5.6 เอสุการีสุตฺต
เอวํ เม สุตํ— เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม. อถ โข เอสุการี พฺราหฺมโณ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควตา สทฺธิํ สมฺโมทิ. สมฺโมทนียํ กถํ สารณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ. เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข เอสุการี พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ เอตทโวจ— “พฺราหฺมณา, โภ โคตม, จตโสฺส ปาริจริยา ปญฺญเปนฺติ— พฺราหฺมณสฺส ปาริจริยํ ปญฺญเปนฺติ, ขตฺติยสฺส ปาริจริยํ ปญฺญเปนฺติ, เวสฺสสฺส ปาริจริยํ ปญฺญเปนฺติ, สุทฺทสฺส ปาริจริยํ ปญฺญเปนฺติ. ตตฺริทํ, โภ โคตม, พฺราหฺมณา พฺราหฺมณสฺส ปาริจริยํ ปญฺญเปนฺติ— ‘พฺราหฺมโณ วา พฺราหฺมณํ ปริจเรยฺย, ขตฺติโย วา พฺราหฺมณํ ปริจเรยฺย, เวโสฺส วา พฺราหฺมณํ ปริจเรยฺย, สุทฺโท วา พฺราหฺมณํ ปริจเรยฺยา’ติ. อิทํ โข, โภ โคตม, พฺราหฺมณา พฺราหฺมณสฺส ปาริจริยํ ปญฺญเปนฺติ. ตตฺริทํ, โภ โคตม, พฺราหฺมณา ขตฺติยสฺส ปาริจริยํ ปญฺญเปนฺติ— ‘ขตฺติโย วา ขตฺติยํ ปริจเรยฺย, เวโสฺส วา ขตฺติยํ ปริจเรยฺย, สุทฺโท วา ขตฺติยํ ปริจเรยฺยา’ติ. อิทํ โข, โภ โคตม, พฺราหฺมณา ขตฺติยสฺส ปาริจริยํ ปญฺญเปนฺติ. ตตฺริทํ, โภ โคตม, พฺราหฺมณา เวสฺสสฺส ปาริจริยํ ปญฺญเปนฺติ— ‘เวโสฺส วา เวสฺสํ ปริจเรยฺย, สุทฺโท วา เวสฺสํ ปริจเรยฺยา’ติ. อิทํ โข, โภ โคตม, พฺราหฺมณา เวสฺสสฺส ปาริจริยํ ปญฺญเปนฺติ. ตตฺริทํ, โภ โคตม, พฺราหฺมณา สุทฺทสฺส ปาริจริยํ ปญฺญเปนฺติ— ‘สุทฺโทว สุทฺทํ ปริจเรยฺย. โก ปนญฺโญ สุทฺทํ ปริจริสฺสตี’ติ? อิทํ โข, โภ โคตม, พฺราหฺมณา สุทฺทสฺส ปาริจริยํ ปญฺญเปนฺติ. พฺราหฺมณา, โภ โคตม, อิมา จตโสฺส ปาริจริยา ปญฺญเปนฺติ. อิธ ภวํ โคตโม กิมาหา”ติ?
