2.14 ธมฺมิกสุตฺต
เอวํ เม สุตํ— เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม. อถ โข ธมฺมิโก อุปาสโก ปญฺจหิ อุปาสกสเตหิ สทฺธิํ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ. เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข ธมฺมิโก อุปาสโก ภควนฺตํ คาถาหิ อชฺฌภาสิ—
“ปุจฺฉามิ ตํ โคตม ภูริปญฺญ,
กถํกโร สาวโก สาธุ โหติ;
โย วา อคารา อนคารเมติ,
อคาริโน วา ปนุปาสกาเส. (1)
ตุวญฺหิ โลกสฺส สเทวกสฺส,
คติํ ปชานาสิ ปรายณญฺจ;
น จตฺถิ ตุโลฺย นิปุณตฺถทสฺสี,
ตุวญฺหิ พุทฺธํ ปวรํ วทนฺติ. (2)
สพฺพํ ตุวํ ญาณมเวจฺจ ธมฺมํ,
ปกาเสสิ สตฺเต อนุกมฺปมาโน;
วิวฏฺฏจฺฉโทสิ สมนฺตจกฺขุ,
วิโรจสิ วิมโล สพฺพโลเก. (3)
อาคญฺฉิ เต สนฺติเก นาคราชา,
เอราวโณ นาม ชิโนติ สุตฺวา;
โสปิ ตยา มนฺตยิตฺวาชฺฌคมา,
สาธูติ สุตฺวาน ปตีตรูโป. (4)
ราชาปิ ตํ เวสฺสวโณ กุเวโร,
อุเปติ ธมฺมํ ปริปุจฺฉมาโน;_
ตสฺสาปิ ตฺวํ ปุจฺฉิโต พฺรูสิ ธีร,
โส จาปิ สุตฺวาน ปตีตรูโป. (5)
เย เกจิเม ติตฺถิยา วาทสีลา,
อาชีวกา วา ยทิ วา นิคณฺฐา;
ปญฺญาย ตํ นาติตรนฺติ สพฺเพ,
ฐิโต วชนฺตํ วิย สีฆคามิํ. (6)
เย เกจิเม พฺราหฺมณา วาทสีลา,
วุทฺธา จาปิ พฺราหฺมณา สนฺติ เกจิ;
สพฺเพ ตยิ อตฺถพทฺธา ภวนฺติ,
เย จาปิ อญฺเญ วาทิโน มญฺญมานา. (7)
อยญฺหิ ธมฺโม นิปุโณ สุโข จ,
โยยํ ตยา ภควา สุปฺปวุตฺโต;
ตเมว สพฺเพปิ สุสฺสูสมานา,
ตํ โน วท ปุจฺฉิโต พุทฺธเสฏฺฐ. (8)
สพฺเพปิเม ภิกฺขโว สนฺนิสินฺนา,
อุปาสกา จาปิ ตเถว โสตุํ;_
สุณนฺตุ ธมฺมํ วิมเลนานุพุทฺธํ,
สุภาสิตํ วาสวเสฺสว เทวา”. (9)
“สุณาถ เม ภิกฺขโว สาวยามิ โว,
ธมฺมํ ธุตํ ตญฺจ จราถ สพฺเพ;
อิริยาปถํ ปพฺพชิตานุโลมิกํ,_
เสเวถ นํ อตฺถทโส มุตีมา. (10)
โน เว วิกาเล วิจเรยฺย ภิกฺขุ,
คาเม จ ปิณฺฑาย จเรยฺย กาเล;
อกาลจาริญฺหิ สชนฺติ สงฺคา,
ตสฺมา วิกาเล น จรนฺติ พุทฺธา. (11)
รูปา จ สทฺทา จ รสา จ คนฺธา,
ผสฺสา จ เย สมฺมทยนฺติ สตฺเต;
เอเตสุ ธมฺเมสุ วิเนยฺย ฉนฺทํ,
กาเลน โส ปวิเส ปาตราสํ. (12)
ปิณฺฑญฺจ ภิกฺขุ สมเยน ลทฺธา,
เอโก ปฏิกฺกมฺม รโห นิสีเท;
อชฺฌตฺตจินฺตี น มโน พหิทฺธา,
นิจฺฉารเย สงฺคหิตตฺตภาโว. (13)
สเจปิ โส สลฺลเป สาวเกน,
อญฺเญน วา เกนจิ ภิกฺขุนา วา;
ธมฺมํ ปณีตํ ตมุทาหเรยฺย,
น เปสุณํ โนปิ ปรูปวาทํ. (14)
วาทญฺหิ เอเก ปฏิเสนิยนฺติ,
