15.1 อิสิทาสีเถรีคาถา
นครมฺหิ กุสุมนาเม,
ปาฏลิปุตฺตมฺหิ ปถวิยา มณฺเฑ;
สกฺยกุลกุลีนาโย,
ทฺเว ภิกฺขุนิโย หิ คุณวติโย.
อิสิทาสี ตตฺถ เอกา,_
ทุติยา โพธีติ สีลสมฺปนฺนา จ;
ฌานชฺฌายนรตาโย,
พหุสฺสุตาโย ธุตกิเลสาโย.
ตา ปิณฺฑาย จริตฺวา,
ภตฺตตฺถํ กริย โธตปตฺตาโย;
รหิตมฺหิ สุขนิสินฺนา,
อิมา คิรา อพฺภุทีเรสุํ._
“ปาสาทิกาสิ อเยฺย,
อิสิทาสิ วโยปิ เต อปริหีโน;_
กิํ ทิสฺวาน พฺยาลิกํ,
อถาสิ เนกฺขมฺมมนุยุตฺตา”.
เอวมนุยุญฺชิยมานา สา,
รหิเต ธมฺมเทสนากุสลา;
อิสิทาสี วจนมพฺรวิ,_
“สุณ โพธิ ยถามฺหิ ปพฺพชิตา”.
“อุชฺเชนิยา ปุรวเร,
มยฺหํ ปิตา สีลสํวุโต เสฏฺฐิ;
ตสฺสมฺหิ เอกธีตา,
ปิยา มนาปา จ ทยิตา จ.
อถ เม สาเกตโต วรกา,
อาคจฺฉุมุตฺตมกุลีนา;
เสฏฺฐี ปหูตรตโน,
ตสฺส มมํ สุณฺหมทาสิ ตาโต.
สสฺสุยา สสุรสฺส จ,
สายํ ปาตํ ปณามมุปคมฺม;
สิรสา กโรมิ ปาเท,
วนฺทามิ ยถามฺหิ อนุสิฏฺฐา.
ยา มยฺหํ สามิกสฺส,
ภคินิโย ภาตุโน ปริชโน วา;
ตเมกวรกมฺปิ ทิสฺวา,
อุพฺพิคฺคา อาสนํ เทมิ._
อนฺเนน จ ปาเนน จ,
ขชฺเชน จ ยญฺจ ตตฺถ สนฺนิหิตํ;
ฉาเทมิ อุปนยามิ จ,
เทมิ จ ยํ ยสฺส ปติรูปํ.
กาเลน อุปฏฺฐหิตฺวา,
ฆรํ สมุปคมามิ อุมฺมาเร;
โธวนฺตี หตฺถปาเท,
ปญฺชลิกา สามิกมุเปมิ.
โกจฺฉํ ปสาทํ อญฺชนิญฺจ,
อาทาสกญฺจ คณฺหิตฺวา;
ปริกมฺมการิกา วิย,
สยเมว ปติํ วิภูเสมิ.
สยเมว โอทนํ สาธยามิ,
สยเมว ภาชนํ โธวนฺตี;
มาตาว เอกปุตฺตกํ,
ตถา ภตฺตารํ ปริจรามิ.
เอวํ มํ ภตฺติกตํ,
อนุรตฺตํ การิกํ นิหตมานํ;
อุฏฺฐายิกํ อนลสํ,_
สีลวติํ ทุสฺสเต ภตฺตา.
โส มาตรญฺจ ปิตรญฺจ,
ภณติ ‘อาปุจฺฉหํ คมิสฺสามิ;
อิสิทาสิยา น สห วจฺฉํ,_
เอกาคาเรหํ สห วตฺถุํ’.
‘มา เอวํ ปุตฺต อวจ,
อิสิทาสี ปณฺฑิตา ปริพฺยตฺตา;_
อุฏฺฐายิกา อนลสา,_
กิํ ตุยฺหํ น โรจเต ปุตฺต’.
