3.10 โกกาลิกสุตฺต
เอวํ เม สุตํ— เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม. อถ โข โกกาลิโก ภิกฺขุ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ. เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข โกกาลิโก ภิกฺขุ ภควนฺตํ เอตทโวจ— “ปาปิจฺฉา, ภนฺเต, สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานา, ปาปิกานํ อิจฺฉานํ วสํ คตา”ติ.
เอวํ วุตฺเต, ภควา โกกาลิกํ ภิกฺขุํ เอตทโวจ— “มา เหวํ, โกกาลิก, มา เหวํ, โกกาลิก. ปสาเทหิ, โกกาลิก, สาริปุตฺตโมคฺคลฺลาเนสุ จิตฺตํ. เปสลา สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานา”ติ.
ทุติยมฺปิ โข …เป… ตติยมฺปิ โข โกกาลิโก ภิกฺขุ ภควนฺตํ เอตทโวจ— “กิญฺจาปิ เม, ภนฺเต, ภควา สทฺธายิโก ปจฺจยิโก, อถ โข ปาปิจฺฉาว สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานา, ปาปิกานํ อิจฺฉานํ วสํ คตา”ติ. ตติยมฺปิ โข ภควา โกกาลิกํ ภิกฺขุํ เอตทโวจ— “มา เหวํ, โกกาลิก, มา เหวํ, โกกาลิก. ปสาเทหิ, โกกาลิก, สาริปุตฺตโมคฺคลฺลาเนสุ จิตฺตํ. เปสลา สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานา”ติ.
อถ โข โกกาลิโก ภิกฺขุ อุฏฺฐายาสนา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกามิ. อจิรปฺปกฺกนฺตสฺส จ โกกาลิกสฺส ภิกฺขุโน สาสปมตฺตีหิ ปิฬกาหิ สพฺโพ กาโย ผุโฏ อโหสิ; สาสปมตฺติโย หุตฺวา มุคฺคมตฺติโย อเหสุํ; มุคฺคมตฺติโย หุตฺวา กฬายมตฺติโย อเหสุํ; กฬายมตฺติโย หุตฺวา โกลฏฺฐิมตฺติโย อเหสุํ; โกลฏฺฐิมตฺติโย หุตฺวา โกลมตฺติโย อเหสุํ; โกลมตฺติโย หุตฺวา อามลกมตฺติโย อเหสุํ; อามลกมตฺติโย หุตฺวา เพฬุวสลาฏุกมตฺติโย อเหสุํ; เพฬุวสลาฏุกมตฺติโย หุตฺวา พิลฺลมตฺติโย อเหสุํ; พิลฺลมตฺติโย หุตฺวา ปภิชฺชิํสุ; ปุพฺพญฺจ โลหิตญฺจ ปคฺฆริํสุ. อถ โข โกกาลิโก ภิกฺขุ เตเนวาพาเธน กาลมกาสิ. กาลงฺกโต จ โกกาลิโก ภิกฺขุ ปทุมํ นิรยํ อุปปชฺชิ สาริปุตฺตโมคฺคลฺลาเนสุ จิตฺตํ อาฆาเตตฺวา.
อถ โข พฺรหฺมา สหมฺปติ อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา อภิกฺกนฺตวณฺโณ เกวลกปฺปํ เชตวนํ โอภาเสตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺฐาสิ. เอกมนฺตํ ฐิโต โข พฺรหฺมา สหมฺปติ ภควนฺตํ เอตทโวจ— “โกกาลิโก, ภนฺเต, ภิกฺขุ กาลงฺกโต; กาลงฺกโต จ, ภนฺเต, โกกาลิโก ภิกฺขุ ปทุมํ นิรยํ อุปปนฺโน สาริปุตฺตโมคฺคลฺลาเนสุ จิตฺตํ อาฆาเตตฺวา”ติ. อิทมโวจ พฺรหฺมา สหมฺปติ; อิทํ วตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา ตตฺเถวนฺตรธายิ.
อถ โข ภควา ตสฺสา รตฺติยา อจฺจเยน ภิกฺขู อามนฺเตสิ— “อิมํ, ภิกฺขเว, รตฺติํ พฺรหฺมา สหมฺปติ อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา …เป… อิทมโวจ, ภิกฺขเว, พฺรหฺมา สหมฺปติ, อิทํ วตฺวา มํ ปทกฺขิณํ กตฺวา ตตฺเถวนฺตรธายี”ติ.
