1.8 อุปาลิตฺเถรอปทาน
“นคเร หํสวติยา,
สุชาโต นาม พฺราหฺมโณ;
อสีติโกฏินิจโย,
ปหูตธนธญฺญวา.
อชฺฌายโก มนฺตธโร,
ติณฺณํ เวทาน ปารคู;
ลกฺขเณ อิติหาเส จ,
สธมฺเม ปารมิํ คโต.
ปริพฺพาชา เอกสิขา,
โคตมา พุทฺธสาวกา;
จรกา ตาปสา เจว,
จรนฺติ มหิยา ตทา.
เตปิ มํ ปริวาเรนฺติ,
พฺราหฺมโณ วิสฺสุโต อิติ;
พหุชฺชโน มํ ปูเชติ,
นาหํ ปูเชมิ กิญฺจนํ.
ปูชารหํ น ปสฺสามิ,
มานตฺถทฺโธ อหํ ตทา;
พุทฺโธติ วจนํ นตฺถิ,
ตาว นุปฺปชฺชเต ชิโน.
อจฺจเยน อโหรตฺตํ,
ปทุมุตฺตรนามโก;
สพฺพํ ตมํ วิโนเทตฺวา,
โลเก อุปฺปชฺชิ จกฺขุมา.
วิตฺถาริเก พาหุชญฺเญ,
ปุถุภูเต จ สาสเน;
อุปาคมิ ตทา พุทฺโธ,_
นครํ หํสสวฺหยํ.
ปิตุ อตฺถาย โส พุทฺโธ,
ธมฺมํ เทเสสิ จกฺขุมา;
เตน กาเลน ปริสา,
สมนฺตา โยชนํ ตทา.
สมฺมโต มนุชานํ โส,
สุนนฺโท นาม ตาปโส;
ยาวตา พุทฺธปริสา,
ปุปฺเผหจฺฉาทยี ตทา.
จตุสจฺจํ ปกาเสนฺเต,
เสฏฺเฐ จ ปุปฺผมณฺฑเป;
โกฏิสตสหสฺสานํ,
ธมฺมาภิสมโย อหุ.
สตฺตรตฺตินฺทิวํ พุทฺโธ,
วเสฺสตฺวา ธมฺมวุฏฺฐิโย;
อฏฺฐเม ทิวเส ปตฺเต,
สุนนฺทํ กิตฺตยี ชิโน.
เทวโลเก มนุเสฺส วา,
สํสรนฺโต อยํ ภเว;
สพฺเพสํ ปวโร หุตฺวา,
ภเวสุ สํสริสฺสติ.
กปฺปสตสหสฺสมฺหิ,
โอกฺกากกุลสมฺภโว;
โคตโม นาม โคตฺเตน,
สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ.
ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท,
โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต;
มนฺตาณิปุตฺโต ปุณฺโณติ,
เหสฺสติ สตฺถุ สาวโก.
เอวํ กิตฺตยิ สมฺพุทฺโธ,
สุนนฺทํ ตาปสํ ตทา;
หาสยนฺโต ชนํ สพฺพํ,
ทสฺสยนฺโต สกํ พลํ.
กตญฺชลี นมสฺสนฺติ,
สุนนฺทํ ตาปสํ ชนา;
พุทฺเธ การํ กริตฺวาน,
โสเธสิ คติมตฺตโน.
ตตฺถ เม อหุ สงฺกปฺโป,
สุตฺวาน มุนิโน วจํ;
อหมฺปิ การํ กสฺสามิ,
ยถา ปสฺสามิ โคตมํ.
เอวาหํ จินฺตยิตฺวาน,
กิริยํ จินฺตยิํ มม;
กฺยาหํ กมฺมํ อาจรามิ,
ปุญฺญกฺเขตฺเต อนุตฺตเร.
อยญฺจ ปาฐิโก ภิกฺขุ,
สพฺพปาฐิสฺส สาสเน;
วินเย อคฺคนิกฺขิตฺโต,
ตํ ฐานํ ปตฺถเย อหํ.
