40.2 เสลตฺเถรอปทาน
“นคเร หํสวติยา,
วีถิสามี อโหสหํ;
มม ญาตี สมาเนตฺวา,
อิทํ วจนมพฺรวิํ._
‘พุทฺโธ โลเก สมุปฺปนฺโน,
ปุญฺญกฺเขตฺโต อนุตฺตโร;
อาสิ โส สพฺพโลกสฺส,
อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห.
ขตฺติยา เนคมา เจว,
มหาสาลา จ พฺราหฺมณา;
ปสนฺนจิตฺตา สุมนา,
ปูคธมฺมํ อกํสุ เต.
หตฺถาโรหา อนีกฏฺฐา,
รถิกา ปตฺติการกา;
ปสนฺนจิตฺตา สุมนา,
ปูคธมฺมํ อกํสุ เต.
อุคฺคา จ ราชปุตฺตา จ,_
เวสิยานา จ พฺราหฺมณา;
ปสนฺนจิตฺตา สุมนา,
ปูคธมฺมํ อกํสุ เต.
อาฬาริกา กปฺปกา จ,
นฺหาปกา มาลการกา;
ปสนฺนจิตฺตา สุมนา,
ปูคธมฺมํ อกํสุ เต.
รชกา เปสการา จ,
จมฺมการา จ นฺหาปิตา;
ปสนฺนจิตฺตา สุมนา,
ปูคธมฺมํ อกํสุ เต.
อุสุการา ภมการา,_
จมฺมการา จ ตจฺฉกา;
ปสนฺนจิตฺตา สุมนา,
ปูคธมฺมํ อกํสุ เต.
กมฺมารา โสณฺณการา จ,
ติปุโลหกรา ตถา;
ปสนฺนจิตฺตา สุมนา,
ปูคธมฺมํ อกํสุ เต.
ภตกา เจฏกา เจว,
ทาสกมฺมกรา พหู;
ยถาสเกน ถาเมน,
ปูคธมฺมํ อกํสุ เต.
อุทหารา กฏฺฐหารา,_
กสฺสกา ติณหารกา;
ยถาสเกน ถาเมน,
ปูคธมฺมํ อกํสุ เต.
ปุปฺผิกา มาลิกา เจว,
ปณฺณิกา ผลหารกา;
ยถาสเกน ถาเมน,
ปูคธมฺมํ อกํสุ เต.
คณิกา กุมฺภทาสี จ,
ปูวิกา มจฺฉิกาปิ จ;
ยถาสเกน ถาเมน,
ปูคธมฺมํ อกํสุ เต.
เอถ สพฺเพ สมาคนฺตฺวา,
คณํ พนฺธาม เอกโต;
อธิการํ กริสฺสาม,
ปุญฺญกฺเขตฺเต อนุตฺตเร’.
เต เม สุตฺวาน วจนํ,
คณํ พนฺธิํสุ ตาวเท;
‘อุปฏฺฐานสาลํ สุกตํ,
ภิกฺขุสํฆสฺส การยุํ’.
นิฏฺฐาเปตฺวาน ตํ สาลํ,
อุทคฺโค ตุฏฺฐมานโส;_
ปเรโต เตหิ สพฺเพหิ,
สมฺพุทฺธมุปสงฺกมิํ.
อุปสงฺกมฺม สมฺพุทฺธํ,_
โลกนาถํ นราสภํ;
วนฺทิตฺวา สตฺถุโน ปาเท,
อิทํ วจนมพฺรวิํ._
‘อิเม ตีณิ สตา วีร,
ปุริสา เอกโต คณา;
อุปฏฺฐานสาลํ สุกตํ,_
นิยฺยาเทนฺติ ตุวํ มุนิ.
ภิกฺขุสํฆสฺส ปุรโต,
สมฺปฏิจฺฉิตฺว จกฺขุมา’;
ติณฺณํ สตานํ ปุรโต,
อิมา คาถา อภาสถ._
‘ติสตาปิ จ เชฏฺโฐ จ,
อนุวตฺติํสุ เอกโต;
สมฺปตฺติญฺหิ กริตฺวาน,
สพฺเพ อนุภวิสฺสถ.
