55.4 วงฺคีสตฺเถรอปทาน
“ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน,
สพฺพธมฺเมสุ จกฺขุมา;
อิโต สตสหสฺสมฺหิ,_
กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก.
ยถาปิ สาคเร อูมิ,
คคเน วิย ตารกา;
เอวํ ปาวจนํ ตสฺส,
อรหนฺเตหิ จิตฺติตํ.
สเทวาสุรนาเคหิ,
มนุเชหิ ปุรกฺขโต;
สมณพฺราหฺมณากิณฺเณ,
ชนมชฺเฌ ชินุตฺตโม.
ปภาหิ อนุรญฺชนฺโต,
โลเก โลกนฺตคู ชิโน;
วจเนน วิโพเธนฺโต,
เวเนยฺยปทุมานิ โส.
เวสารชฺเชหิ สมฺปนฺโน,
จตูหิ ปุริสุตฺตโม;
ปหีนภยสารชฺโช,
เขมปฺปตฺโต วิสารโท.
อาสภํ ปวรํ ฐานํ,
พุทฺธภูมิญฺจ เกวลํ;
ปฏิชานาติ โลกคฺโค,
นตฺถิ สญฺโจทโก กฺวจิ.
สีหนาทมสมฺภีตํ,
นทโต ตสฺส ตาทิโน;
เทโว นโร วา พฺรหฺมา วา,
ปฏิวตฺตา น วิชฺชติ.
เทเสนฺโต ปวรํ ธมฺมํ,
สนฺตาเรนฺโต สเทวกํ;
ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตติ,
ปริสาสุ วิสารโท.
ปฏิภานวตํ อคฺคํ,
สาวกํ สาธุสมฺมตํ;
คุณํ พหุํ ปกิตฺเตตฺวา,
เอตทคฺเค ฐเปสิ ตํ.
ตทาหํ หํสวติยํ,
พฺราหฺมโณ สาธุสมฺมโต;
สพฺพเวทวิทู ชาโต,
วาคีโส วาทิสูทโน.
อุเปจฺจ ตํ มหาวีรํ,_
สุตฺวาหํ ธมฺมเทสนํ;
ปีติวรํ ปฏิลภิํ,
สาวกสฺส คุเณ รโต.
นิมนฺเตตฺวาว สุคตํ,
สสํฆํ โลกนนฺทนํ;
สตฺตาหํ โภชยิตฺวาหํ,
ทุเสฺสหจฺฉาทยิํ ตทา.
นิปจฺจ สิรสา ปาเท,
กโตกาโส กตญฺชลี;
เอกมนฺตํ ฐิโต หฏฺโฐ,
สนฺถวิํ ชินมุตฺตมํ.
‘นโม เต วาทิมทฺทน,
นโม เต อิสิสตฺตม;
นโม เต สพฺพโลกคฺค,
นโม เต อภยํ กร.
นโม เต มารมถน,
นโม เต ทิฏฺฐิสูทน;
นโม เต สนฺติสุขท,
นโม เต สรณํ กร.
อนาถานํ ภวํ นาโถ,
ภีตานํ อภยปฺปโท;
วิสฺสามภูมิ สนฺตานํ,
สรณํ สรเณสินํ’.
เอวมาทีหิ สมฺพุทฺธํ,
สนฺถวิตฺวา มหาคุณํ;
อโวจํ วาทิสูทสฺส,
คติํ ปปฺโปมิ ภิกฺขุโน.
ตทา อโวจ ภควา,
อนนฺตปฏิภานวา;
‘โย โส พุทฺธํ อโภเชสิ,
สตฺตาหํ สหสาวกํ.
คุณญฺจ เม ปกิตฺเตสิ,
ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ;
เอโส ปตฺถยเต ฐานํ,
วาทิสูทสฺส ภิกฺขุโน.
อนาคตมฺหิ อทฺธาเน,
ลจฺฉเส ตํ มโนรถํ;
เทวมานุสสมฺปตฺติํ,
อนุโภตฺวา อนปฺปกํ.
สตสหสฺสิโต กปฺเป,
โอกฺกากกุลสมฺภโว;
โคตโม นาม โคตฺเตน,
สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ.
ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท,
โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต;
วงฺคีโส นาม นาเมน,
เหสฺสติ สตฺถุ สาวโก’.
ตํ สุตฺวา มุทิโต หุตฺวา,
ยาวชีวํ ตทา ชินํ;
ปจฺจเยหิ อุปฏฺฐาสิํ,
เมตฺตจิตฺโต ตถาคตํ.
เตน กมฺเมน สุกเตน,
เจตนาปณิธีหิ จ;
ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ,
ตุสิตํ อคมาสหํ.
ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ,
ชาโต วิปฺปกุเล อหํ;
ปจฺจาชาโต ยทา อาสิํ,
ชาติยา สตฺตวสฺสิโก.
สพฺพเวทวิทู ชาโต,
วาทสตฺถวิสารโท;
วาทิสฺสโร จิตฺตกถี,
ปรวาทปฺปมทฺทโน.
วงฺเค ชาโตติ วงฺคีโส,
วจเน อิสฺสโรติ วา;
วงฺคีโส อิติ เม นามํ,
อภวี โลกสมฺมตํ.
ยทาหํ วิญฺญุตํ ปตฺโต,
ฐิโต ปฐมโยพฺพเน;
ตทา ราชคเห รมฺเม,
สาริปุตฺตมหทฺทสํ.
ปญฺจวีสติมํ ภาณวารํ.
ปิณฺฑาย วิจรนฺตํ ตํ,
ปตฺตปาณิํ สุสํวุตํ;
อโลลกฺขิํ มิตภาณิํ,
ยุคมตฺตํ นิทกฺขิตํ.
ตํ ทิสฺวา วิมฺหิโต หุตฺวา,
อโวจํ มมนุจฺฉวํ;
กณิการํว นิจิตํ,
จิตฺตํ คาถาปทํ อหํ.
อาจิกฺขิ โส เม สตฺถารํ,
สมฺพุทฺธํ โลกนายกํ;
ตทา โส ปณฺฑิโต วีโร,
อุตฺตริํ สมโวจ เม._
วิราคสํหิตํ วากฺยํ,
กตฺวา ทุทฺทสมุตฺตมํ;
วิจิตฺตปฏิภาเนหิ,
โตสิโต เตน ตาทินา.
นิปจฺจ สิรสา ปาเท,
‘ปพฺพาเชหี’ติ มํ พฺรวิ;
ตโต มํ ส มหาปญฺโญ,
พุทฺธเสฏฺฐมุปานยิ.
นิปจฺจ สิรสา ปาเท,
นิสีทิํ สตฺถุ สนฺติเก;
มมาห วทตํ เสฏฺโฐ,
‘กจฺจิ วงฺคีส ชานาสิ’.
กิญฺจิ สิปฺปนฺติ ตสฺสาหํ,
‘ชานามี’ติ จ อพฺรวิํ;
‘มตสีสํ วนจฺฉุทฺธํ,
อปิ พารสวสฺสิกํ;
ตว วิชฺชาวิเสเสน,
สเจ สกฺโกสิ วาจย’.
‘อาโมติ เม ปฏิญฺญาเต,
ตีณิ สีสานิ ทสฺสยิ;
นิรยนรเทเวสุ,
อุปปนฺเน อวาจยิํ’._
ตทา ขีณาสวเสฺสว,
สีสํ ทเสฺสสิ นายโก;
ตโตหํ วิหตารมฺโภ,
ปพฺพชฺชํ สมยาจิสํ.
ปพฺพชิตฺวาน สุคตํ,
สนฺถวามิ ตหิํ ตหิํ;
ตโต มํ กพฺพวิตฺโตสิ,
อุชฺฌายนฺติห ภิกฺขโว._
ตโต วีมํสนตฺถํ เม,
อาห พุทฺโธ วินายโก;
‘ตกฺกิกา ปนิมา คาถา,
ฐานโส ปฏิภนฺติ ตํ’.
‘น กพฺพวิตฺโตหํ วีร,
ฐานโส ปฏิภนฺติ มํ’;
‘เตน หิ ทานิ วงฺคีส,
ฐานโส สนฺถวาหิ มํ’.
ตทาหํ สนฺถวิํ วีรํ,
คาถาหิ อิสิสตฺตมํ;
ฐานโส เม ตทา ตุฏฺโฐ,
ชิโน อคฺเค ฐเปสิ มํ.
ปฏิภาเนน จิตฺเตน,
อญฺเญสมติมญฺญหํ;
เปสเล เตน สํวิคฺโค,
อรหตฺตมปาปุณิํ.
‘ปฏิภานวตํ อคฺโค,
อญฺโญ โกจิ น วิชฺชติ;
ยถายํ ภิกฺขุ วงฺคีโส,
เอวํ ธาเรถ ภิกฺขโว’.
สตสหเสฺส กตํ กมฺมํ,
ผลํ ทเสฺสสิ เม อิธ;
สุมุตฺโต สรเวโคว,
กิเลเส ฌาปยิํ มม.
กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ,
_ …เป… _
วิหรามิ อนาสโว.
สฺวาคตํ วต เม อาสิ,
_ …เป… _
กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
ปฏิสมฺภิทา จตโสฺส,
_ …เป… _
กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ”.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา วงฺคีโส เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
วงฺคีสตฺเถรสฺสาปทานํ จตุตฺถํ.