3.5 นนฺทาเถรีอปทาน
“ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน,
สพฺพธมฺมาน ปารคู;
อิโต สตสหสฺสมฺหิ,_
กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก.
โอวาทโก วิญฺญาปโก,
ตารโก สพฺพปาณินํ;
เทสนากุสโล พุทฺโธ,
ตาเรสิ ชนตํ พหุํ.
อนุกมฺปโก การุณิโก,
หิเตสี สพฺพปาณินํ;
สมฺปตฺเต ติตฺถิเย สพฺเพ,
ปญฺจสีเล ปติฏฺฐปิ.
เอวํ นิรากุลํ อาสิ,
สุญฺญตํ ติตฺถิเยหิ จ;
วิจิตฺตํ อรหนฺเตหิ,
วสีภูเตหิ ตาทิภิ.
รตนานฏฺฐปญฺญาสํ,
อุคฺคโตว มหามุนิ;_
กญฺจนคฺฆิยสงฺกาโส,
พาตฺติํสวรลกฺขโณ.
วสฺสสตสหสฺสานิ,
อายุ วิชฺชติ ตาวเท;
ตาวตา ติฏฺฐมาโน โส,
ตาเรสิ ชนตํ พหุํ.
ตทาหํ หํสวติยํ,
ชาตา เสฏฺฐิกุเล อหุํ;
นานารตนปชฺโชเต,
มหาสุขสมปฺปิตา.
อุเปตฺวา ตํ มหาวีรํ,_
อสฺโสสิํ ธมฺมเทสนํ;
อมตํ ปรมสฺสาทํ,
ปรมตฺถนิเวทกํ.
ตทา นิมนฺตยิตฺวาน,
สสํฆํ โลกนายกํ;
ทตฺวา ตสฺส มหาทานํ,
ปสนฺนา เสหิ ปาณิภิ.
ฌายินีนํ ภิกฺขุนีนํ,
อคฺคฏฺฐานมปตฺถยิํ;
นิปจฺจ สิรสา ธีรํ,
สสํฆํ โลกนายกํ.
ตทา อทนฺตทมโก,
ติโลกสรโณ ปภู;
พฺยากาสิ นรสารถิ,
‘ลจฺฉเส ตํ สุปตฺถิตํ.
สตสหสฺสิโต กปฺเป,
โอกฺกากกุลสมฺภโว;
โคตโม นาม โคตฺเตน,
สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ.
ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาทา,
โอรสา ธมฺมนิมฺมิตา;
นนฺทาติ นาม นาเมน,
เหสฺสติ สตฺถุ สาวิกา’.
ตํ สุตฺวา มุทิตา หุตฺวา,
ยาวชีวํ ตทา ชินํ;
เมตฺตจิตฺตา ปริจริํ,
ปจฺจเยหิ วินายกํ.
เตน กมฺเมน สุกเตน,
เจตนาปณิธีหิ จ;
ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ,
ตาวติํสมคจฺฉหํ.
ตโต จุตา ยามมคํ,
ตโตหํ ตุสิตํ คตา;
ตโต จ นิมฺมานรติํ,
วสวตฺติปุรํ ตโต.
ยตฺถ ยตฺถูปปชฺชามิ,
ตสฺส กมฺมสฺส วาหสา;
ตตฺถ ตตฺเถว ราชูนํ,
มเหสิตฺตมการยิํ.
ตโต จุตา มนุสฺสตฺเต,
ราชานํ จกฺกวตฺตินํ;
มณฺฑลีนญฺจ ราชูนํ,
มเหสิตฺตมการยิํ.
สมฺปตฺติํ อนุโภตฺวาน,
เทเวสุ มนุเชสุ จ;
สพฺพตฺถ สุขิตา หุตฺวา,
เนกกปฺเปสุ สํสริํ.
ปจฺฉิเม ภเว สมฺปตฺเต,
สุรมฺเม กปิลวฺหเย;
รญฺโญ สุทฺโธทนสฺสาหํ,
ธีตา อาสิํ อนินฺทิตา.
สิริยา รูปินิํ ทิสฺวา,
นนฺทิตํ อาสิ ตํ กุลํ;
เตน นนฺทาติ เม นามํ,
สุนฺทรํ ปวรํ อหุ.
ยุวตีนญฺจ สพฺพาสํ,
กลฺยาณีติ จ วิสฺสุตา;
ตสฺมิมฺปิ นคเร รมฺเม,
ฐเปตฺวา ตํ ยโสธรํ.
เชฏฺโฐ ภาตา ติโลกคฺโค,
ปจฺฉิโม อรหา ตถา;
เอกากินี คหฏฺฐาหํ,
มาตรา ปริโจทิตา.
‘สากิยมฺหิ กุเล ชาตา,
ปุตฺเต พุทฺธานุชา ตุวํ;
นนฺเทนปิ วินา ภูตา,
อคาเร กิํ นุ อจฺฉสิ.
ชราวสานํ โยพฺพญฺญํ,
รูปํ อสุจิสมฺมตํ;
โรคนฺตมปิจาโรคฺยํ,
ชีวิตํ มรณนฺติกํ.
อิทมฺปิ เต สุภํ รูปํ,_
สสีกนฺตํ มโนหรํ;
ภูสนานํ อลงฺการํ,
สิริสงฺฆาฏสนฺนิภํ.
