2.10 ปฏาจาราเถรีอปทาน
“ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน,
สพฺพธมฺมาน ปารคู;
อิโต สตสหสฺสมฺหิ,_
กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก.
ตทาหํ หํสวติยํ,
ชาตา เสฏฺฐิกุเล อหุํ;
นานารตนปชฺโชเต,
มหาสุขสมปฺปิตา.
อุเปตฺวา ตํ มหาวีรํ,_
อสฺโสสิํ ธมฺมเทสนํ;
ตโต ชาตปสาทาหํ,
อุเปสิํ สรณํ ชินํ._
ตโต วินยธารีนํ,
อคฺคํ วณฺเณสิ นายโก;
ภิกฺขุนิํ ลชฺชินิํ ตาทิํ,
กปฺปากปฺปวิสารทํ.
ตทา มุทิตจิตฺตาหํ,
ตํ ฐานมภิกงฺขินี;
นิมนฺเตตฺวา ทสพลํ,
สสํฆํ โลกนายกํ.
โภชยิตฺวาน สตฺตาหํ,
ททิตฺวาว ติจีวรํ;
นิปจฺจ สิรสา ปาเท,
อิทํ วจนมพฺรวิํ._
‘ยา ตยา วณฺณิตา วีร,
อิโต อฏฺฐมเก มุนิ;_
ตาทิสาหํ ภวิสฺสามิ,
ยทิ สิชฺฌติ นายก’.
ตทา อโวจ มํ สตฺถา,
‘ภทฺเท มา ภายิ อสฺสส;
อนาคตมฺหิ อทฺธาเน,
ลจฺฉเส ตํ มโนรถํ.
สตสหสฺสิโต กปฺเป,
โอกฺกากกุลสมฺภโว;
โคตโม นาม โคตฺเตน,
สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ.
ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาทา,
โอรสา ธมฺมนิมฺมิตา;
ปฏาจาราติ นาเมน,
เหสฺสติ สตฺถุ สาวิกา’.
ตทาหํ มุทิตา หุตฺวา,
ยาวชีวํ ตทา ชินํ;
เมตฺตจิตฺตา ปริจริํ,
สสํฆํ โลกนายกํ.
เตน กมฺเมน สุกเตน,
เจตนาปณิธีหิ จ;
ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ,
ตาวติํสมคจฺฉหํ.
อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป,_
พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส;
กสฺสโป นาม โคตฺเตน,
อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร._
อุปฏฺฐาโก มเหสิสฺส,_
ตทา อาสิ นริสฺสโร;
กาสิราชา กิกี นาม,
พาราณสิปุรุตฺตเม.
ตสฺสาสิํ ตติยา ธีตา,
ภิกฺขุนี อิติ วิสฺสุตา;
ธมฺมํ สุตฺวา ชินคฺคสฺส,
ปพฺพชฺชํ สมโรจยิํ.
อนุชานิ น โน ตาโต,
อคาเรว ตทา มยํ;
วีสวสฺสสหสฺสานิ,
วิจริมฺห อตนฺทิตา.
โกมาริพฺรหฺมจริยํ,
ราชกญฺญา สุเขธิตา;
พุทฺโธปฏฺฐานนิรตา,
มุทิตา สตฺตธีตโร.
สมณี สมณคุตฺตา จ,
ภิกฺขุนี ภิกฺขุทายิกา;
ธมฺมา เจว สุธมฺมา จ,
สตฺตมี สํฆทายิกา.
อหํ อุปฺปลวณฺณา จ,
เขมา ภทฺทา จ ภิกฺขุนี;
กิสาโคตมี ธมฺมทินฺนา,
วิสาขา โหติ สตฺตมี.
เตหิ กมฺเมหิ สุกเตหิ,
เจตนาปณิธีหิ จ;
ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ,
ตาวติํสมคจฺฉหํ.
ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ,
ชาตา เสฏฺฐิกุเล อหํ;
สาวตฺถิยํ ปุรวเร,
อิทฺเธ ผีเต มหทฺธเน._
ยทา จ โยพฺพนูเปตา,
วิตกฺกวสคา อหํ;
นรํ ชารปติํ ทิสฺวา,
เตน สทฺธิํ อคจฺฉหํ.
เอกปุตฺตปสูตาหํ,
ทุติโย กุจฺฉิยา มมํ;
ตทาหํ มาตาปิตโร,
โอกฺขามีติ สุนิจฺฉิตา.
นาโรเจสิํ ปติํ มยฺหํ,
ตทา ตมฺหิ ปวาสิเต;
เอกิกา นิคฺคตา เคหา,
คนฺตุํ สาวตฺถิมุตฺตมํ.
ตโต เม สามิ อาคนฺตฺวา,
สมฺภาเวสิ ปเถ มมํ;
ตทา เม กมฺมชา วาตา,
อุปฺปนฺนา อติทารุณา._
อุฏฺฐิโต จ มหาเมโฆ,_
ปสูติสมเย มม;
ทพฺพตฺถาย ตทา คนฺตฺวา,
สามิ สปฺเปน มาริโต.
ตทา วิชาตทุกฺเขน,
อนาถา กปณา อหํ;
กุนฺนทิํ ปูริตํ ทิสฺวา,
คจฺฉนฺตี สกุลาลยํ.
พาลํ อาทาย อตริํ,
ปารกูเล จ เอกกํ;
สาเยตฺวา พาลกํ ปุตฺตํ,
อิตรํ ตรณายหํ._
นิวตฺตา อุกฺกุโส หาสิ,
ตรุณํ วิลปนฺตกํ;
อิตรญฺจ วหี โสโต,_
สาหํ โสกสมปฺปิตา.
สาวตฺถินครํ คนฺตฺวา,
อสฺโสสิํ สชเน มเต;
ตทา อโวจํ โสกฏฺฏา,
มหาโสกสมปฺปิตา.
‘อุโภ ปุตฺตา กาลงฺกตา,
ปนฺเถ มยฺหํ ปตี มโต;
มาตา ปิตา จ ภาตา จ,
เอกจิตมฺหิ ฑยฺหเร’.
ตทา กิสา จ ปณฺฑุ จ,
อนาถา ทีนมานสา;
อิโต ตโต ภมนฺตีหํ,_
อทฺทสํ นรสารถิํ.
ตโต อโวจ มํ สตฺถา,
‘ปุตฺเต มา โสจิ อสฺสส;
อตฺตานํ เต คเวสสฺสุ,
กิํ นิรตฺถํ วิหญฺญสิ.
น สนฺติ ปุตฺตา ตาณาย,
น ญาตี นปิ พนฺธวา;
อนฺตเกนาธิปนฺนสฺส,
นตฺถิ ญาตีสุ ตาณตา’.
ตํ สุตฺวา มุนิโน วากฺยํ,
ปฐมํ ผลมชฺฌคํ;
ปพฺพชิตฺวาน นจิรํ,
อรหตฺตมปาปุณิํ.
อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ,_
ทิพฺพาย โสตธาตุยา;
ปรจิตฺตานิ ชานามิ,
สตฺถุสาสนการิกา.
ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ,
ทิพฺพจกฺขุ วิโสธิตํ;
เขเปตฺวา อาสเว สพฺเพ,
วิสุทฺธาสิํ สุนิมฺมลา.
ตโตหํ วินยํ สพฺพํ,
สนฺติเก สพฺพทสฺสิโน;
อุคฺคหิํ สพฺพวิตฺถารํ,_
พฺยาหริญฺจ ยถาตถํ.
ชิโน ตสฺมิํ คุเณ ตุฏฺโฐ,
เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ;
‘อคฺคา วินยธารีนํ,
ปฏาจาราว เอกิกา’.
ปริจิณฺโณ มยา สตฺถา,
กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ;
โอหิโต ครุโก ภาโร,
ภวเนตฺติ สมูหตา.
ยสฺสตฺถาย ปพฺพชิตา,
อคารสฺมานคาริยํ;
โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต,
สพฺพสํโยชนกฺขโย.
กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ,
_ …เป… _
วิหรามิ อนาสวา.
สฺวาคตํ วต เม อาสิ,
_ …เป… _
กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
ปฏิสมฺภิทา จตโสฺส,
_ …เป… _
กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ”. (641)
อิตฺถํ สุทํ ปฏาจารา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
ปฏาจาราเถริยาปทานํ ทสมํ.
เอกูโปสถิกวคฺโค ทุติโย.
ตสฺสุทฺทานํ
เอกูโปสถิกา เจว,
สฬลา จาถ โมทกา;
เอกาสนา ปญฺจทีปา,
นฬมาลี จ โคตมี.
เขมา อุปฺปลวณฺณา จ,
ปฏาจารา จ ภิกฺขุนี;
คาถา สตานิ ปญฺเจว,
นว จาปิ ตทุตฺตริ.