. อปิสฺสุ นํ, มาริส, อมนุสฺสา อนาวยฺหมฺปิ นํ กเรยฺยุํ อวิวยฺหํ. อปิสฺสุ นํ, มาริส, อมนุสฺสา อตฺตาหิปิ ปริปุณฺณาหิ ปริภาสาหิ ปริภาเสยฺยุํ. อปิสฺสุ นํ, มาริส, อมนุสฺสา ริตฺตมฺปิสฺส ปตฺตํ สีเส นิกฺกุชฺเชยฺยุํ. อปิสฺสุ นํ, มาริส, อมนุสฺสา สตฺตธาปิสฺส มุทฺธํ ผาเลยฺยุํ.

697

สนฺติ หิ, มาริส, อมนุสฺสา จณฺฑา รุทฺธา รภสา, เต เนว มหาราชานํ อาทิยนฺติ, น มหาราชานํ ปุริสกานํ อาทิยนฺติ, น มหาราชานํ ปุริสกานํ ปุริสกานํ อาทิยนฺติ. เต โข เต, มาริส, อมนุสฺสา มหาราชานํ อวรุทฺธา นาม วุจฺจนฺติ. เสยฺยถาปิ, มาริส, รญฺโญ มาคธสฺส วิชิเต มหาโจรา. เต เนว รญฺโญ มาคธสฺส อาทิยนฺติ, น รญฺโญ มาคธสฺส ปุริสกานํ อาทิยนฺติ, น รญฺโญ มาคธสฺส ปุริสกานํ ปุริสกานํ อาทิยนฺติ. เต โข เต, มาริส, มหาโจรา รญฺโญ มาคธสฺส อวรุทฺธา นาม วุจฺจนฺติ. เอวเมว โข, มาริส, สนฺติ อมนุสฺสา จณฺฑา รุทฺธา รภสา, เต เนว มหาราชานํ อาทิยนฺติ, น มหาราชานํ ปุริสกานํ อาทิยนฺติ, น มหาราชานํ ปุริสกานํ ปุริสกานํ อาทิยนฺติ. เต โข เต, มาริส, อมนุสฺสา มหาราชานํ อวรุทฺธา นาม วุจฺจนฺติ. โย หิ โกจิ, มาริส, อมนุโสฺส ยกฺโข วา ยกฺขินี วา …เป…  คนฺธพฺโพ วา คนฺธพฺพี วา …เป…  กุมฺภณฺโฑ วา กุมฺภณฺฑี วา …เป…  นาโค วา นาคี วา นาคโปตโก วา นาคโปติกา วา นาคมหามตฺโต วา นาคปาริสชฺโช วา นาคปจาโร วา ปทุฏฺฐจิตฺโต ภิกฺขุํ วา ภิกฺขุนิํ วา อุปาสกํ วา อุปาสิกํ วา คจฺฉนฺตํ วา อนุคจฺเฉยฺย, ฐิตํ วา อุปติฏฺเฐยฺย, นิสินฺนํ วา อุปนิสีเทยฺย, นิปนฺนํ วา อุปนิปชฺเชยฺย. อิเมสํ ยกฺขานํ มหายกฺขานํ เสนาปตีนํ มหาเสนาปตีนํ อุชฺฌาเปตพฺพํ วิกฺกนฺทิตพฺพํ วิรวิตพฺพํ—  ‘อยํ ยกฺโข คณฺหาติ, อยํ ยกฺโข อาวิสติ, อยํ ยกฺโข เหเฐติ, อยํ ยกฺโข วิเหเฐติ, อยํ ยกฺโข หิํสติ, อยํ ยกฺโข วิหิํสติ, อยํ ยกฺโข น มุญฺจตี’ติ.

283.
698

กตเมสํ ยกฺขานํ มหายกฺขานํ เสนาปตีนํ มหาเสนาปตีนํ?

699

อินฺโท โสโม วรุโณ จ,_
ภารทฺวาโช ปชาปติ;
จนฺทโน กามเสฏฺโฐ จ,
กินฺนุฆณฺฑุ นิฆณฺฑุ จ.

700

ปนาโท โอปมญฺโญ จ,
เทวสูโต จ มาตลิ;
จิตฺตเสโน จ คนฺธพฺโพ,
นโฬ ราชา ชเนสโภ.

701

สาตาคิโร เหมวโต,
ปุณฺณโก กรติโย คุโฬ;
สิวโก มุจลินฺโท จ,
เวสฺสามิตฺโต ยุคนฺธโร.

702

โคปาโล สุปฺปโรโธ จ,
หิริ เนตฺติ จ มนฺทิโย;
ปญฺจาลจณฺโฑ อาฬวโก,
ปชฺชุนฺโน สุมโน สุมุโข;
ทธิมุโข มณิ มาณิวโร ทีโฆ,
อโถ เสรีสโก สห.

703

อิเมสํ ยกฺขานํ มหายกฺขานํ เสนาปตีนํ มหาเสนาปตีนํ อุชฺฌาเปตพฺพํ วิกฺกนฺทิตพฺพํ วิรวิตพฺพํ—  ‘อยํ ยกฺโข คณฺหาติ, อยํ ยกฺโข อาวิสติ, อยํ ยกฺโข เหเฐติ, อยํ ยกฺโข วิเหเฐติ, อยํ ยกฺโข หิํสติ, อยํ ยกฺโข วิหิํสติ, อยํ ยกฺโข น มุญฺจตี’ติ.

704

อยํ โข สา, มาริส, อาฏานาฏิยา รกฺขา ภิกฺขูนํ ภิกฺขุนีนํ อุปาสกานํ อุปาสิกานํ คุตฺติยา รกฺขาย อวิหิํสาย ผาสุวิหาราย. หนฺท จ ทานิ มยํ, มาริส, คจฺฉาม พหุกิจฺจา มยํ พหุกรณียา”ติ. “ยสฺสทานิ ตุมฺเห, มหาราชาโน, กาลํ มญฺญถา”ติ.

284.
705

อถ โข จตฺตาโร มหาราชา อุฏฺฐายาสนา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา ตตฺเถวนฺตรธายิํสุ. เตปิ โข ยกฺขา อุฏฺฐายาสนา อปฺเปกจฺเจ ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา ตตฺเถวนฺตรธายิํสุ. อปฺเปกจฺเจ ภควตา สทฺธิํ สมฺโมทิํสุ, สมฺโมทนียํ กถํ สารณียํ วีติสาเรตฺวา ตตฺเถวนฺตรธายิํสุ. อปฺเปกจฺเจ เยน ภควา เตนญฺชลิํ ปณาเมตฺวา ตตฺเถวนฺตรธายิํสุ. อปฺเปกจฺเจ นามโคตฺตํ สาเวตฺวา ตตฺเถวนฺตรธายิํสุ. อปฺเปกจฺเจ ตุณฺหีภูตา ตตฺเถวนฺตรธายิํสูติ.

706

ปฐมภาณวาโร นิฏฺฐิโต.