ปจฺฉิเม ภเว สมฺปตฺเต,
สีติภาวมนุตฺตรํ;
อชรํ อมตํ สนฺตํ,
นิพฺพานํ ผสฺสยิสฺสถ’.
เอวํ พุทฺโธ วิยากาสิ,
สพฺพญฺญู สมณุตฺตโร;
พุทฺธสฺส วจนํ สุตฺวา,
โสมนสฺสํ ปเวทยิํ.
ติํส กปฺปสหสฺสานิ,
เทวโลเก รมิํ อหํ;
เทวาธิโป ปญฺจสตํ,
เทวรชฺชมการยิํ.
สหสฺสกฺขตฺตุํ ราชา จ,
จกฺกวตฺตี อโหสหํ;
เทวรชฺชํ กโรนฺตสฺส,
มหาเทวา อวนฺทิสุํ.
อิธ มานุสเก รชฺชํ,_
ปริสา โหนฺติ พนฺธวา;
ปจฺฉิเม ภเว สมฺปตฺเต,
วาเสฏฺโฐ นาม พฺราหฺมโณ.
อสีติโกฏิ นิจโย,
ตสฺส ปุตฺโต อโหสหํ;
เสโล อิติ มมํ นามํ,
ฉฬงฺเค ปารมิํ คโต.
ชงฺฆาวิหารํ วิจรํ,
สสิเสฺสหิ ปุรกฺขโต;
ชฏาภาริกภริตํ,
เกณิยํ นาม ตาปสํ.
ปฏิยตฺตาหุติํ ทิสฺวา,
อิทํ วจนมพฺรวิํ;_
‘อาวาโห วา วิวาโห วา,
ราชา วา เต นิมนฺติโต’.
‘อาหุติํ ยิฏฺฐุกาโมหํ,
พฺราหฺมเณ เทวสมฺมเต;
น นิมนฺเตมิ ราชานํ,
อาหุตี เม น วิชฺชติ.
น จตฺถิ มยฺหมาวาโห,
วิวาโห เม น วิชฺชติ;
สกฺยานํ นนฺทิชนโน,
เสฏฺโฐ โลเก สเทวเก.
สพฺพโลกหิตตฺถาย,
สพฺพสตฺตสุขาวโห;
โส เม นิมนฺติโต อชฺช,
ตเสฺสตํ ปฏิยาทนํ.
ติมฺพรูสกวณฺณาโภ,
อปฺปเมโยฺย อนูปโม;
รูเปนาสทิโส พุทฺโธ,
สฺวาตนาย นิมนฺติโต.
อุกฺกามุขปหฏฺโฐว,_
ขทิรงฺคารสนฺนิโภ;
วิชฺชูปโม มหาวีโร,
โส เม พุทฺโธ นิมนฺติโต.
ปพฺพตคฺเค ยถา อจฺจิ,
ปุณฺณมาเยว จนฺทิมา;
นฬคฺคิวณฺณสงฺกาโส,
โส เม พุทฺโธ นิมนฺติโต.
อสมฺภีโต ภยาตีโต,
ภวนฺตกรโณ มุนิ;
สีหูปโม มหาวีโร,
โส เม พุทฺโธ นิมนฺติโต.
กุสโล พุทฺธธมฺเมหิ,
อปสโยฺห ปเรหิ โส;
นาคูปโม มหาวีโร,
โส เม พุทฺโธ นิมนฺติโต.
สทฺธมฺมาจารกุสโล,
พุทฺธนาโค อสาทิโส;
อุสภูปโม มหาวีโร,_
โส เม พุทฺโธ นิมนฺติโต.
อนนฺตวณฺโณ อมิตยโส,
วิจิตฺตสพฺพลกฺขโณ;
สกฺกูปโม มหาวีโร,
โส เม พุทฺโธ นิมนฺติโต.