อิทํ เม อมิตํ โภคํ,_
อกฺโขภํ สาครูปมํ;
เตน โภเคน พุทฺธสฺส,
อารามํ มาปเย อหํ.
โสภนํ นาม อารามํ,
นครสฺส ปุรตฺถโต;
กิณิตฺวา สตสหเสฺสน,
สํฆารามํ อมาปยิํ.
กูฏาคาเร จ ปาสาเท,
มณฺฑเป หมฺมิเย คุหา;
จงฺกเม สุกเต กตฺวา,
สํฆารามํ อมาปยิํ.
ชนฺตาฆรํ อคฺคิสาลํ,
อโถ อุทกมาฬกํ;
นฺหานฆรํ มาปยิตฺวา,
ภิกฺขุสํฆสฺสทาสหํ.
อาสนฺทิโย ปีฐเก จ,
ปริโภเค จ ภาชเน;
อารามิกญฺจ เภสชฺชํ,
สพฺพเมตํ อทาสหํ.
อารกฺขํ ปฏฺฐเปตฺวาน,
ปาการํ การยิํ ทฬฺหํ;
มา นํ โกจิ วิเหเฐสิ,
สนฺตจิตฺตาน ตาทินํ.
สตสหเสฺสนาวาสํ,
สํฆาราเม อมาปยิํ;
เวปุลฺลํ ตํ มาปยิตฺวา,
สมฺพุทฺธํ อุปนามยิํ.
นิฏฺฐาปิโต มยาราโม,
สมฺปฏิจฺฉ ตุวํ มุนิ;
นิยฺยาเทสฺสามิ ตํ วีร,
อธิวาเสหิ จกฺขุม.
ปทุมุตฺตโร โลกวิทู,
อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห;
มม สงฺกปฺปมญฺญาย,
อธิวาเสสิ นายโก.
อธิวาสนมญฺญาย,
สพฺพญฺญุสฺส มเหสิโน;
โภชนํ ปฏิยาเทตฺวา,
กาลมาโรจยิํ อหํ.
อาโรจิตมฺหิ กาลมฺหิ,
ปทุมุตฺตรนายโก;
ขีณาสวสหเสฺสหิ,
อารามํ เม อุปาคมิ.
นิสินฺนํ กาลมญฺญาย,
อนฺนปาเนน ตปฺปยิํ;
ภุตฺตาวิํ กาลมญฺญาย,
อิทํ วจนมพฺรวิํ._
กีโต สตสหเสฺสน,
ตตฺตเกเนว การิโต;
โสภโน นาม อาราโม,
สมฺปฏิจฺฉ ตุวํ มุนิ.
อิมินารามทาเนน,_
เจตนาปณิธีหิ จ;
ภเว นิพฺพตฺตมาโนหํ,
ลภามิ มม ปตฺถิตํ.
ปฏิคฺคเหตฺวา สมฺพุทฺโธ,
สํฆารามํ สุมาปิตํ;
ภิกฺขุสํเฆ นิสีทิตฺวา,
อิทํ วจนมพฺรวิ._
โย โส พุทฺธสฺส ปาทาสิ,
สํฆารามํ สุมาปิตํ;
ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ,
สุณาถ มม ภาสโต.
หตฺถี อสฺสา รถา ปตฺตี,
เสนา จ จตุรงฺคินี;
ปริวาเรสฺสนฺติมํ นิจฺจํ,
สํฆารามสฺสิทํ ผลํ.
สฏฺฐิ ตูรสหสฺสานิ,
เภริโย สมลงฺกตา;
ปริวาเรสฺสนฺติมํ นิจฺจํ,
สํฆารามสฺสิทํ ผลํ.
ฉฬสีติสหสฺสานิ,
นาริโย สมลงฺกตา;
วิจิตฺตวตฺถาภรณา,
อามุตฺตมณิกุณฺฑลา.
อฬารปมฺหา หสุลา,
สุสญฺญา ตนุมชฺฌิมา;
ปริวาเรสฺสนฺติมํ นิจฺจํ,
สํฆารามสฺสิทํ ผลํ.
