3.2 อิทฺธิกถา
กา อิทฺธิ? กติ อิทฺธิโย? อิทฺธิยา กติ ภูมิโย, กติ ปาทา, กติ ปทานิ, กติ มูลานิ? กา อิทฺธี ติ? อิชฺฌนฏฺเฐน อิทฺธิ. กติ อิทฺธิโย ติ? ทส อิทฺธิโย. อิทฺธิยา กติ ภูมิโย ติ? อิทฺธิยา จตโสฺส ภูมิโย, จตฺตาโร ปาทา, อฏฺฐ ปทานิ, โสฬส มูลานิ.
กตมา ทส อิทฺธิโย? อธิฏฺฐานา อิทฺธิ, วิกุพฺพนา อิทฺธิ, มโนมยา อิทฺธิ, ญาณวิปฺผารา อิทฺธิ, สมาธิวิปฺผารา อิทฺธิ, อริยา อิทฺธิ, กมฺมวิปากชา อิทฺธิ, ปุญฺญวโต อิทฺธิ, วิชฺชามยา อิทฺธิ, ตตฺถ ตตฺถ สมฺมาปโยคปจฺจยา อิชฺฌนฏฺเฐน อิทฺธิ.
อิทฺธิยา กตมา จตโสฺส ภูมิโย? วิเวกชาภูมิ ปฐมํ ฌานํ, ปีติสุขภูมิ ทุติยํ ฌานํ, อุเปกฺขาสุขภูมิ ตติยํ ฌานํ, อทุกฺขมสุขาภูมิ จตุตฺถํ ฌานํ. อิทฺธิยา อิมา จตโสฺส ภูมิโย อิทฺธิลาภาย อิทฺธิปฏิลาภาย อิทฺธิวิกุพฺพนตาย อิทฺธิวิสวิตาย อิทฺธิวสีภาวาย อิทฺธิเวสารชฺชาย สํวตฺตนฺตีติ.
อิทฺธิยา กตเม จตฺตาโร ปาทา? อิธ ภิกฺขุ ฉนฺทสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคตํ อิทฺธิปาทํ ภาเวติ, จิตฺตสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคตํ อิทฺธิปาทํ ภาเวติ, วีริยสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคตํ อิทฺธิปาทํ ภาเวติ, วีมํสาสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคตํ อิทฺธิปาทํ ภาเวติ. อิทฺธิยา อิเม จตฺตาโร ปาทา อิทฺธิลาภาย อิทฺธิปฏิลาภาย อิทฺธิวิกุพฺพนตาย อิทฺธิวิสวิตาย อิทฺธิวสีภาวาย อิทฺธิเวสารชฺชาย สํวตฺตนฺตีติ.
อิทฺธิยา กตมานิ อฏฺฐ ปทานิ? ฉนฺทญฺเจ ภิกฺขุ นิสฺสาย ลภติ สมาธิํ, ลภติ จิตฺตสฺส เอกคฺคตํ. ฉนฺโท น สมาธิ, สมาธิ น ฉนฺโท. อญฺโญ ฉนฺโท, อญฺโญ สมาธิ. วีริยญฺเจ ภิกฺขุ นิสฺสาย ลภติ สมาธิํ, ลภติ จิตฺตสฺส เอกคฺคตํ. วีริยํ น สมาธิ, สมาธิ น วีริยํ. อญฺญํ วีริยํ, อญฺโญ สมาธิ. จิตฺตญฺเจ ภิกฺขุ นิสฺสาย ลภติ สมาธิํ, ลภติ จิตฺตสฺส เอกคฺคตํ. จิตฺตํ น สมาธิ, สมาธิ น จิตฺตํ. อญฺญํ จิตฺตํ, อญฺโญ สมาธิ. วีมํสญฺเจ ภิกฺขุ นิสฺสาย ลภติ สมาธิํ, ลภติ จิตฺตสฺส เอกคฺคตํ. วีมํสา น สมาธิ, สมาธิ น วีมํสา. อญฺญา วีมํสา, อญฺโญ สมาธิ. อิทฺธิยา อิมานิ อฏฺฐ ปทานิ อิทฺธิลาภาย อิทฺธิปฏิลาภาย อิทฺธิวิกุพฺพนตาย อิทฺธิวิสวิตาย อิทฺธิวสีภาวาย อิทฺธิเวสารชฺชาย สํวตฺตนฺตีติ.
อิทฺธิยา กตมานิ โสฬส มูลานิ? อโนนตํ จิตฺตํ โกสชฺเช น อิญฺชตีติ— อาเนญฺชํ. อนุนฺนตํ จิตฺตํ อุทฺธจฺเจ น อิญฺชตีติ— อาเนญฺชํ. อนภินตํ จิตฺตํ ราเค น อิญฺชตีติ— อาเนญฺชํ. อนปนตํ จิตฺตํ พฺยาปาเท น อิญฺชตีติ— อาเนญฺชํ. อนิสฺสิตํ จิตฺตํ ทิฏฺฐิยา น อิญฺชตีติ— อาเนญฺชํ. อปฺปฏิพทฺธํ จิตฺตํ ฉนฺทราเค น อิญฺชตีติ— อาเนญฺชํ. วิปฺปมุตฺตํ จิตฺตํ กามราเค น อิญฺชตีติ— อาเนญฺชํ. วิสญฺญุตฺตํ จิตฺตํ กิเลเส น อิญฺชตีติ— อาเนญฺชํ. วิมริยาทิกตํ จิตฺตํ กิเลสมริยาเท น อิญฺชตีติ— อาเนญฺชํ. เอกตฺตคตํ จิตฺตํ นานตฺตกิเลเสหิ น อิญฺชตีติ— อาเนญฺชํ. สทฺธาย ปริคฺคหิตํ จิตฺตํ อสฺสทฺธิเย น อิญฺชตีติ— อาเนญฺชํ. วีริเยน ปริคฺคหิตํ จิตฺตํ โกสชฺเช น อิญฺชตีติ— อาเนญฺชํ. สติยา ปริคฺคหิตํ จิตฺตํ ปมาเท น อิญฺชตีติ— อาเนญฺชํ. สมาธินา ปริคฺคหิตํ จิตฺตํ อุทฺธจฺเจ น อิญฺชตีติ— อาเนญฺชํ. ปญฺญาย ปริคฺคหิตํ จิตฺตํ อวิชฺชาย น อิญฺชตีติ— อาเนญฺชํ. โอภาสคตํ จิตฺตํ อวิชฺชนฺธกาเร น อิญฺชตีติ— อาเนญฺชํ. อิทฺธิยา อิมานิ โสฬส มูลานิ อิทฺธิลาภาย อิทฺธิปฏิลาภาย อิทฺธิวิกุพฺพนตาย อิทฺธิวิสวิตาย อิทฺธิวสีภาวาย อิทฺธิเวสารชฺชาย สํวตฺตนฺตีติ.