41.8 โตเทยฺยตฺเถรอปทาน
“ราชาสิ วิชโย นาม,
เกตุมตีปุรุตฺตเม;
สูโร วิกฺกมสมฺปนฺโน,
ปุรมชฺฌาวสี ตทา.
ตสฺส รญฺโญ ปมตฺตสฺส,
อฏวิโย สมุฏฺฐหุํ;
โอตารา ตุณฺฑิกา เจว,
รฏฺฐํ วิทฺธํสยุํ ตทา.
ปจฺจนฺเต กุปิเต ขิปฺปํ,
สนฺนิปาเตสิรินฺทโม;
ภเฏ เจว พลตฺเถ จ,
อริํ นิคฺคาหยิ ตทา.
หตฺถาโรหา อนีกฏฺฐา,
สูรา จ จมฺมโยธิโน;
ธนุคฺคหา จ อุคฺคา จ,
สพฺเพ สนฺนิปตุํ ตทา.
อาฬาริกา จ กปฺปกา,
นฺหาปกา มาลการกา;
สูรา วิชิตสงฺคามา,
สพฺเพ สนฺนิปตุํ ตทา.
ขคฺคหตฺถา จ ปุริสา,
จาปหตฺถา จ วมฺมิโน;
ลุทฺทา วิชิตสงฺคามา,
สพฺเพ สนฺนิปตุํ ตทา.
ติธาปภินฺนา มาตงฺคา,
กุญฺชรา สฏฺฐิหายนา;
สุวณฺณกจฺฉาลงฺการา,
สพฺเพ สนฺนิปตุํ ตทา.
ขมา สีตสฺส อุณฺหสฺส,
อุกฺการุหรณสฺส จ;_
โยธาชีวา กตกมฺมา,
สพฺเพ สนฺนิปตุํ ตทา.
สงฺขสทฺทํ เภริสทฺทํ,
อโถ อุตุชสทฺทกํ;
เอเตหิ เต หาสยนฺตา,
สพฺเพ สนฺนิปตุํ ตทา.
ติสูลโกนฺติมนฺเตหิ จ,
กวจโตมเรหิ จ;
โกฏฺเฏนฺตานํ นิปาเตนฺตา,
สพฺเพ สนฺนิปตุํ ตทา.
กิเมวาตินิสาเมตฺวา,
สราชา อชิตํ ชิโน;
สฏฺฐิ ปาณสหสฺสานิ,
สูเล อุตฺตาสยิํ ตทา.
สทฺทํ มานุสกากํสุ,
‘อโห ราชา อธมฺมิโก;
นิรเย ปจฺจมานสฺส,
กทา อนฺโต ภวิสฺสติ’.
สยเนหํ ตุวฏฺเฏนฺโต,
ปสฺสามิ นิรเย ตทา;
น สุปามิ ทิวารตฺติํ,
สูเลน ตชฺชยนฺติ มํ.
กิํ ปมาเทน รชฺเชน,
วาหเนน พเลน จ;
น เต ปโหนฺติ ธาเรตุํ,
ตาปยนฺติ มมํ สทา.
กิํ เม ปุตฺเตหิ ทาเรหิ,
รชฺเชน สกเลน จ;
ยนฺนูน ปพฺพเชยฺยาหํ,
คติมคฺคํ วิโสธเย.
สฏฺฐิ นาคสหสฺสานิ,
สพฺพาลงฺการภูสิเต;
สุวณฺณกจฺเฉ มาตงฺเค,
เหมกปฺปนวาสเส.
อารูเฬฺห คามณีเยหิ,
โตมรงฺกุสปาณิภิ;
สงฺคามาวจเร ฐาเน,
อนเปกฺโข วิหายหํ;
สกกมฺเมน สนฺตตฺโต,
นิกฺขมิํ อนคาริยํ.
สฏฺฐิ อสฺสสหสฺสานิ,
สพฺพาลงฺการภูสิเต;
อาชานีเยว ชาติยา,
สินฺธเว สีฆวาหเน.
อารูเฬฺห คามณีเยหิ,
จาปหตฺเถหิ วมฺมิภิ;
ปหาเรตฺวาน เต สพฺเพ,
นิกฺขมิํ อนคาริยํ.
สฏฺฐิ รถสหสฺสานิ,
สพฺพาลงฺการภูสิเต;
ทีเป อโถปิ เวยคฺเฆ,
สนฺนทฺเธ อุสฺสิตทฺธเช;
เต สพฺเพ ปริหาเรตฺวา,
ปพฺพชิํ อนคาริยํ.
สฏฺฐิ เธนุสหสฺสานิ,
สพฺพา กํสูปธารณา;
ตาโยปิ ฉฑฺฑยิตฺวาน,
ปพฺพชิํ อนคาริยํ.
สฏฺฐิ อิตฺถิสหสฺสานิ,
สพฺพาลงฺการภูสิตา;
วิจิตฺตวตฺถาภรณา,
อามุกฺกมณิกุณฺฑลา.
อฬารปมฺหา หสุลา,
สุสญฺญา ตนุมชฺฌิมา;
ตา หิตฺวา กนฺทมานาโย,
ปพฺพชิํ อนคาริยํ.
สฏฺฐิ คามสหสฺสานิ,
ปริปุณฺณานิ สพฺพโส;
ฉฑฺฑยิตฺวาน ตํ รชฺชํ,
ปพฺพชิํ อนคาริยํ.
นครา นิกฺขมิตฺวาน,
หิมวนฺตมุปาคมิํ;
ภาคีรถีนทีตีเร,
อสฺสมํ มาปยิํ อหํ.