ติํสกปฺปสหสฺสานิ,
เทวโลเก รมิสฺสติ;
สหสฺสกฺขตฺตุํ เทวินฺโท,
เทวรชฺชํ กริสฺสติ.
เทวราเชน ปตฺตพฺพํ,
สพฺพํ ปฏิลภิสฺสติ;
อนูนโภโค หุตฺวาน,
เทวรชฺชํ กริสฺสติ.
สหสฺสกฺขตฺตุํ จกฺกวตฺตี,
ราชา รฏฺเฐ ภวิสฺสติ;
ปถพฺยา รชฺชํ วิปุลํ,
คณนาโต อสงฺขิยํ.
กปฺปสตสหสฺสมฺหิ,
โอกฺกากกุลสมฺภโว;
โคตโม นาม โคตฺเตน,
สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ.
ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท,
โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต;
อุปาลิ นาม นาเมน,_
เหสฺสติ สตฺถุ สาวโก.
วินเย ปารมิํ ปตฺวา,
ฐานาฐาเน จ โกวิโท;
ชินสาสนํ ธาเรนฺโต,
วิหริสฺสตินาสโว.
สพฺพเมตํ อภิญฺญาย,
โคตโม สกฺยปุงฺคโว;
ภิกฺขุสํเฆ นิสีทิตฺวา,
เอตทคฺเค ฐเปสฺสติ.
อปริเมยฺยุปาทาย,
ปตฺเถมิ ตว สาสนํ;
โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต,
สพฺพสํโยชนกฺขโย.
ยถา สูลาวุโต โปโส,
ราชทณฺเฑน ตชฺชิโต;
สูเล สาตํ อวินฺทนฺโต,
ปริมุตฺติํว อิจฺฉติ.
ตเถวาหํ มหาวีร,
ภวทณฺเฑน ตชฺชิโต;
กมฺมสูลาวุโต สนฺโต,
ปิปาสาเวทนฏฺฏิโต.
ภเว สาตํ น วินฺทามิ,
ฑยฺหนฺโต ตีหิ อคฺคิภิ;
ปริมุตฺติํ คเวสามิ,
ยถาปิ ราชทณฺฑิโต.
ยถา วิสาโท ปุริโส,
วิเสน ปริปีฬิโต;
อคทํ โส คเวเสยฺย,
วิสฆาตายุปายนํ.
คเวสมาโน ปเสฺสยฺย,
อคทํ วิสฆาตกํ;
ตํ ปิวิตฺวา สุขี อสฺส,
วิสมฺหา ปริมุตฺติยา.
ตเถวาหํ มหาวีร,
ยถา วิสหโต นโร;
สมฺปีฬิโต อวิชฺชาย,
สทฺธมฺมาคทเมสหํ.
ธมฺมาคทํ คเวสนฺโต,
อทฺทกฺขิํ สกฺยสาสนํ;
อคฺคํ สพฺโพสธานํ ตํ,
สพฺพสลฺลวิโนทนํ.
ธมฺโมสธํ ปิวิตฺวาน,
วิสํ สพฺพํ สมูหนิํ;
อชรามรํ สีติภาวํ,
นิพฺพานํ ผสฺสยิํ อหํ.
ยถา ภูตฏฺฏิโต โปโส,
ภูตคฺคาเหน ปีฬิโต;
ภูตเวชฺชํ คเวเสยฺย,
ภูตสฺมา ปริมุตฺติยา.
คเวสมาโน ปเสฺสยฺย,
ภูตวิชฺชาสุ โกวิทํ;
ตสฺส โส วิหเน ภูตํ,
สมูลญฺจ วินาสเย.
ตเถวาหํ มหาวีร,
ตมคฺคาเหน ปีฬิโต;
ญาณาโลกํ คเวสามิ,
ตมโต ปริมุตฺติยา.
อถทฺทสํ สกฺยมุนิํ,
กิเลสตมโสธนํ;
โส เม ตมํ วิโนเทสิ,
ภูตเวชฺโชว ภูตกํ.