“กิํ ปน, พฺราหฺมณ, สพฺโพ โลโก พฺราหฺมณานํ เอตทพฺภนุชานาติ— ‘อิมา จตโสฺส ปาริจริยา ปญฺญเปนฺตู’”ติ? “โน หิทํ, โภ โคตม”. “เสยฺยถาปิ, พฺราหฺมณ, ปุริโส ทลิทฺโท อสฺสโก อนาฬฺหิโย. ตสฺส อกามสฺส พิลํ โอลคฺเคยฺยุํ— ‘อิทํ เต, อมฺโภ ปุริส, มํสํ ขาทิตพฺพํ, มูลญฺจ อนุปฺปทาตพฺพนฺ’ติ. เอวเมว โข, พฺราหฺมณ, พฺราหฺมณา อปฺปฏิญฺญาย เตสํ สมณพฺราหฺมณานํ, อถ จ ปนิมา จตโสฺส ปาริจริยา ปญฺญเปนฺติ. นาหํ, พฺราหฺมณ, ‘สพฺพํ ปริจริตพฺพนฺ’ติ วทามิ; นาหํ, พฺราหฺมณ, ‘สพฺพํ น ปริจริตพฺพนฺ’ติ วทามิ. ยํ หิสฺส, พฺราหฺมณ, ปริจรโต ปาริจริยาเหตุ ปาปิโย อสฺส น เสโยฺย, นาหํ ตํ ‘ปริจริตพฺพนฺ’ติ วทามิ; ยญฺจ ขฺวาสฺส, พฺราหฺมณ, ปริจรโต ปาริจริยาเหตุ เสโยฺย อสฺส น ปาปิโย ตมหํ ‘ปริจริตพฺพนฺ’ติ วทามิ. ขตฺติยญฺเจปิ, พฺราหฺมณ, เอวํ ปุจฺเฉยฺยุํ— ‘ยํ วา เต ปริจรโต ปาริจริยาเหตุ ปาปิโย อสฺส น เสโยฺย, ยํ วา เต ปริจรโต ปาริจริยาเหตุ เสโยฺย อสฺส น ปาปิโย; กเมตฺถ ปริจเรยฺยาสี’ติ, ขตฺติโยปิ หิ, พฺราหฺมณ, สมฺมา พฺยากรมาโน เอวํ พฺยากเรยฺย— ‘ยญฺหิ เม ปริจรโต ปาริจริยาเหตุ ปาปิโย อสฺส น เสโยฺย, นาหํ ตํ ปริจเรยฺยํ; ยญฺจ โข เม ปริจรโต ปาริจริยาเหตุ เสโยฺย อสฺส น ปาปิโย ตมหํ ปริจเรยฺยนฺ’ติ. พฺราหฺมณญฺเจปิ, พฺราหฺมณ …เป… เวสฺสญฺเจปิ, พฺราหฺมณ …เป… สุทฺทญฺเจปิ, พฺราหฺมณ, เอวํ ปุจฺเฉยฺยุํ— ‘ยํ วา เต ปริจรโต ปาริจริยาเหตุ ปาปิโย อสฺส น เสโยฺย, ยํ วา เต ปริจรโต ปาริจริยาเหตุ เสโยฺย อสฺส น ปาปิโย; กเมตฺถ ปริจเรยฺยาสี’ติ, สุทฺโทปิ หิ, พฺราหฺมณ, สมฺมา พฺยากรมาโน เอวํ พฺยากเรยฺย— ‘ยญฺหิ เม ปริจรโต ปาริจริยาเหตุ ปาปิโย อสฺส น เสโยฺย, นาหํ ตํ ปริจเรยฺยํ; ยญฺจ โข เม ปริจรโต ปาริจริยาเหตุ เสโยฺย อสฺส น ปาปิโย ตมหํ ปริจเรยฺยนฺ’ติ. นาหํ, พฺราหฺมณ, ‘อุจฺจากุลีนตา เสยฺยํโส’ติ วทามิ, น ปนาหํ, พฺราหฺมณ, ‘อุจฺจากุลีนตา ปาปิยํโส’ติ วทามิ; นาหํ, พฺราหฺมณ, ‘อุฬารวณฺณตา เสยฺยํโส’ติ วทามิ, น ปนาหํ, พฺราหฺมณ, ‘อุฬารวณฺณตา ปาปิยํโส’ติ วทามิ; นาหํ, พฺราหฺมณ, ‘อุฬารโภคตา เสยฺยํโส’ติ วทามิ, น ปนาหํ, พฺราหฺมณ, ‘อุฬารโภคตา ปาปิยํโส’ติ วทามิ.
อุจฺจากุลีโนปิ หิ, พฺราหฺมณ, อิเธกจฺโจ ปาณาติปาตี โหติ, อทินฺนาทายี โหติ, กาเมสุมิจฺฉาจารี โหติ, มุสาวาที โหติ, ปิสุณาวาโจ โหติ, ผรุสาวาโจ โหติ, สมฺผปฺปลาปี โหติ, อภิชฺฌาลุ โหติ, พฺยาปนฺนจิตฺโต โหติ, มิจฺฉาทิฏฺฐิ โหติ. ตสฺมา ‘น อุจฺจากุลีนตา เสยฺยํโส’ติ วทามิ. อุจฺจากุลีโนปิ หิ, พฺราหฺมณ, อิเธกจฺโจ ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต โหติ, อทินฺนาทานา ปฏิวิรโต โหติ, กาเมสุมิจฺฉาจารา ปฏิวิรโต โหติ, มุสาวาทา ปฏิวิรโต โหติ, ปิสุณาย วาจาย ปฏิวิรโต โหติ, ผรุสาย วาจาย ปฏิวิรโต โหติ, สมฺผปฺปลาปา ปฏิวิรโต โหติ, อนภิชฺฌาลุ โหติ, อพฺยาปนฺนจิตฺโต โหติ, สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ. ตสฺมา ‘น อุจฺจากุลีนตา ปาปิยํโส’ติ วทามิ.
