2 อุทฺเทสวาร
ตตฺถ กตเม โสฬส หารา? เทสนา วิจโย ยุตฺติ ปทฏฺฐาโน ลกฺขโณ จตุพฺยูโห อาวฏฺโฏ วิภตฺติ ปริวตฺตโน เววจโน ปญฺญตฺติ โอตรโณ โสธโน อธิฏฺฐาโน ปริกฺขาโร สมาโรปโน อิติ.
ตสฺสานุคีติ
เทสนา วิจโย ยุตฺติ,
ปทฏฺฐาโน จ ลกฺขโณ;
จตุพฺยูโห จ อาวฏฺโฏ,
วิภตฺติ ปริวตฺตโน.
เววจโน จ ปญฺญตฺติ,
โอตรโณ จ โสธโน;
อธิฏฺฐาโน ปริกฺขาโร,
สมาโรปโน โสฬโส.
เอเต โสฬส หารา,
ปกิตฺติตา อตฺถโต อสํกิณฺณา;
เอเตสญฺเจว ภวติ,
วิตฺถารตยา นยวิภตฺตีติ.
ตตฺถ กตเม ปญฺจ นยา? นนฺทิยาวฏฺโฏ ติปุกฺขโล สีหวิกฺกีฬิโต ทิสาโลจโน องฺกุโส อิติ.
ตสฺสานุคีติ
ปฐโม นนฺทิยาวฏฺโฏ,
ทุติโย จ ติปุกฺขโล;
สีหวิกฺกีฬิโต นาม,
ตติโย นยลญฺชโก.
ทิสาโลจนมาหํสุ,
จตุตฺถํ นยมุตฺตมํ;
ปญฺจโม องฺกุโส นาม,
สพฺเพ ปญฺจ นยา คตาติ.
ตตฺถ กตมานิ อฏฺฐารส มูลปทานิ? นว ปทานิ กุสลานิ นว ปทานิ อกุสลานิ. ตตฺถ กตมานิ นว ปทานิ อกุสลานิ, ตณฺหา อวิชฺชา โลโภ โทโส โมโห สุภสญฺญา สุขสญฺญา นิจฺจสญฺญา อตฺตสญฺญาติ, อิมานิ นว ปทานิ อกุสลานิ, ยตฺถ สพฺโพ อกุสลปกฺโข สงฺคหํ สโมสรณํ คจฺฉติ.
ตตฺถ กตมานิ นว ปทานิ กุสลานิ? สมโถ วิปสฺสนา อโลโภ อโทโส อโมโห อสุภสญฺญา ทุกฺขสญฺญา อนิจฺจสญฺญา อนตฺตสญฺญาติ, อิมานิ นว ปทานิ กุสลานิ, ยตฺถ สพฺโพ กุสลปกฺโข สงฺคหํ สโมสรณํ คจฺฉติ.
ตตฺริทํ อุทฺทานํ
ตณฺหา จ อวิชฺชาปิ จ,
โลโภ โทโส ตเถว โมโห จ;
จตุโร จ วิปลฺลาสา,
กิเลสภูมี นว ปทานิ.
สมโถ จ วิปสฺสนา จ,
กุสลานิ จ ยานิ ตีณิ มูลานิ;
จตุโร สติปฏฺฐานา,
อินฺทฺริยภูมี นว ปทานิ._
นวหิ จ ปเทหิ กุสลา,
นวหิ จ ยุชฺชนฺติ อกุสลปกฺขา;
เอเต โข มูลปทา,
ภวนฺติ อฏฺฐารส ปทานีติ.
อุทฺเทสวาโร.