น เต ปสํสาม ปริตฺตปญฺเญ;
ตโต ตโต เน ปสชนฺติ สงฺคา,
จิตฺตญฺหิ เต ตตฺถ คเมนฺติ ทูเร. (15)
ปิณฺฑํ วิหารํ สยนาสนญฺจ,
อาปญฺจ สงฺฆาฏิรชูปวาหนํ;
สุตฺวาน ธมฺมํ สุคเตน เทสิตํ,
สงฺขาย เสเว วรปญฺญสาวโก. (16)
ตสฺมา หิ ปิณฺเฑ สยนาสเน จ,
อาเป จ สงฺฆาฏิรชูปวาหเน;
เอเตสุ ธมฺเมสุ อนูปลิตฺโต,
ภิกฺขุ ยถา โปกฺขเร วาริพินฺทุ. (17)
คหฏฺฐวตฺตํ ปน โว วทามิ,
ยถากโร สาวโก สาธุ โหติ;
น เหส ลพฺภา สปริคฺคเหน,
ผเสฺสตุํ โย เกวโล ภิกฺขุธมฺโม. (18)
ปาณํ น หเน น จ ฆาตเยยฺย,
น จานุชญฺญา หนตํ ปเรสํ;
สพฺเพสุ ภูเตสุ นิธาย ทณฺฑํ,
เย ถาวรา เย จ ตสา สนฺติ โลเก. (19)
ตโต อทินฺนํ ปริวชฺชเยยฺย,
กิญฺจิ กฺวจิ สาวโก พุชฺฌมาโน;
น หารเย หรตํ นานุชญฺญา,
สพฺพํ อทินฺนํ ปริวชฺชเยยฺย. (20)
อพฺรหฺมจริยํ ปริวชฺชเยยฺย,
องฺคารกาสุํ ชลิตํว วิญฺญู;
อสมฺภุณนฺโต ปน พฺรหฺมจริยํ,
ปรสฺส ทารํ น อติกฺกเมยฺย. (21)
สภคฺคโต วา ปริสคฺคโต วา,
เอกสฺส เวโก น มุสา ภเณยฺย;
น ภาณเย ภณตํ นานุชญฺญา,
สพฺพํ อภูตํ ปริวชฺชเยยฺย. (22)
มชฺชญฺจ ปานํ น สมาจเรยฺย,
ธมฺมํ อิมํ โรจเย โย คหฏฺโฐ;
น ปายเย ปิวตํ นานุชญฺญา,
อุมฺมาทนนฺตํ อิติ นํ วิทิตฺวา. (23)_
มทา หิ ปาปานิ กโรนฺติ พาลา,
กาเรนฺติ จญฺเญปิ ชเน ปมตฺเต;
เอตํ อปุญฺญายตนํ วิวชฺชเย,
อุมฺมาทนํ โมหนํ พาลกนฺตํ. (24)_
ปาณํ น หเน น จาทินฺนมาทิเย,
มุสา น ภาเส น จ มชฺชโป สิยา;
อพฺรหฺมจริยา วิรเมยฺย เมถุนา,
รตฺติํ น ภุญฺเชยฺย วิกาลโภชนํ. (25)
มาลํ น ธาเร น จ คนฺธมาจเร,
มญฺเจ ฉมายํ ว สเยถ สนฺถเต;
เอตญฺหิ อฏฺฐงฺคิกมาหุโปสถํ,
พุทฺเธน ทุกฺขนฺตคุนา ปกาสิตํ. (26)
ตโต จ ปกฺขสฺสุปวสฺสุโปสถํ,
จาตุทฺทสิํ ปญฺจทสิญฺจ อฏฺฐมิํ;
ปาฏิหาริยปกฺขญฺจ ปสนฺนมานโส,
อฏฺฐงฺคุเปตํ สุสมตฺตรูปํ. (27)
ตโต จ ปาโต อุปวุตฺถุโปสโถ,
อนฺเนน ปาเนน จ ภิกฺขุสํฆํ;
ปสนฺนจิตฺโต อนุโมทมาโน,
ยถารหํ สํวิภเชถ วิญฺญู. (28)
ธมฺเมน มาตาปิตโร ภเรยฺย,
ปโยชเย ธมฺมิกํ โส วณิชฺชํ;
เอตํ คิหี วตฺตยมปฺปมตฺโต,
สยมฺปเภ นาม อุเปติ เทเว”ติ. (29)
ธมฺมิกสุตฺตํ จุทฺทสมํ.
จูฬวคฺโค ทุติโย.
ตสฺสุทฺทานํ
รตนามคนฺโธ หิริ จ,
มงฺคลํ สูจิโลเมน;
ธมฺมจริยญฺจ พฺราหฺมโณ,
นาวา กิํสีลมุฏฺฐานํ.
ราหุโล ปุน กปฺโป จ,
ปริพฺพาชนิยํ ตถา;
ธมฺมิกญฺจ วิทุโน อาหุ,
จูฬวคฺคนฺติ จุทฺทสาติ.