อุฬารวณฺโณปิ หิ, พฺราหฺมณ …เป… อุฬารโภโคปิ หิ, พฺราหฺมณ, อิเธกจฺโจ ปาณาติปาตี โหติ …เป… มิจฺฉาทิฏฺฐิ โหติ. ตสฺมา ‘น อุฬารโภคตา เสยฺยํโส’ติ วทามิ. อุฬารโภโคปิ หิ, พฺราหฺมณ, อิเธกจฺโจ ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต โหติ …เป… สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ. ตสฺมา ‘น อุฬารโภคตา ปาปิยํโส’ติ วทามิ. นาหํ, พฺราหฺมณ, ‘สพฺพํ ปริจริตพฺพนฺ’ติ วทามิ, น ปนาหํ, พฺราหฺมณ, ‘สพฺพํ น ปริจริตพฺพนฺ’ติ วทามิ. ยํ หิสฺส, พฺราหฺมณ, ปริจรโต ปาริจริยาเหตุ สทฺธา วฑฺฒติ, สีลํ วฑฺฒติ, สุตํ วฑฺฒติ, จาโค วฑฺฒติ, ปญฺญา วฑฺฒติ, ตมหํ ‘ปริจริตพฺพนฺ’ติ วทามิ. ยํ หิสฺส, พฺราหฺมณ, ปริจรโต ปาริจริยาเหตุ น สทฺธา วฑฺฒติ, น สีลํ วฑฺฒติ, น สุตํ วฑฺฒติ, น จาโค วฑฺฒติ, น ปญฺญา วฑฺฒติ, นาหํ ตํ ‘ปริจริตพฺพนฺ’ติ วทามี”ติ.
เอวํ วุตฺเต, เอสุการี พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ เอตทโวจ— “พฺราหฺมณา, โภ โคตม, จตฺตาริ ธนานิ ปญฺญเปนฺติ— พฺราหฺมณสฺส สนฺธนํ ปญฺญเปนฺติ, ขตฺติยสฺส สนฺธนํ ปญฺญเปนฺติ, เวสฺสสฺส สนฺธนํ ปญฺญเปนฺติ, สุทฺทสฺส สนฺธนํ ปญฺญเปนฺติ. ตตฺริทํ, โภ โคตม, พฺราหฺมณา พฺราหฺมณสฺส สนฺธนํ ปญฺญเปนฺติ ภิกฺขาจริยํ; ภิกฺขาจริยญฺจ ปน พฺราหฺมโณ สนฺธนํ อติมญฺญมาโน อกิจฺจการี โหติ โคโปว อทินฺนํ อาทิยมาโนติ. อิทํ โข, โภ โคตม, พฺราหฺมณา พฺราหฺมณสฺส สนฺธนํ ปญฺญเปนฺติ. ตตฺริทํ, โภ โคตม, พฺราหฺมณา ขตฺติยสฺส สนฺธนํ ปญฺญเปนฺติ ธนุกลาปํ; ธนุกลาปญฺจ ปน ขตฺติโย สนฺธนํ อติมญฺญมาโน อกิจฺจการี โหติ โคโปว อทินฺนํ อาทิยมาโนติ. อิทํ โข, โภ โคตม, พฺราหฺมณา ขตฺติยสฺส สนฺธนํ ปญฺญเปนฺติ. ตตฺริทํ, โภ โคตม, พฺราหฺมณา เวสฺสสฺส สนฺธนํ ปญฺญเปนฺติ กสิโครกฺขํ; กสิโครกฺขญฺจ ปน เวโสฺส สนฺธนํ อติมญฺญมาโน อกิจฺจการี โหติ โคโปว อทินฺนํ อาทิยมาโนติ. อิทํ โข, โภ โคตม, พฺราหฺมณา เวสฺสสฺส สนฺธนํ ปญฺญเปนฺติ. ตตฺริทํ, โภ โคตม, พฺราหฺมณา สุทฺทสