3.10 ยโสธราปมุขอฏฺฐารสภิกฺขุนีสหสฺสอปทาน
อฏฺฐารสสหสฺสานิ,
ภิกฺขุนี สกฺยสมฺภวา;
ยโสธราปมุขานิ,
สมฺพุทฺธํ อุปสงฺกมุํ.
อฏฺฐารสสหสฺสานิ,
สพฺพา โหนฺติ มหิทฺธิกา;
วนฺทนฺตี มุนิโน ปาเท,
อาโรเจนฺติ ยถาพลํ.
“ชาติ ขีณา ชรา พฺยาธิ,
มรณญฺจ มหามุนิ;
อนาสวํ ปทํ สนฺตํ,
อมตํ ยาม นายก.
ขลิตญฺเจ ปุเร อตฺถิ,
สพฺพาสมฺปิ มหามุนิ;
อปราธมชานนฺตี,
ขม อมฺหํ วินายก”.
“อิทฺธิญฺจาปิ นิทเสฺสถ,
มม สาสนการิกา;
ปริสานญฺจ สพฺพาสํ,
กงฺขํ ฉินฺทถ ยาวตา”.
“ยโสธรา มหาวีร,
มนาปา ปิยทสฺสนา;
สพฺพา ตุยฺหํ มหาวีร,
อคารสฺมิํ ปชาปติ.
ถีนํ สตสหสฺสานํ,
นวุตีนํ ฉทุตฺตริ;
อคาเร เต มยํ วีร,
ปาโมกฺขา สพฺพา อิสฺสรา.
รูปาจารคุณูเปตา,
โยพฺพนฏฺฐา ปิยํวทา;
สพฺพา โน อปจายนฺติ,
เทวตา วิย มานุสา.
อฏฺฐารสสหสฺสานิ,
สพฺพา สากิยสมฺภวา;
ยโสธราสหสฺสานิ,
ปาโมกฺขา อิสฺสรา ตทา.
กามธาตุมติกฺกมฺม,
สณฺฐิตา รูปธาตุยา;
รูเปน สทิสา นตฺถิ,
สหสฺสานํ มหามุนิ”.
สมฺพุทฺธํ อภิวาเทตฺวา,
อิทฺธิํ ทสฺสํสุ สตฺถุโน;_
เนกา นานาวิธาการา,
มหาอิทฺธีปิ ทสฺสยุํ.
จกฺกวาฬสมํ กายํ,
สีสํ อุตฺตรโต กุรุ;
อุโภ ปกฺขา ทุเว ทีปา,_
ชมฺพุทีปํ สรีรโต.
ทกฺขิณญฺจ สรํ ปิญฺฉํ,
นานาสาขา ตุ ปตฺตกา;
จนฺทญฺจ สูริยญฺจกฺขิ,
เมรุปพฺพตโต สิขํ.
จกฺกวาฬคิริํ ตุณฺฑํ,
ชมฺพุรุกฺขํ สมูลกํ;
พีชมานา อุปาคนฺตฺวา,
วนฺทนฺตี โลกนายกํ.
หตฺถิวณฺณํ ตเถวสฺสํ,
ปพฺพตํ ชลธิํ ตถา;
จนฺทญฺจ สูริยํ เมรุํ,
สกฺกวณฺณญฺจ ทสฺสยุํ.
“ยโสธรา มยํ วีร,
ปาเท วนฺทาม จกฺขุม;
ตว จิรปภาเวน,
นิปฺผนฺนา นรนายก.
อิทฺธีสุ จ วสี โหม,_
ทิพฺพาย โสตธาตุยา;
เจโตปริยญาณสฺส,
วสี โหม มหามุเน.
ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ,
ทิพฺพจกฺขุ วิโสธิตํ;
สพฺพาสวา ปริกฺขีณา,
นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว.
อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ,
ปฏิภาเน ตเถว จ;
ญาณํ อมฺหํ มหาวีร,
อุปฺปนฺนํ ตว สนฺติเก._
ปุพฺพานํ โลกนาถานํ,
สงฺคมํ โน นิทสฺสิตํ;
อธิการา พหู อมฺหํ,
ตุยฺหตฺถาย มหามุเน.
ยํ อมฺหํ ปูริตํ กมฺมํ,
กุสลํ สรเส มุเน;
ตุยฺหตฺถาย มหาวีร,
ปุญฺญานุปจิตานิ โน.