สํสารโสตํ สญฺฉินฺทิํ,
ตณฺหาโสตํ นิวารยิํ;
ภวํ อุคฺฆาฏยิํ สพฺพํ,
ภูตเวชฺโชว มูลโต.
ครุโฬ ยถา โอปตติ,
ปนฺนคํ ภกฺขมตฺตโน;
สมนฺตา โยชนสตํ,
วิกฺโขเภติ มหาสรํ.
ปนฺนคํ โส คเหตฺวาน,
อโธสีสํ วิเหฐยํ;
อาทาย โส ปกฺกมติ,
เยนกามํ วิหงฺคโม.
ตเถวาหํ มหาวีร,
ยถาปิ ครุโฬ พลี;
อสงฺขตํ คเวสนฺโต,
โทเส วิกฺขาลยิํ อหํ.
ทิฏฺโฐ อหํ ธมฺมวรํ,
สนฺติปทมนุตฺตรํ;
อาทาย วิหราเมตํ,
ครุโฬ ปนฺนคํ ยถา.
อาสาวตี นาม ลตา,
ชาตา จิตฺตลตาวเน;
ตสฺสา วสฺสสหเสฺสน,
เอกํ นิพฺพตฺตเต ผลํ.
ตํ เทวา ปยิรุปาสนฺติ,
ตาวทูรผเล สติ;
เทวานํ สา ปิยา เอวํ,
อาสาวตี ลตุตฺตมา.
สตสหสฺสุปาทาย,
ตาหํ ปริจเร มุนิ;
สายํ ปาตํ นมสฺสามิ,
เทวา อาสาวติํ ยถา.
อวญฺฌา ปาริจริยา,
อโมฆา จ นมสฺสนา;
ทูราคตมฺปิ มํ สนฺตํ,
ขโณยํ น วิราธยิ.
ปฏิสนฺธิํ น ปสฺสามิ,
วิจินนฺโต ภเว อหํ;
นิรูปธิ วิปฺปมุตฺโต,
อุปสนฺโต จรามหํ._
ยถาปิ ปทุมํ นาม,
สูริยรํเสน ปุปฺผติ;
ตเถวาหํ มหาวีร,
พุทฺธรํเสน ปุปฺผิโต.
ยถา พลากโยนิมฺหิ,
น วิชฺชติ ปุโม สทา;
เมเฆสุ คชฺชมาเนสุ,
คพฺภํ คณฺหนฺติ ตา สทา.
จิรมฺปิ คพฺภํ ธาเรนฺติ,
ยาว เมโฆ น คชฺชติ;
ภารโต ปริมุจฺจนฺติ,
ยทา เมโฆ ปวสฺสติ.
ปทุมุตฺตรพุทฺธสฺส,
ธมฺมเมเฆน คชฺชโต;
สทฺเทน ธมฺมเมฆสฺส,
ธมฺมคพฺภํ อคณฺหหํ.
สตสหสฺสุปาทาย,
ปุญฺญคพฺภํ ธเรมหํ;
นปฺปมุจฺจามิ ภารโต,
ธมฺมเมโฆ น คชฺชติ.
ยทา ตุวํ สกฺยมุนิ,
รมฺเม กปิลวตฺถเว;
คชฺชสิ ธมฺมเมเฆน,
ภารโต ปริมุจฺจหํ.
สุญฺญตํ อนิมิตฺตญฺจ,
ตถาปฺปณิหิตมฺปิ จ;
จตุโร จ ผเล สพฺเพ,
ธมฺเมวํ วิชนยิํ อหํ.
ทุติยภาณวารํ.
อปริเมยฺยุปาทาย,
ปตฺเถมิ ตว สาสนํ;
โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต,
สนฺติปทมนุตฺตรํ.
วินเย ปารมิํ ปตฺโต,
ยถาปิ ปาฐิโก อิสิ;
น เม สมสโม อตฺถิ,
ธาเรมิ สาสนํ อหํ.