วสี คณี ปตาปี จ,
เตชสฺสี จ ทุราสโท;
พฺรหฺมูปโม มหาวีโร,
โส เม พุทฺโธ นิมนฺติโต.
ปตฺตธมฺโม ทสพโล,
พลาติพลปารโค;
ธรณูปโม มหาวีโร,
โส เม พุทฺโธ นิมนฺติโต.
สีลวีจิสมากิณฺโณ,
ธมฺมวิญฺญาณโขภิโต;
อุทธูปโม มหาวีโร,_
โส เม พุทฺโธ นิมนฺติโต.
ทุราสโท ทุปฺปสโห,
อจโล อุคฺคโต พฺรหา;
เนรูปโม มหาวีโร,
โส เม พุทฺโธ นิมนฺติโต.
อนนฺตญาโณ อสมสโม,
อตุโล อคฺคตํ คโต;
คคนูปโม มหาวีโร,
โส เม พุทฺโธ นิมนฺติโต.
ปนฺนรสมํ ภาณวารํ.
ปติฏฺฐา ภยภีตานํ,
ตาโณ สรณคามินํ;
อสฺสาสโก มหาวีโร,
โส เม พุทฺโธ นิมนฺติโต.
อาสโย พุทฺธิมนฺตานํ,
ปุญฺญกฺเขตฺตํ สุเขสินํ;
รตนากโร มหาวีโร,
โส เม พุทฺโธ นิมนฺติโต.
อสฺสาสโก เวทกโร,
สามญฺญผลทายโก;
เมฆูปโม มหาวีโร,
โส เม พุทฺโธ นิมนฺติโต.
โลกจกฺขุ มหาเตโช,
สพฺพตมวิโนทโน;
สูริยูปโม มหาวีโร,
โส เม พุทฺโธ นิมนฺติโต.
อารมฺมณวิมุตฺตีสุ,
สภาวทสฺสโน มุนิ;
จนฺทูปโม มหาวีโร,
โส เม พุทฺโธ นิมนฺติโต.
พุทฺโธ สมุสฺสิโต โลเก,
ลกฺขเณหิ อลงฺกโต;
อปฺปเมโยฺย มหาวีโร,
โส เม พุทฺโธ นิมนฺติโต.
ยสฺส ญาณํ อปฺปเมยฺยํ,
สีลํ ยสฺส อนูปมํ;
วิมุตฺติ อสทิสา ยสฺส,
โส เม พุทฺโธ นิมนฺติโต.
ยสฺส ธีติ อสทิสา,
ถาโม ยสฺส อจินฺติโย;
ยสฺส ปรกฺกโม เชฏฺโฐ,
โส เม พุทฺโธ นิมนฺติโต.
ราโค โทโส จ โมโห จ,
วิสา สพฺเพ สมูหตา;
อคทูปโม มหาวีโร,
โส เม พุทฺโธ นิมนฺติโต.
เกฺลสพฺยาธิพหุทุกฺข,
สพฺพตมวิโนทโน;
เวชฺชูปโม มหาวีโร,
โส เม พุทฺโธ นิมนฺติโต’.
พุทฺโธติ โภ ยํ วเทสิ,
โฆโสเปโส สุทุลฺลโภ;
พุทฺโธ พุทฺโธติ สุตฺวาน,
ปีติ เม อุทปชฺชถ.
อพฺภนฺตรํ อคณฺหนฺตํ,
ปีติ เม พหิ นิจฺฉเร;
โสหํ ปีติมโน สนฺโต,
อิทํ วจนมพฺรวิํ._
‘กหํ นุ โข โส ภควา,
โลกเชฏฺโฐ นราสโภ;
ตตฺถ คนฺตฺวา นมสฺสิสฺสํ,
สามญฺญผลทายกํ.
ปคฺคยฺห ทกฺขิณํ พาหุํ,
เวทชาโต กตญฺชลี;
อาจิกฺขิ เม ธมฺมราชํ,
โสกสลฺลวิโนทนํ’.