เอวํ วุตฺเต, อญฺญตโร ภิกฺขุ ภควนฺตํ เอตทโวจ— “กีวทีฆํ นุ โข, ภนฺเต, ปทุเม นิรเย อายุปฺปมาณนฺ”ติ? “ทีฆํ โข, ภิกฺขุ, ปทุเม นิรเย อายุปฺปมาณํ; ตํ น สุกรํ สงฺขาตุํ เอตฺตกานิ วสฺสานิ อิติ วา เอตฺตกานิ วสฺสสตานิ อิติ วา เอตฺตกานิ วสฺสสหสฺสานิ อิติ วา เอตฺตกานิ วสฺสสตสหสฺสานิ อิติ วา”ติ. “สกฺกา ปน, ภนฺเต, อุปมา กาตุนฺ”ติ? “สกฺกา, ภิกฺขู”ติ ภควา อโวจ—
“เสยฺยถาปิ, ภิกฺขุ, วีสติขาริโก โกสลโก ติลวาโห; ตโต ปุริโส วสฺสสตสฺส วสฺสสตสฺส อจฺจเยน เอกเมกํ ติลํ อุทฺธเรยฺย. ขิปฺปตรํ โข โส ภิกฺขุ วีสติขาริโก โกสลโก ติลวาโห อิมินา อุปกฺกเมน ปริกฺขยํ ปริยาทานํ คจฺเฉยฺย, น เตฺวว เอโก อพฺพุโท นิรโย. เสยฺยถาปิ, ภิกฺขุ, วีสติ อพฺพุทา นิรยา เอวเมโก นิรพฺพุโท นิรโย. เสยฺยถาปิ, ภิกฺขุ, วีสติ นิรพฺพุทา นิรยา เอวเมโก อพโพ นิรโย. เสยฺยถาปิ, ภิกฺขุ, วีสติ อพพา นิรยา เอวเมโก อฏโฏ นิรโย. เสยฺยถาปิ, ภิกฺขุ, วีสติ อฏฏา นิรยา เอวเมโก อหโห นิรโย. เสยฺยถาปิ, ภิกฺขุ, วีสติ อหหา นิรยา เอวเมโก กุมุโท นิรโย. เสยฺยถาปิ, ภิกฺขุ, วีสติ กุมุทา นิรยา เอวเมโก โสคนฺธิโก นิรโย. เสยฺยถาปิ, ภิกฺขุ, วีสติ โสคนฺธิกา นิรยา เอวเมโก อุปฺปลโก นิรโย. เสยฺยถาปิ, ภิกฺขุ, วีสติ อุปฺปลกา นิรยา เอวเมโก ปุณฺฑรีโก นิรโย. เสยฺยถาปิ, ภิกฺขุ, วีสติ ปุณฺฑรีกา นิรยา เอวเมโก ปทุโม นิรโย. ปทุมํ โข ปน ภิกฺขุ นิรยํ โกกาลิโก ภิกฺขุ อุปปนฺโน สาริปุตฺตโมคฺคลฺลาเนสุ จิตฺตํ อาฆาเตตฺวา”ติ. อิทมโวจ ภควา. อิทํ วตฺวาน สุคโต อถาปรํ เอตทโวจ สตฺถา—
“ปุริสสฺส หิ ชาตสฺส,
กุฐารี ชายเต มุเข;
ยาย ฉินฺทติ อตฺตานํ,
พาโล ทุพฺภาสิตํ ภณํ. (1)
โย นินฺทิยํ ปสํสติ,
ตํ วา นินฺทติ โย ปสํสิโย;
วิจินาติ มุเขน โส กลิํ,
กลินา เตน สุขํ น วินฺทติ. (2)
อปฺปมตฺโต อยํ กลิ,
โย อกฺเขสุ ธนปราชโย;
สพฺพสฺสาปิ สหาปิ อตฺตนา,
อยเมว มหตฺตโร กลิ;
โย สุคเตสุ มนํ ปโทสเย. (3)
สตํ สหสฺสานํ นิรพฺพุทานํ,
ฉตฺติํสติ ปญฺจ จ อพฺพุทานิ;
ยมริยครหี นิรยํ อุเปติ,
วาจํ มนญฺจ ปณิธาย ปาปกํ. (4)
อภูตวาที นิรยํ อุเปติ,
โย วาปิ กตฺวา น กโรมิจาห;
อุโภปิ เต เปจฺจ สมา ภวนฺติ,_