วินเย ขนฺธเก จาปิ,
ติกจฺเฉเท จ ปญฺจเม;
เอตฺถ เม วิมติ นตฺถิ,
อกฺขเร พฺยญฺชเนปิ วา.
นิคฺคเห ปฏิกมฺเม จ,
ฐานาฐาเน จ โกวิโท;
โอสารเณ วุฏฺฐาปเน,
สพฺพตฺถ ปารมิํ คโต.
วินเย ขนฺธเก วาปิ,
นิกฺขิปิตฺวา ปทํ อหํ;
อุภโต วินิเวเฐตฺวา,_
รสโต โอสเรยฺยหํ.
นิรุตฺติยา สุกุสโล,
อตฺถานตฺเถ จ โกวิโท;
อนญฺญาตํ มยา นตฺถิ,
เอกคฺโค สตฺถุ สาสเน.
รูปทกฺโข อหํ อชฺช,
สกฺยปุตฺตสฺส สาสเน;
กงฺขํ สพฺพํ วิโนเทมิ,
ฉินฺทามิ สพฺพสํสยํ.
ปทํ อนุปทญฺจาปิ,
อกฺขรญฺจาปิ พฺยญฺชนํ;
นิทาเน ปริโยสาเน,
สพฺพตฺถ โกวิโท อหํ.
ยถาปิ ราชา พลวา,
นิคฺคณฺหิตฺวา ปรนฺตเป;
วิชินิตฺวาน สงฺคามํ,
นครํ ตตฺถ มาปเย.
ปาการํ ปริขญฺจาปิ,
เอสิกํ ทฺวารโกฏฺฐกํ;
อฏฺฏาลเก จ วิวิเธ,
การเย นคเร พหู.
สิงฺฆาฏกํ จจฺจรญฺจ,
สุวิภตฺตนฺตราปณํ;
การเยยฺย สภํ ตตฺถ,
อตฺถานตฺถวินิจฺฉยํ.
นิคฺฆาตตฺถํ อมิตฺตานํ,
ฉิทฺทาฉิทฺทญฺจ ชานิตุํ;
พลกายสฺส รกฺขาย,
เสนาปจฺจํ ฐเปติ โส.
อารกฺขตฺถาย ภณฺฑสฺส,
นิธานกุสลํ นรํ;
มา เม ภณฺฑํ วินสฺสีติ,
ภณฺฑรกฺขํ ฐเปติ โส.
มมตฺโต โหติ โย รญฺโญ,
วุทฺธิํ ยสฺส จ อิจฺฉติ;
ตสฺสาธิกรณํ เทติ,
มิตฺตสฺส ปฏิปชฺชิตุํ.
อุปฺปาเตสุ นิมิตฺเตสุ,_
ลกฺขเณสุ จ โกวิทํ;
อชฺฌายกํ มนฺตธรํ,
โปโรหิจฺเจ ฐเปติ โส.
เอเตหงฺเคหิ สมฺปนฺโน,
ขตฺติโยติ ปวุจฺจติ;
สทา รกฺขนฺติ ราชานํ,
จกฺกวาโกว ทุกฺขิตํ.
ตเถว ตฺวํ มหาวีร,
หตามิตฺโตว ขตฺติโย;
สเทวกสฺส โลกสฺส,
ธมฺมราชาติ วุจฺจติ.
ติตฺถิเย นิหนิตฺวาน,
มารญฺจาปิ สเสนกํ;
ตมนฺธการํ วิธมิตฺวา,
ธมฺมนครํ อมาปยิ.
สีลํ ปาการกํ ตตฺถ,
ญาณํ เต ทฺวารโกฏฺฐกํ;
สทฺธา เต เอสิกา วีร,
ทฺวารปาโล จ สํวโร.
สติปฏฺฐานมฏฺฏาลํ,
ปญฺญา เต จจฺจรํ มุเน;
อิทฺธิปาทญฺจ สิงฺฆาฏํ,_
ธมฺมวีถิ สุมาปิตา.
