24 กกุสนฺธพุทฺธวํส
“เวสฺสภุสฺส อปเรน,
สมฺพุทฺโธ ทฺวิปทุตฺตโม;
กกุสนฺโธ นาม นาเมน,
อปฺปเมโยฺย ทุราสโท.
อุคฺฆาเฏตฺวา สพฺพภวํ,_
จริยาย ปารมิํ คโต;
สีโหว ปญฺชรํ เภตฺวา,
ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํ.
ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตนฺเต,
กกุสนฺเธ โลกนายเก;
จตฺตารีสโกฏิสหสฺสานํ,
ธมฺมาภิสมโย อหุ.
อนฺตลิกฺขมฺหิ อากาเส,
ยมกํ กตฺวา วิกุพฺพนํ;
ติํสโกฏิสหสฺสานํ,
โพเธสิ เทวมานุเส.
นรเทวสฺส ยกฺขสฺส,
จตุสจฺจปฺปกาสเน;
ธมฺมาภิสมโย ตสฺส,
คณนาโต อสงฺขิโย.
กกุสนฺธสฺส ภควโต,
เอโก อาสิ สมาคโม;
ขีณาสวานํ วิมลานํ,
สนฺตจิตฺตาน ตาทินํ.
จตฺตาลีสสหสฺสานํ,
ตทา อาสิ สมาคโม;
ทนฺตภูมิมนุปฺปตฺตานํ,
อาสวาริคณกฺขยา.
อหํ เตน สมเยน,
เขโม นามาสิ ขตฺติโย;
ตถาคเต ชินปุตฺเต,
ทานํ ทตฺวา อนปฺปกํ.
ปตฺตญฺจ จีวรํ ทตฺวา,
อญฺชนํ มธุลฏฺฐิกํ;
อิเมตํ ปตฺถิตํ สพฺพํ,_
ปฏิยาเทมิ วรํ วรํ.
โสปิ มํ พุทฺโธ พฺยากาสิ,
กกุสนฺโธ วินายโก;
‘อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป,
อยํ พุทฺโธ ภวิสฺสติ.
อหุ กปิลวฺหยา รมฺมา,
_ …เป… _
เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํ’.
ตสฺสาปิ วจนํ สุตฺวา,
ภิโยฺย จิตฺตํ ปสาทยิํ;
อุตฺตริํ วตมธิฏฺฐาสิํ,_
ทสปารมิปูริยา.
นครํ เขมาวตี นาม,
เขโม นามาสหํ ตทา;
สพฺพญฺญุตํ คเวสนฺโต,
ปพฺพชิํ ตสฺส สนฺติเก.
พฺราหฺมโณ อคฺคิทตฺโต จ,
อาสิ พุทฺธสฺส โส ปิตา;
วิสาขา นาม ชนิกา,
กกุสนฺธสฺส สตฺถุโน.
วสเต ตตฺถ เขเม ปุเร,
สมฺพุทฺธสฺส มหากุลํ;
นรานํ ปวรํ เสฏฺฐํ,
ชาติมนฺตํ มหายสํ.
จตุวสฺสสหสฺสานิ,
อคารํ อชฺฌ โส วสิ;
กามกามวณฺณกามสุทฺธินามา,
ตโย ปาสาทมุตฺตมา.
สมตฺติํสสหสฺสานิ,
นาริโย สมลงฺกตา;
โรจินี นาม สา นารี,
อุตฺตโร นาม อตฺรโช._
นิมิตฺเต จตุโร ทิสฺวา,
รถยาเนน นิกฺขมิ;
อนูนอฏฺฐมาสานิ,
ปธานํ ปทหี ชิโน.
พฺรหฺมุนา ยาจิโต สนฺโต,
กกุสนฺโธ วินายโก;
วตฺติ จกฺกํ มหาวีโร,
มิคทาเย นรุตฺตโม.
วิธุโร จ สญฺชีโว จ,
อเหสุํ อคฺคสาวกา;
พุทฺธิโช นามุปฏฺฐาโก,
กกุสนฺธสฺส สตฺถุโน.
สามา จ จมฺปานามา จ,
อเหสุํ อคฺคสาวิกา;
โพธิ ตสฺส ภควโต,
สิรีโสติ ปวุจฺจติ.
อจฺจุโต จ สุมโน จ,
อเหสุํ อคฺคุปฏฺฐกา;
นนฺทา เจว สุนนฺทา จ,
อเหสุํ อคฺคุปฏฺฐิกา.
จตฺตาลีสรตนานิ,
อจฺจุคฺคโต มหามุนิ;
กนกปฺปภา นิจฺฉรติ,
สมนฺตา ทสโยชนํ.
จตฺตาลีสวสฺสสหสฺสานิ,
อายุ ตสฺส มเหสิโน;
ตาวตา ติฏฺฐมาโน โส,
ตาเรสิ ชนตํ พหุํ.
ธมฺมาปณํ ปสาเรตฺวา,
นรนารีนํ สเทวเก;
นทิตฺวา สีหนาทํว,
นิพฺพุโต โส สสาวโก.
อฏฺฐงฺควจนสมฺปนฺโน,
อจฺฉิทฺทานิ นิรนฺตรํ;
สพฺพํ ตมนฺตรหิตํ,
นนุ ริตฺตา สพฺพสงฺขารา.
กกุสนฺโธ ชินวโร,
เขมารามมฺหิ นิพฺพุโต;
ตตฺเถวสฺส ถูปวโร,
คาวุตํ นภมุคฺคโต”ติ. (928)
กกุสนฺธสฺส ภควโต วํโส ทฺวาวีสติโม.