‘อุเทนฺตํว มหาเมฆํ,
นีลํ อญฺชนสนฺนิภํ;
สาครํ วิย ทิสฺสนฺตํ,
ปสฺสเสตํ มหาวนํ.
เอตฺถ โส วสเต พุทฺโธ,
อทนฺตทมโก มุนิ;
วินยนฺโต จ เวเนเยฺย,
โพเธนฺโต โพธิปกฺขิเย’.
ปิปาสิโตว อุทกํ,
โภชนํว ชิฆจฺฉิโต;
คาวี ยถา วจฺฉคิทฺธา,
เอวาหํ วิจินิํ ชินํ.
อาจาเราปจารญฺญู,
ธมฺมานุจฺฉวิสํวรํ;
สิกฺขาเปมิ สเก สิเสฺส,
คจฺฉนฺเต ชินสนฺติกํ.
‘ทุราสทา ภควนฺโต,
สีหาว เอกจาริโน;
ปเท ปทํ นิกฺขิปนฺตา,
อาคจฺเฉยฺยาถ มาณวา.
อาสีวิโส ยถา โฆโร,
มิคราชาว เกสรี;
มตฺโตว กุญฺชโร ทนฺตี,
เอวํ พุทฺธา ทุราสทา.
อุกฺกาสิตญฺจ ขิปิตํ,_
อชฺฌุเปกฺขิย มาณวา;
ปเท ปทํ นิกฺขิปนฺตา,
อุเปถ พุทฺธสนฺติกํ._
ปฏิสลฺลานครุกา,
อปฺปสทฺทา ทุราสทา;
ทุรูปสงฺกมา พุทฺธา,
ครู โหนฺติ สเทวเก.
ยทาหํ ปญฺหํ ปุจฺฉามิ,
ปฏิสมฺโมทยามิ วา;
อปฺปสทฺทา ตทา โหถ,
มุนิภูตาว ติฏฺฐถ.
ยํ โส เทเสติ สมฺพุทฺโธ,
เขมํ นิพฺพานปตฺติยา;
ตเมวตฺถํ นิสาเมถ,
สทฺธมฺมสวนํ สุขํ’.
อุปสงฺกมฺม สมฺพุทฺธํ,_
สมฺโมทิํ มุนินา อหํ;
ตํ กถํ วีติสาเรตฺวา,
ลกฺขเณ อุปธารยิํ.
ลกฺขเณ ทฺเว จ กงฺขามิ,
ปสฺสามิ ติํสลกฺขเณ;
โกโสหิตวตฺถคุยฺหํ,
อิทฺธิยา ทสฺสยี มุนิ._
ชิวฺหํ นินฺนามยิตฺวาน,
กณฺณโสเต จ นาสิเก;
ปฏิมสิ นลาฏนฺตํ,
เกวลํ ฉาทยี ชิโน.
ตสฺสาหํ ลกฺขเณ ทิสฺวา,
ปริปุณฺเณ สพฺยญฺชเน;
พุทฺโธติ นิฏฺฐํ คนฺตฺวาน,
สห สิเสฺสหิ ปพฺพชิํ.
สเตหิ ตีหิ สหิโต,
ปพฺพชิํ อนคาริยํ;
อทฺธมาเส อสมฺปตฺเต,
สพฺเพ ปตฺตามฺห นิพฺพุติํ.
เอกโต กมฺมํ กตฺวาน,
ปุญฺญกฺเขตฺเต อนุตฺตเร;
เอกโต สํสริตฺวาน,
เอกโต วินิวตฺตยุํ.
โคปานสิโย ทตฺวาน,
ปูคธมฺเม วสิํ อหํ;
เตน กมฺเมน สุกเตน,
อฏฺฐ เหตู ลภามหํ.
ทิสาสุ ปูชิโต โหมิ,
โภคา จ อมิตา มม;
ปติฏฺฐา โหมิ สพฺเพสํ,
ตาโส มม น วิชฺชติ.
พฺยาธโย เม น วิชฺชนฺติ,
ทีฆายุํ ปาลยามิ จ;
สุขุมจฺฉวิโก โหมิ,
อาวาเส ปตฺถิเต วเส.