‘น จ เม หิํสติ กิญฺจิ,
น จหํ อิสิทาสิยา สห วจฺฉํ;
เทสฺสาว เม อลํ เม,
อปุจฺฉาหํ คมิสฺสามิ’.
ตสฺส วจนํ สุณิตฺวา,
สสฺสุ สสุโร จ มํ อปุจฺฉิํสุ;
‘กิสฺส ตยา อปรทฺธํ,
ภณ วิสฺสฏฺฐา ยถาภูตํ’.
‘นปิหํ อปรชฺฌํ กิญฺจิ,
นปิ หิํเสมิ น ภณามิ ทุพฺพจนํ;
กิํ สกฺกา กาตุเยฺย,
ยํ มํ วิทฺเทสฺสเต ภตฺตา’.
เต มํ ปิตุฆรํ ปฏินยิํสุ,
วิมนา ทุเขน อธิภูตา;
ปุตฺตมนุรกฺขมานา,
‘ชิตามฺหเส รูปินิํ ลกฺขิํ’.
อถ มํ อทาสิ ตาโต,
อฑฺฒสฺส ฆรมฺหิ ทุติยกุลิกสฺส;
ตโต อุปฑฺฒสุงฺเกน,
เยน มํ วินฺทถ เสฏฺฐิ.
ตสฺสปิ ฆรมฺหิ มาสํ,
อวสิํ อถ โสปิ มํ ปฏิจฺฉรยิ;
ทาสีว อุปฏฺฐหนฺติํ,
อทูสิกํ สีลสมฺปนฺนํ.
ภิกฺขาย จ วิจรนฺตํ,
ทมกํ ทนฺตํ เม ปิตา ภณติ;
‘โหหิสิ เม ชามาตา,
นิกฺขิป โปฏฺฐิญฺจ ฆฏิกญฺจ’.
โสปิ วสิตฺวา ปกฺขํ,
อถ ตาตํ ภณติ ‘เทหิ เม โปฏฺฐิํ;
ฆฏิกญฺจ มลฺลกญฺจ,
ปุนปิ ภิกฺขํ จริสฺสามิ’.
อถ นํ ภณตี ตาโต,
อมฺมา สพฺโพ จ เม ญาติคณวคฺโค;
‘กิํ เต น กีรติ อิธ,
ภณ ขิปฺปํ ตํ เต กริหิ’ติ.
เอวํ ภณิโต ภณติ,
‘ยทิ เม อตฺตา สกฺโกติ อลํ มยฺหํ;
อิสิทาสิยา น สห วจฺฉํ,_
เอกฆเรหํ สห วตฺถุํ’.
วิสฺสชฺชิโต คโต โส,
อหมฺปิ เอกากินี วิจินฺเตมิ;
‘อาปุจฺฉิตูน คจฺฉํ,
มริตุเย วา ปพฺพชิสฺสํ วา’.
อถ อยฺยา ชินทตฺตา,
อาคจฺฉี โคจราย จรมานา;
ตาตกุลํ วินยธรี,
พหุสฺสุตา สีลสมฺปนฺนา.
ตํ ทิสฺวาน อมฺหากํ,
อุฏฺฐายาสนํ ตสฺสา ปญฺญาปยิํ;_
นิสินฺนาย จ ปาเท,
วนฺทิตฺวา โภชนมทาสิํ.
อนฺเนน จ ปาเนน จ,
ขชฺเชน จ ยญฺจ ตตฺถ สนฺนิหิตํ;
สนฺตปฺปยิตฺวา อวจํ,
‘อเยฺย อิจฺฉามิ ปพฺพชิตุํ’.
อถ มํ ภณตี ตาโต,
‘อิเธว ปุตฺตก จราหิ ตฺวํ ธมฺมํ;
อนฺเนน จ ปาเนน จ,
ตปฺปย สมเณ ทฺวิชาตี จ’.
อถหํ ภณามิ ตาตํ,
โรทนฺตี อญฺชลิํ ปณาเมตฺวา;
‘ปาปญฺหิ มยา ปกตํ,
กมฺมํ ตํ นิชฺชเรสฺสามิ’.