สุตฺตนฺตํ อภิธมฺมญฺจ,
วินยญฺจาปิ เกวลํ;
นวงฺคํ พุทฺธวจนํ,
เอสา ธมฺมสภา ตว.
สุญฺญตํ อนิมิตฺตญฺจ,
วิหารญฺจปฺปณีหิตํ;
อาเนญฺชญฺจ นิโรโธ จ,
เอสา ธมฺมกุฏี ตว.
ปญฺญาย อคฺโค นิกฺขิตฺโต,
ปฏิภาเน จ โกวิโท;
สาริปุตฺโตติ นาเมน,
ธมฺมเสนาปตี ตว.
จุตูปปาตกุสโล,
อิทฺธิยา ปารมิํ คโต;_
โกลิโต นาม นาเมน,
โปโรหิจฺโจ ตวํ มุเน.
โปราณกวํสธโร,
อุคฺคเตโช ทุราสโท;_
ธุตวาทีคุเณนคฺโค,
อกฺขทโสฺส ตวํ มุเน.
พหุสฺสุโต ธมฺมธโร,
สพฺพปาฐี จ สาสเน;
อานนฺโท นาม นาเมน,
ธมฺมารกฺโข ตวํ มุเน.
เอเต สพฺเพ อติกฺกมฺม,
ปเมสิ ภควา มมํ;
วินิจฺฉยํ เม ปาทาสิ,
วินเย วิญฺญุเทสิตํ.
โย โกจิ วินเย ปญฺหํ,
ปุจฺฉติ พุทฺธสาวโก;
ตตฺถ เม จินฺตนา นตฺถิ,
ตญฺเญวตฺถํ กเถมหํ.
ยาวตา พุทฺธเขตฺตมฺหิ,
ฐเปตฺวา ตํ มหามุนิ;
วินเย มาทิโส นตฺถิ,
กุโต ภิโยฺย ภวิสฺสติ.
ภิกฺขุสํเฆ นิสีทิตฺวา,
เอวํ คชฺชติ โคตโม;
อุปาลิสฺส สโม นตฺถิ,_
วินเย ขนฺธเกสุ จ.
ยาวตา พุทฺธภณิตํ,
นวงฺคํ สตฺถุสาสนํ;
วินโยคธํ ตํ สพฺพํ,
วินยมูลปสฺสิโน.
มม กมฺมํ สริตฺวาน,
โคตโม สกฺยปุงฺคโว;
ภิกฺขุสํเฆ นิสีทิตฺวา,
เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ.
สตสหสฺสุปาทาย,
อิมํ ฐานํ อปตฺถยิํ;_
โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต,
วินเย ปารมิํ คโต.
สกฺยานํ นนฺทิชนโน,
กปฺปโก อาสหํ ปุเร;
วิชหิตฺวาน ตํ ชาติํ,
ปุตฺโต ชาโต มเหสิโน.
อิโต ทุติยเก กปฺเป,_
อญฺชโส นาม ขตฺติโย;
อนนฺตเตโช อมิตยโส,
ภูมิปาโล มหทฺธโน.
ตสฺส รญฺโญ อหํ ปุตฺโต,
จนฺทโน นาม ขตฺติโย;
ชาติมเทนุปตฺถทฺโธ,
ยสโภคมเทน จ.
นาคสตสหสฺสานิ,
สพฺพาลงฺการภูสิตา;
ติธาปภินฺนา มาตงฺคา,
ปริวาเรนฺติ มํ สทา.
สพเลหิ ปเรโตหํ,
อุยฺยานํ คนฺตุกามโก;_
อารุยฺห สิริกํ นาคํ,
นครา นิกฺขมิํ ตทา.
จรเณน จ สมฺปนฺโน,
คุตฺตทฺวาโร สุสํวุโต;
เทวโล นาม สมฺพุทฺโธ,
อาคจฺฉิ ปุรโต มม.
เปเสตฺวา สิริกํ นาคํ,
พุทฺธํ อาสาทยิํ ตทา;
ตโต สญฺชาตโกโป โส,
นาโค นุทฺธรเต ปทํ.