อภพฺพฏฺฐาเน วชฺเชตฺวา,
วารยิมฺห อนาจรํ;
ตุยฺหตฺถาย มหาวีร,
จตฺตานิ ชีวิตานิ โน.
เนกโกฏิสหสฺสานิ,
ภริยตฺถายทาสิ โน;
น ตตฺถ วิมนา โหม,
ตุยฺหตฺถาย มหามุเน.
เนกโกฏิสหสฺสานิ,
อุปการายทาสิ โน;_
น ตตฺถ วิมนา โหม,
ตุยฺหตฺถาย มหามุเน.
เนกโกฏิสหสฺสานิ,
โภชนตฺถายทาสิ โน;
น ตตฺถ วิมนา โหม,
ตุยฺหตฺถาย มหามุเน.
เนกโกฏิสหสฺสานิ,
ชีวิตานิ จชิมฺหเส;
ภยโมกฺขํ กริสฺสาม,
ชีวิตานิ จชิมฺหเส.
องฺคคเต อลงฺกาเร,
วตฺเถ นานาวิเธ พหู;
อิตฺถิภณฺเฑ น คูหาม,_
ตุยฺหตฺถาย มหามุเน.
ธนธญฺญปริจฺจาคํ,
คามานิ นิคมานิ จ;
เขตฺตํ ปุตฺตา จ ธีตา จ,
ปริจฺจตฺตา มหามุเน.
หตฺถี อสฺสา ควา จาปิ,
ทาสิโย ปริจาริกา;
ตุยฺหตฺถาย มหาวีร,
ปริจฺจตฺตํ อสงฺขิยํ.
ยํ อเมฺห ปฏิมนฺเตสิ,
‘ทานํ ทสฺสาม ยาจเก’;
วิมนํ โน น ปสฺสาม,
ททโต ทานมุตฺตมํ.
นานาวิธํ พหุํ ทุกฺขํ,
สํสาเร จ พหุพฺพิเธ;
ตุยฺหตฺถาย มหาวีร,
อนุภุตฺตํ อสงฺขิยํ.
สุขปฺปตฺตานุโมทาม,
น จ ทุกฺเขสุ ทุมฺมนา;
สพฺพตฺถ ตุลิตา โหม,
ตุยฺหตฺถาย มหามุเน.
อนุมคฺเคน สมฺพุทฺโธ,
ยํ ธมฺมํ อภินีหริ;
อนุโภตฺวา สุขํ ทุกฺขํ,
ปตฺโต โพธิํ มหามุเน.
พฺรหฺมเทวญฺจ สมฺพุทฺธํ,
โคตมํ โลกนายกํ;
อญฺเญสํ โลกนาถานํ,
สงฺคมํ เตหิ โน พหู.
อธิการํ พหุํ อเมฺห,
ตุยฺหตฺถาย มหามุเน;
คเวสโต พุทฺธธมฺเม,
มยํ เต ปริจาริกา.
กปฺเป จ สตสหเสฺส,
จตุโร จ อสงฺขิเย;
ทีปงฺกโร มหาวีโร,
อุปฺปชฺชิ โลกนายโก._
ปจฺจนฺตเทสวิสเย,
นิมนฺเตตฺวา ตถาคตํ;
ตสฺส อาคมนํ มคฺคํ,
โสเธนฺติ ตุฏฺฐมานสา.
เตน กาเลน โส อาสิ,
สุเมโธ นาม พฺราหฺมโณ;
มคฺคญฺจ ปฏิยาเทสิ,
อายโต สพฺพทสฺสิโน.
เตน กาเลน อหุมฺห,
สพฺพา พฺราหฺมณสมฺภวา;
ถลูทชานิ ปุปฺผานิ,
อาหริมฺห สมาคมํ.
ตสฺมิํ โส สมเย พุทฺโธ,
ทีปงฺกโร มหายโส;
วิยากาสิ มหาวีโร,
อิสิมุคฺคตมานสํ._
จลตี รวตี ปุถวี,
สงฺกมฺปติ สเทวเก;
ตสฺส กมฺมํ ปกิตฺเตนฺเต,
อิสิมุคฺคตมานสํ._
เทวกญฺญา มนุสฺสา จ,
มยญฺจาปิ สเทวกา;
นานาปูชนียํ ภณฺฑํ,
ปูชยิตฺวาน ปตฺถยุํ.
เตสํ พุทฺโธ วิยากาสิ,
โชติทีป สนามโก;
‘อชฺช เย ปตฺถิตา อตฺถิ,
เต ภวิสฺสนฺติ สมฺมุขา’.
อปริเมเยฺย อิโต กปฺเป,
ยํ โน พุทฺโธ วิยากริ;
ตํ วาจมนุโมเทนฺตา,
เอวํการี อหุมฺห โน.
ตสฺส กมฺมสฺส สุกตสฺส,
ตสฺส จิตฺตํ ปสาทยุํ;
เทวมานุสิกํ โยนิํ,
อนุโภตฺวา อสงฺขิยํ.
สุขทุกฺเขนุโภตฺวาน,
เทเวสุ มานุเสสุ จ;
ปจฺฉิเม ภเว สมฺปตฺเต,
ชาตามฺห สากิเย กุเล.
รูปวตี โภควตี,
ยสสีลวตี ตโต;
สพฺพงฺคสมฺปทา โหม,
กุเลสุ อภิสกฺกตา.
ลาภํ สิโลกํ สกฺการํ,
โลกธมฺมสมาคมํ;
จิตฺตญฺจ ทุกฺขิตํ นตฺถิ,
วสาม อกุโตภยา.
วุตฺตเญฺหตํ ภควตา,
‘รญฺโญ อนฺเตปุเร ตทา;
ขตฺติยานํ ปุเร วีร,
อุปการญฺจ นิทฺทิสิ._
อุปการา จ ยา นารี,_
ยา จ นารี สุเข ทุเข;
อตฺถกฺขายี จ ยา นารี,
ยา จ นารีนุกมฺปิกา.
ธมฺมํ จเร สุจริตํ,
น นํ ทุจฺจริตํ จเร;
ธมฺมจารี สุขํ เสติ,
อสฺมิํ โลเก ปรมฺหิ จ’.
อคารํ วิชหิตฺวาน,
ปพฺพชิมฺหนคาริยํ;
อฑฺฒมาเส อสมฺปตฺเต,
จตุสจฺจํ ผุสิมฺห โน.
จีวรํ ปิณฺฑปาตญฺจ,
ปจฺจยํ สยนาสนํ;
อุปเนนฺติ พหู อเมฺห,_
สาครเสฺสว อูมิโย.
กิเลสา ฌาปิตา อมฺหํ,
ภวา สพฺเพ สมูหตา;
นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา,
วิหราม อนาสวา.
สฺวาคตํ วต โน อาสิ,
มม พุทฺธสฺส สนฺติเก;
ติโสฺส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา,
กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
ปฏิสมฺภิทา จตโสฺส,
วิโมกฺขาปิ จ อฏฺฐิเม;
ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา,
กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
เอวํ พหุวิธํ ทุกฺขํ,
สมฺปตฺตี จ พหุพฺพิธา;
วิสุทฺธภาวํ สมฺปตฺตา,
ลภาม สพฺพสมฺปทา.
ยา ททนฺติ สกตฺตานํ,
ปุญฺญตฺถาย มเหสิโน;
สหายสมฺปทา โหนฺติ,
นิพฺพานปทมสงฺขตํ.
ปริกฺขีณํ อตีตญฺจ,
ปจฺจุปฺปนฺนํ อนาคตํ;
สพฺพกมฺมมฺปิ โน ขีณํ,
ปาเท วนฺทาม จกฺขุม”.
“นิพฺพานาย วทนฺตีนํ,
กิํ โว วกฺขาม อุตฺตริ;
สนฺตสงฺขตโทสญฺหิ,
ปปฺโปถ อมตํ ปทํ”. (1126)
อิตฺถํ สุทํ ยโสธราปมุขานิ อฏฺฐารสภิกฺขุนีสหสฺสานิ ภควโต สมฺมุขา อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
ยโสธราปมุขอฏฺฐารสภิกฺขุนีสหสฺสาปทานํ ทสมํ.
กุณฺฑลเกสีวคฺโค ตติโย.
ตสฺสุทฺทานํ
กุณฺฑลา โคตมี เจว,
ธมฺมทินฺนา จ สกุลา;
วรนนฺทา จ โสณา จ,
กาปิลานี ยโสธรา.
ทสสหสฺสภิกฺขุนี,
อฏฺฐารสสหสฺสกา;
คาถาสตานิ จตฺตาริ,
ฉ จ สตฺตติเมว จ.