นิหีนกมฺมา มนุชา ปรตฺถ. (5)
โย อปฺปทุฏฺฐสฺส นรสฺส ทุสฺสติ,
สุทฺธสฺส โปสสฺส อนงฺคณสฺส;
ตเมว พาลํ ปจฺเจติ ปาปํ,
สุขุโม รโช ปฏิวาตํว ขิตฺโต. (6)
โย โลภคุเณ อนุยุตฺโต,
โส วจสา ปริภาสติ อญฺเญ;
อสทฺโธ กทริโย อวทญฺญู,
มจฺฉริ เปสุณิยํ อนุยุตฺโต. (7)
มุขทุคฺค วิภูต อนริย,
ภูนหุ ปาปก ทุกฺกฏการิ;
ปุริสนฺต กลี อวชาต,
มา พหุภาณิธ เนรยิโกสิ. (8)
รชมากิรสี อหิตาย,
สนฺเต ครหสิ กิพฺพิสการี;
พหูนิ ทุจฺจริตานิ จริตฺวา,
คจฺฉสิ โข ปปตํ จิรรตฺตํ. (9)
น หิ นสฺสติ กสฺสจิ กมฺมํ,
เอติ หตํ ลภเตว สุวามิ;
ทุกฺขํ มนฺโท ปรโลเก,
อตฺตนิ ปสฺสติ กิพฺพิสการี. (10)
อโยสงฺกุสมาหตฏฺฐานํ,
ติณฺหธารมยสูลมุเปติ;
อถ ตตฺตอโยคุฬสนฺนิภํ,
โภชนมตฺถิ ตถา ปติรูปํ. (11)
น หิ วคฺคุ วทนฺติ วทนฺตา,
นาภิชวนฺติ น ตาณมุเปนฺติ;
องฺคาเร สนฺถเต สยนฺติ,
คินิสมฺปชฺชลิตํ ปวิสนฺติ. (12)
ชาเลน จ โอนหิยาน,
ตตฺถ หนนฺติ อโยมยกุเฏภิ;
อนฺธํว ติมิสมายนฺติ,
ตํ วิตตญฺหิ ยถา มหิกาโย. (13)
อถ โลหมยํ ปน กุมฺภิํ,
คินิสมฺปชฺชลิตํ ปวิสนฺติ;
ปจฺจนฺติ หิ ตาสุ จิรรตฺตํ,
อคฺคินิสมาสุ สมุปฺปิลวาเต. (14)
อถ ปุพฺพโลหิตมิเสฺส,
ตตฺถ กิํ ปจฺจติ กิพฺพิสการี;
ยํ ยํ ทิสกํ อธิเสติ,
ตตฺถ กิลิสฺสติ สมฺผุสมาโน. (15)
ปุฬวาวสเถ สลิลสฺมิํ,
ตตฺถ กิํ ปจฺจติ กิพฺพิสการี;
คนฺตุํ น หิ ตีรมปตฺถิ,
สพฺพสมา หิ สมนฺตกปลฺลา. (16)
อสิปตฺตวนํ ปน ติณฺหํ,
ตํ ปวิสนฺติ สมุจฺฉิทคตฺตา;
ชิวฺหํ พลิเสน คเหตฺวา,
อารชยารชยา วิหนนฺติ. (17)
อถ เวตรณิํ ปน ทุคฺคํ,
ติณฺหธารขุรธารมุเปนฺติ;
ตตฺถ มนฺทา ปปตนฺติ,
ปาปกรา ปาปานิ กริตฺวา. (18)
ขาทนฺติ หิ ตตฺถ รุทนฺเต,
สามา สพลา กาโกลคณา จ;
โสณา สิงฺคาลา ปฏิคิทฺธา,
กุลลา วายสา จ วิตุทนฺติ. (19)
กิจฺฉา วตยํ อิธ วุตฺติ,
ยํ ชโน ผุสติ กิพฺพิสการี;
ตสฺมา อิธ ชีวิตเสเส,
กิจฺจกโร สิยา นโร น จปฺปมชฺเช. (20)
เต คณิตา วิทูหิ ติลวาหา,
เย ปทุเม นิรเย อุปนีตา;
นหุตานิ หิ โกฏิโย ปญฺจ ภวนฺติ,
ทฺวาทส โกฏิสตานิ ปุนญฺญา. (21)
ยาว ทุขา นิรยา อิธ วุตฺตา,
ตตฺถปิ ตาว จิรํ วสิตพฺพํ;
ตสฺมา สุจิเปสลสาธุคุเณสุ,
วาจํ มนํ สตตํ ปริรกฺเข”ติ. (22)
โกกาลิกสุตฺตํ ทสมํ.