อฏฺฐ โคปานสี ทตฺวา,
ปูคธมฺเม วสิํ อหํ;
ปฏิสมฺภิทารหตฺตญฺจ,
เอตํ เม อปรฏฺฐมํ.
สพฺพโวสิตโวสาโน,
กตกิจฺโจ อนาสโว;
อฏฺฐโคปานสี นาม,
ตว ปุตฺโต มหามุนิ.
ปญฺจ ถมฺภานิ ทตฺวาน,
ปูคธมฺเม วสิํ อหํ;
เตน กมฺเมน สุกเตน,
ปญฺจ เหตู ลภามหํ.
อจโล โหมิ เมตฺตาย,
อนูนงฺโค ภวามหํ;
อาเทยฺยวจโน โหมิ,
น ธํเสมิ ยถา อหํ.
อภนฺตํ โหติ เม จิตฺตํ,
อขิโล โหมิ กสฺสจิ;
เตน กมฺเมน สุกเตน,
วิมโล โหมิ สาสเน.
สคารโว สปฺปติโสฺส,
กตกิจฺโจ อนาสโว;
สาวโก เต มหาวีร,
ภิกฺขุ ตํ วนฺทเต มุนิ.
กตฺวา สุกตปลฺลงฺกํ,
สาลายํ ปญฺญเปสหํ;
เตน กมฺเมน สุกเตน,
ปญฺจ เหตู ลภามหํ.
อุจฺเจ กุเล ปชายิตฺวา,_
มหาโภโค ภวามหํ;
สพฺพสมฺปตฺติโก โหมิ,
มจฺเฉรํ เม น วิชฺชติ.
คมเน ปตฺถิเต มยฺหํ,
ปลฺลงฺโก อุปติฏฺฐติ;
สห ปลฺลงฺกเสฏฺเฐน,
คจฺฉามิ มม ปตฺถิตํ.
เตน ปลฺลงฺกทาเนน,
ตมํ สพฺพํ วิโนทยิํ;
สพฺพาภิญฺญาพลปฺปตฺโต,
เถโร วนฺทติ ตํ มุนิ.
ปรกิจฺจตฺตกิจฺจานิ,
สพฺพกิจฺจานิ สาธยิํ;
เตน กมฺเมน สุกเตน,
ปาวิสิํ อภยํ ปุรํ.
ปรินิฏฺฐิตสาลมฺหิ,
ปริโภคมทาสหํ;
เตน กมฺเมน สุกเตน,
เสฏฺฐตฺตํ อชฺฌุปาคโต.
เย เกจิ ทมกา โลเก,
หตฺถิอเสฺส ทเมนฺติ เย;
กริตฺวา การณา นานา,
ทารุเณน ทเมนฺติ เต.
น เหวํ ตฺวํ มหาวีร,
ทเมสิ นรนาริโย;
อทณฺเฑน อสตฺเถน,
ทเมสิ อุตฺตเม ทเม.
ทานสฺส วณฺเณ กิตฺเตนฺโต,
เทสนากุสโล มุนิ;
เอกปญฺหํ กเถนฺโตว,
โพเธสิ ติสเต มุนิ.
ทนฺตา มยํ สารถินา,
สุวิมุตฺตา อนาสวา;
สพฺพาภิญฺญาพลปตฺตา,
นิพฺพุตา อุปธิกฺขเย.
สตสหสฺสิโต กปฺเป,
ยํ ทานมททิํ ตทา;
อติกฺกนฺตา ภยา สพฺเพ,
สาลาทานสฺสิทํ ผลํ.
กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ,
_ …เป… _
วิหรามิ อนาสโว.
สฺวาคตํ วต เม อาสิ,
_ …เป… _
กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
ปฏิสมฺภิทา จตโสฺส,
_ …เป… _
กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ”.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เสโล สปริโส ภควโต สนฺติเก อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
เสลตฺเถรสฺสาปทานํ ทุติยํ.