อถ มํ ภณตี ตาโต,
‘ปาปุณ โพธิญฺจ อคฺคธมฺมญฺจ;
นิพฺพานญฺจ ลภสฺสุ,
ยํ สจฺฉิกรี ทฺวิปทเสฏฺโฐ’.
มาตาปิตู อภิวาทยิตฺวา,
สพฺพญฺจ ญาติคณวคฺคํ;
สตฺตาหํ ปพฺพชิตา,
ติโสฺส วิชฺชา อผสฺสยิํ.
ชานามิ อตฺตโน สตฺต,
ชาติโย ยสฺสยํ ผลวิปาโก;
ตํ ตว อาจิกฺขิสฺสํ,
ตํ เอกมนา นิสาเมหิ.
นครมฺหิ เอรกจฺเฉ,
สุวณฺณกาโร อหํ ปหูตธโน;
โยพฺพนมเทน มตฺโต,
โส ปรทารํ อเสวิหํ.
โสหํ ตโต จวิตฺวา,
นิรยมฺหิ อปจฺจิสํ จิรํ;
ปกฺโก ตโต จ อุฏฺฐหิตฺวา,
มกฺกฏิยา กุจฺฉิโมกฺกมิํ.
สตฺตาหชาตกํ มํ,
มหากปิ ยูถโป นิลฺลจฺเฉสิ;
ตเสฺสตํ กมฺมผลํ,
ยถาปิ คนฺตฺวาน ปรทารํ.
โสหํ ตโต จวิตฺวา,
กาลํ กริตฺวา สินฺธวารญฺเญ;
กาณาย จ ขญฺชาย จ,
เอฬกิยา กุจฺฉิโมกฺกมิํ.
ทฺวาทส วสฺสานิ อหํ,
นิลฺลจฺฉิโต ทารเก ปริวหิตฺวา;
กิมินาวฏฺโฏ อกโลฺล,
ยถาปิ คนฺตฺวาน ปรทารํ.
โสหํ ตโต จวิตฺวา,
โควาณิชกสฺส คาวิยา ชาโต;
วจฺโฉ ลาขาตมฺโพ,
นิลฺลจฺฉิโต ทฺวาทเส มาเส.
โวฒูน นงฺคลมหํ,
สกฏญฺจ ธารยามิ;
อนฺโธวฏฺโฏ อกโลฺล,
ยถาปิ คนฺตฺวาน ปรทารํ.
โสหํ ตโต จวิตฺวา,
วีถิยา ทาสิยา ฆเร ชาโต;
เนว มหิลา น ปุริโส,
ยถาปิ คนฺตฺวาน ปรทารํ.
ติํสติวสฺสมฺหิ มโต,
สากฏิกกุลมฺหิ ทาริกา ชาตา;
กปณมฺหิ อปฺปโภเค,
ธนิก ปุริสปาตพหุลมฺหิ.
ตํ มํ ตโต สตฺถวาโห,
อุสฺสนฺนาย วิปุลาย วฑฺฒิยา;_
โอกฑฺฒติ วิลปนฺติํ,
อจฺฉินฺทิตฺวา กุลฆรสฺมา.
อถ โสฬสเม วเสฺส,
ทิสฺวา มํ ปตฺตโยพฺพนํ กญฺญํ;
โอรุนฺธตสฺส ปุตฺโต,
คิริทาโส นาม นาเมน.
ตสฺสปิ อญฺญา ภริยา,
สีลวตี คุณวตี ยสวตี จ;
อนุรตฺตา ภตฺตารํ,
ตสฺสาหํ วิทฺเทสนมกาสิํ.
ตเสฺสตํ กมฺมผลํ,
ยํ มํ อปกีริตูน คจฺฉนฺติ;
ทาสีว อุปฏฺฐหนฺติํ,
ตสฺสปิ อนฺโต กโต มยา”ติ.
… อิสิทาสี เถรี… .
จตฺตาลีสนิปาโต นิฏฺฐิโต.