ปณฺณสาลํ กริตฺวาน,
อคฺยาคารํ อกาสหํ;
อารทฺธวีริโย ปหิตตฺโต,
วสามิ อสฺสเม อหํ.
มณฺฑเป รุกฺขมูเล วา,
สุญฺญาคาเร จ ฌายโต;
น ตุ วิชฺชติ ตาโส เม,
น ปเสฺส ภยเภรวํ.
สุเมโธ นาม สมฺพุทฺโธ,
อคฺโค การุณิโก มุนิ;
ญาณาโลเกน โชตนฺโต,
โลเก อุปฺปชฺชิ ตาวเท.
มม อสฺสมสามนฺตา,
ยกฺโข อาสิ มหิทฺธิโก;
พุทฺธเสฏฺฐมฺหิ อุปฺปนฺเน,
อาโรเจสิ มมํ ตทา.
‘พุทฺโธ โลเก สมุปฺปนฺโน,
สุเมโธ นาม จกฺขุมา;
ตาเรติ ชนตํ สพฺพํ,
ตมฺปิ โส ตารยิสฺสติ’.
ยกฺขสฺส วจนํ สุตฺวา,
สํวิคฺโค อาสิ ตาวเท;
พุทฺโธ พุทฺโธติ จินฺเตนฺโต,
อสฺสมํ ปฏิสามยิํ.
อคฺคิทารุญฺจ ฉฑฺเฑตฺวา,
สํสาเมตฺวาน สนฺถตํ;
อสฺสมํ อภิวนฺทิตฺวา,
นิกฺขมิํ วิปินา อหํ.
ตโต จนฺทนมาทาย,
คามา คามํ ปุรา ปุรํ;
เทวเทวํ คเวสนฺโต,
อุปคจฺฉิํ วินายกํ._
ภควา ตมฺหิ สมเย,
สุเมโธ โลกนายโก;
จตุสจฺจํ ปกาเสนฺโต,
โพเธติ ชนตํ พหุํ.
อญฺชลิํ ปคฺคเหตฺวาน,
สีเส กตฺวาน จนฺทนํ;
สมฺพุทฺธํ อภิวาเทตฺวา,
อิมา คาถา อภาสหํ._
‘วสฺสิเก ปุปฺผมานมฺหิ,
สนฺติเก อุปวายติ;
ตฺวํ วีร คุณคนฺเธน,
ทิสา สพฺพา ปวายสิ.
จมฺปเก นาควนิเก,
อติมุตฺตกเกตเก;
สาเลสุ ปุปฺผมาเนสุ,
อนุวาตํ ปวายติ.
ตว คนฺธํ สุณิตฺวาน,
หิมวนฺตา อิธาคมิํ;
ปูเชมิ ตํ มหาวีร,
โลกเชฏฺฐ มหายส’.
วรจนฺทเนนานุลิมฺปิํ,
สุเมธํ โลกนายกํ;
สกํ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา,
ตุณฺหี อฏฺฐาสิ ตาวเท.
สุเมโธ นาม ภควา,
โลกเชฏฺโฐ นราสโภ;
ภิกฺขุสํเฆ นิสีทิตฺวา,
อิมา คาถา อภาสถ._
‘โย เม คุเณ ปกิตฺเตสิ,
จนฺทนญฺจ อปูชยิ;
ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ,
สุณาถ มม ภาสโต.
อาเทยฺยวากฺยวจโน,
พฺรหฺมา อุชุ ปตาปวา;
ปญฺจวีสติกปฺปานิ,
สปฺปภาโส ภวิสฺสติ.
ฉพฺพีสติกปฺปสเต,
เทวโลเก รมิสฺสติ;
สหสฺสกฺขตฺตุํ ราชา จ,
จกฺกวตฺตี ภวิสฺสติ.
เตตฺติํสกฺขตฺตุํ เทวินฺโท,
เทวรชฺชํ กริสฺสติ;
ปเทสรชฺชํ วิปุลํ,
คณนาโต อสงฺขิยํ.
ตโต จุโตยํ มนุโช,
มนุสฺสตฺตํ คมิสฺสติ;
ปุญฺญกมฺเมน สํยุตฺโต,
พฺรหฺมพนฺธุ ภวิสฺสติ.
อชฺฌายโก มนฺตธโร,
ติณฺณํ เวทาน ปารคู;
ติลกฺขเณน สมฺปนฺโน,
พาวรี นาม พฺราหฺมโณ.
ตสฺส สิโสฺส ภวิตฺวาน,
เหสฺสติ มนฺตปารคู;
อุปคนฺตฺวาน สมฺพุทฺธํ,_
โคตมํ สกฺยปุงฺควํ.
ปุจฺฉิตฺวา นิปุเณ ปเญฺห,
ภาวยิตฺวาน อญฺชสํ;
สพฺพาสเว ปริญฺญาย,
วิหริสฺสตินาสโว’.
ติวิธคฺคิ นิพฺพุตา มยฺหํ,
ภวา สพฺเพ สมูหตา;
สพฺพาสเว ปริญฺญาย,
วิหรามิ อนาสโว.
กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ,
_ …เป… _
วิหรามิ อนาสโว.
สฺวาคตํ วต เม อาสิ,
_ …เป… _
กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
ปฏิสมฺภิทา จตโสฺส,
_ …เป… _
กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ”.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา โตเทโยฺย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
โตเทยฺยตฺเถรสฺสาปทานํ อฏฺฐมํ.