8.5 สีลสมาธิปญฺญาสมฺปทา
เอวํ วุตฺเต, อเจโล กสฺสโป ภควนฺตํ เอตทโวจ— “กตมา ปน สา, โภ โคตม, สีลสมฺปทา, กตมา จิตฺตสมฺปทา, กตมา ปญฺญาสมฺปทา”ติ? “อิธ, กสฺสป, ตถาคโต โลเก อุปฺปชฺชติ อรหํ, สมฺมาสมฺพุทฺโธ …เป… ภยทสฺสาวี สมาทาย สิกฺขติ สิกฺขาปเทสุ, กายกมฺมวจีกมฺเมน สมนฺนาคโต กุสเลน ปริสุทฺธาชีโว สีลสมฺปนฺโน อินฺทฺริเยสุ คุตฺตทฺวาโร สติสมฺปชญฺเญน สมนฺนาคโต สนฺตุฏฺโฐ.
กถญฺจ, กสฺสป, ภิกฺขุ สีลสมฺปนฺโน โหติ? อิธ, กสฺสป, ภิกฺขุ ปาณาติปาตํ ปหาย ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต โหติ นิหิตทณฺโฑ นิหิตสตฺโถ ลชฺชี ทยาปนฺโน, สพฺพปาณภูตหิตานุกมฺปี วิหรติ. อิทมฺปิสฺส โหติ สีลสมฺปทาย …เป…
ยถา วา ปเนเก โภนฺโต สมณพฺราหฺมณา สทฺธาเทยฺยานิ โภชนานิ ภุญฺชิตฺวา เต เอวรูปาย ติรจฺฉานวิชฺชาย มิจฺฉาชีเวน ชีวิตํ กปฺเปนฺติ. เสยฺยถิทํ— สนฺติกมฺมํ ปณิธิกมฺมํ …เป… โอสธีนํ ปติโมกฺโข อิติ วา อิติ เอวรูปาย ติรจฺฉานวิชฺชาย มิจฺฉาชีวา ปฏิวิรโต โหติ. อิทมฺปิสฺส โหติ สีลสมฺปทาย.
ส โข โส, กสฺสป, ภิกฺขุ เอวํ สีลสมฺปนฺโน น กุโตจิ ภยํ สมนุปสฺสติ, ยทิทํ สีลสํวรโต. เสยฺยถาปิ, กสฺสป, ราชา ขตฺติโย มุทฺธาวสิตฺโต นิหตปจฺจามิตฺโต น กุโตจิ ภยํ สมนุปสฺสติ, ยทิทํ ปจฺจตฺถิกโต; เอวเมว โข, กสฺสป, ภิกฺขุ เอวํ สีลสมฺปนฺโน น กุโตจิ ภยํ สมนุปสฺสติ, ยทิทํ สีลสํวรโต. โส อิมินา อริเยน สีลกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต อชฺฌตฺตํ อนวชฺชสุขํ ปฏิสํเวเทติ. เอวํ โข, กสฺสป, ภิกฺขุ สีลสมฺปนฺโน โหติ. อยํ โข, กสฺสป, สีลสมฺปทา …เป… ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ. อิทมฺปิสฺส โหติ จิตฺตสมฺปทาย …เป… ทุติยํ ฌานํ… ตติยํ ฌานํ… จตุตฺถํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ. อิทมฺปิสฺส โหติ จิตฺตสมฺปทาย. อยํ โข, กสฺสป, จิตฺตสมฺปทา.
โส เอวํ สมาหิเต จิตฺเต …เป… ญาณทสฺสนาย จิตฺตํ อภินีหรติ อภินินฺนาเมติ… อิทมฺปิสฺส โหติ ปญฺญาสมฺปทาย …เป… นาปรํ อิตฺถตฺตายาติ ปชานาติ. อิทมฺปิสฺส โหติ ปญฺญาสมฺปทาย. อยํ โข, กสฺสป, ปญฺญาสมฺปทา.
อิมาย จ, กสฺสป, สีลสมฺปทาย จิตฺตสมฺปทาย ปญฺญาสมฺปทาย อญฺญา สีลสมฺปทา จิตฺตสมฺปทา ปญฺญาสมฺปทา อุตฺตริตรา วา ปณีตตรา วา นตฺถิ.