นาคํ ทุฏฺฐมนํ ทิสฺวา,
พุทฺเธ โกธํ อกาสหํ;
วิเหสยิตฺวา สมฺพุทฺธํ,
อุยฺยานํ อคมาสหํ._
สาตํ ตตฺถ น วินฺทามิ,
สิโร ปชฺชลิโต ยถา;
ปริฬาเหน ฑยฺหามิ,
มจฺโฉว พฬิสาทโก.
สสาครนฺตา ปถวี,
อาทิตฺตา วิย โหติ เม;
ปิตุ สนฺติกุปาคมฺม,
อิทํ วจนมพฺรวิํ._
อาสีวิสํว กุปิตํ,
อคฺคิกฺขนฺธํว อาคตํ;
มตฺตํว กุญฺชรํ ทนฺติํ,
ยํ สยมฺภุมสาทยิํ.
อาสาทิโต มยา พุทฺโธ,
โฆโร อุคฺคตโป ชิโน;
ปุรา สพฺเพ วินสฺสาม,
ขมาเปสฺสาม ตํ มุนิํ.
โน เจ ตํ นิชฺฌาเปสฺสาม,
อตฺตทนฺตํ สมาหิตํ;
โอเรน สตฺตทิวสา,
รฏฺฐํ เม วิธมิสฺสติ.
สุเมขโล โกสิโย จ,
สิคฺคโว จาปิ สตฺตโก;
อาสาทยิตฺวา อิสโย,
ทุคฺคตา เต สรฏฺฐกา.
ยทา กุปฺปนฺติ อิสโย,
สญฺญตา พฺรหฺมจาริโน;
สเทวกํ วินาเสนฺติ,
สสาครํ สปพฺพตํ.
ติโยชนสหสฺสมฺหิ,
ปุริเส สนฺนิปาตยิํ;
อจฺจยํ เทสนตฺถาย,
สยมฺภุํ อุปสงฺกมิํ.
อลฺลวตฺถา อลฺลสิรา,
สพฺเพว ปญฺชลีกตา;
พุทฺธสฺส ปาเท นิปติตฺวา,
อิทํ วจนมพฺรวุํ._
ขมสฺสุ ตฺวํ มหาวีร,
อภิยาจติ ตํ ชโน;
ปริฬาหํ วิโนเทหิ,
มา โน รฏฺฐํ วินาสย.
สเทวมานุสา สพฺเพ,
สทานวา สรกฺขสา;
อโยมเยน กูเฏน,
สิรํ ภินฺเทยฺยุ เม สทา.
ทเก อคฺคิ น สณฺฐาติ,
พีชํ เสเล น รูหติ;
อคเท กิมิ น สณฺฐาติ,
โกโป พุทฺเธ น ชายติ.
ยถา จ ภูมิ อจลา,
อปฺปเมโยฺย จ สาคโร;
อนนฺตโก จ อากาโส,
เอวํ พุทฺธา อโขภิยา.
สทา ขนฺตา มหาวีรา,
ขมิตา จ ตปสฺสิโน;
ขนฺตานํ ขมิตานญฺจ,
คมนํ ตํ น วิชฺชติ.
อิทํ วตฺวาน สมฺพุทฺโธ,_
ปริฬาหํ วิโนทยํ;
มหาชนสฺส ปุรโต,
นภํ อพฺภุคฺคมิ ตทา.
เตน กมฺเมนหํ วีร,
หีนตฺตํ อชฺฌุปาคโต;
สมติกฺกมฺม ตํ ชาติํ,
ปาวิสิํ อภยํ ปุรํ.
ตทาปิ มํ มหาวีร,
ฑยฺหมานํ สุสณฺฐิตํ;
ปริฬาหํ วิโนเทสิ,
สยมฺภุญฺจ ขมาปยิํ.
อชฺชาปิ มํ มหาวีร,
ฑยฺหมานํ ติหคฺคิภิ;
นิพฺพาเปสิ ตโย อคฺคี,
สีติภาวญฺจ ปาปยี.
เยสํ โสตาวธานตฺถิ,
สุณาถ มม ภาสโต;
อตฺถํ ตุมฺหํ ปวกฺขามิ,
ยถา ทิฏฺฐํ ปทํ มม.
สยมฺภุํ ตํ วิมาเนตฺวา,
สนฺตจิตฺตํ สมาหิตํ;
เตน กมฺเมนหํ อชฺช,
ชาโตมฺหิ นีจโยนิยํ.
มา โว ขณํ วิราเธถ,
ขณาตีตา หิ โสจเร;
สทตฺเถ วายเมยฺยาถ,
ขโณ โว ปฏิปาทิโต.
เอกจฺจานญฺจ วมนํ,
เอกจฺจานํ วิเรจนํ;
วิสํ หลาหลํ เอเก,
เอกจฺจานญฺจ โอสธํ.
วมนํ ปฏิปนฺนานํ,
ผลฏฺฐานํ วิเรจนํ;
โอสธํ ผลลาภีนํ,
ปุญฺญกฺเขตฺตํ คเวสินํ.
สาสเนน วิรุทฺธานํ,
วิสํ หลาหลํ ยถา;
อาสีวิโส ทิฏฺฐวิโส,
เอวํ ฌาเปติ ตํ นรํ.
สกิํ ปีตํ หลาหลํ,
อุปรุนฺธติ ชีวิตํ;_
สาสเนน วิรุชฺฌิตฺวา,
กปฺปโกฏิมฺหิ ฑยฺหติ.
ขนฺติยา อวิหิํสาย,
เมตฺตจิตฺตวตาย จ;
สเทวกํ โส ตาเรติ,
ตสฺมา โว อวิโรธิยา.
ลาภาลาเภ น สชฺชนฺติ,
สมฺมานนวิมานเน;
ปถวีสทิสา พุทฺธา,
ตสฺมา เต น วิโรธิยา.
เทวทตฺเต จ วธเก,
โจเร องฺคุลิมาลเก;
ราหุเล ธนปาเล จ,
สพฺเพสํ สมโก มุนิ.
เอเตสํ ปฏิโฆ นตฺถิ,
ราโคเมสํ น วิชฺชติ;
สพฺเพสํ สมโก พุทฺโธ,
วธกโสฺสรสสฺส จ.
ปนฺเถ ทิสฺวาน กาสาวํ,
ฉฑฺฑิตํ มีฬฺหมกฺขิตํ;
สิรสฺมิํ อญฺชลิํ กตฺวา,
วนฺทิตพฺพํ อิสิทฺธชํ.
อพฺภตีตา จ เย พุทฺธา,
วตฺตมานา อนาคตา;
ธเชนาเนน สุชฺฌนฺติ,
ตสฺมา เอเต นมสฺสิยา.
สตฺถุกปฺปํ สุวินยํ,
ธาเรมิ หทเยนหํ;
นมสฺสมาโน วินยํ,
วิหริสฺสามิ สพฺพทา.
วินโย อาสโย มยฺหํ,
วินโย ฐานจงฺกมํ;
กปฺเปมิ วินเย วาสํ,
วินโย มม โคจโร.
วินเย ปารมิปฺปตฺโต,
สมเถ จาปิ โกวิโท;
อุปาลิ ตํ มหาวีร,_
ปาเท วนฺทติ สตฺถุโน.
โส อหํ วิจริสฺสามิ,
คามา คามํ ปุรา ปุรํ;
นมสฺสมาโน สมฺพุทฺธํ,
ธมฺมสฺส จ สุธมฺมตํ.
กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ,
ภวา สพฺเพ สมูหตา;
สพฺพาสวา ปริกฺขีณา,
นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว.
สฺวาคตํ วต เม อาสิ,
พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก;
ติโสฺส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา,
กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
ปฏิสมฺภิทา จตโสฺส,
วิโมกฺขาปิ จ อฏฺฐิเม;
ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา,
กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ”.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อุปาลิ เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
อุปาลิตฺเถรสฺสาปทานํ ฉฏฺฐํ.