ปุญฺชิตํ โลกสารํว,
นยนานํ รสายนํ;
ปุญฺญานํ กิตฺติชนนํ,
อุกฺกากกุลนนฺทนํ._
น จิเรเนว กาเลน,
ชรา สมธิเสสฺสติ;
วิหาย เคหํ การุญฺเญ,
จร ธมฺมมนินฺทิเต’.
สุตฺวาหํ มาตุ วจนํ,
ปพฺพชิํ อนคาริยํ;
เทเหน น ตุ จิตฺเตน,
รูปโยพฺพนลาฬิตา.
มหตา จ ปยตฺเตน,
ฌานชฺเฌน ปรํ มม;
กาตุญฺจ วทเต มาตา,
น จาหํ ตตฺถ อุสฺสุกา.
ตโต มหาการุณิโก,
ทิสฺวา มํ กามลาลสํ;
นิพฺพินฺทนตฺถํ รูปสฺมิํ,
มม จกฺขุปเถ ชิโน.
สเกน อานุภาเวน,
อิตฺถิํ มาเปสิ โสภินิํ;_
ทสฺสนียํ สุรุจิรํ,
มมโตปิ สุรูปินิํ.
ตมหํ วิมฺหิตา ทิสฺวา,
อติวิมฺหิตเทหินิํ;
จินฺตยิํ ‘สผลํ เมติ,
เนตฺตลาภญฺจ มานุสํ.
ตมหํ เอหิ สุภเค,
เยนตฺโถ ตํ วเทหิ เม;
กุลํ เต นามโคตฺตญฺจ,
วท เม ยทิ เต ปิยํ.
น วญฺจกาโล สุภเค,
อุจฺฉงฺเค มํ นิวาสย;_
สีทนฺตีว มมงฺคานิ,
ปสุปฺปย มุหุตฺตกํ’.
ตโต สีสํ มมงฺเค สา,
กตฺวา สยิ สุโลจนา;
ตสฺสา นลาเฏ ปติตา,
ลุทฺธา ปรมทารุณา.
สห ตสฺสา นิปาเตน,
ปิฬกา อุปปชฺชถ;
ปคฺฆริํสุ ปภินฺนา จ,
กุณปา ปุพฺพโลหิตา.
ปภินฺนํ วทนญฺจาปิ,
กุณปํ ปูติคนฺธนํ;
อุทฺธุมาตํ วินิลญฺจ,_
ปุพฺพญฺจาปิ สรีรกํ.
สา ปเวทิตสพฺพงฺคี,
นิสฺสสนฺตี มุหุํ มุหุํ;
เวทยนฺตี สกํ ทุกฺขํ,
กรุณํ ปริเทวยิ.
‘ทุกฺเขน ทุกฺขิตา โหมิ,
ผุสยนฺติ จ เวทนา;
มหาทุกฺเข นิมุคฺคมฺหิ,
สรณํ โหหิ เม สขี.
กุหิํ วทนโสภํ เต,
กุหิํ เต ตุงฺคนาสิกา;
ตมฺพพิมฺพวโรฏฺฐํ เต,
วทนํ เต กุหิํ คตํ.
กุหิํ สสีนิภํ วณฺณํ,
กมฺพุคีวา กุหิํ คตา;
โทฬาโลลาว เต กณฺณา,
เววณฺณํ สมุปาคตา.
มกุฬขารกาการา,
กลิกาว ปโยธรา;
ปภินฺนา ปูติกุณปา,
ทุฏฺฐคนฺธิตฺตมาคตา.
เวทิมชฺฌาว สุโสฺสณี,
สูนาว นีตกิพฺพิสา;
ชาตา อเมชฺฌภริตา,
อโห รูปมสสฺสตํ.
สพฺพํ สรีรสญฺชาตํ,
ปูติคนฺธํ ภยานกํ;
สุสานมิว พีภจฺฉํ,
รมนฺเต ยตฺถ พาลิสา’.
ตทา มหาการุณิโก,
ภาตา เม โลกนายโก;
ทิสฺวา สํวิคฺคจิตฺตํ มํ,
อิมา คาถา อภาสถ._
‘อาตุรํ กุณปํ ปูติํ,
ปสฺส นนฺเท สมุสฺสยํ;
อสุภาย จิตฺตํ ภาเวหิ,
เอกคฺคํ สุสมาหิตํ.
ยถา อิทํ ตถา เอตํ,
ยถา เอตํ ตถา อิทํ;
ทุคฺคนฺธํ ปูติกํ วาติ,
พาลานํ อภินนฺทิตํ.
เอวเมตํ อเวกฺขนฺตี,
รตฺตินฺทิวมตนฺทิตา;
ตโต สกาย ปญฺญาย,
อภินิพฺพิชฺฌ ทกฺขสิ’.
ตโตหํ อติสํวิคฺคา,
สุตฺวา คาถา สุภาสิตา;
ตตฺรฏฺฐิตาวหํ สนฺตี,
อรหตฺตมปาปุณิํ.
ยตฺถ ยตฺถ นิสินฺนาหํ,
สทา ฌานปรายณา;
ชิโน ตสฺมิํ คุเณ ตุฏฺโฐ,
เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ.
กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ,
_ …เป… _
วิหรามิ อนาสวา.
สฺวาคตํ วต เม อาสิ,
_ …เป… _
กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
ปฏิสมฺภิทา จตโสฺส,
_ …เป… _
กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ”.
อิตฺถํ สุทํ นนฺทา ภิกฺขุนี ชนปทกลฺยาณี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
นนฺทาเถริยาปทานํ ปญฺจมํ.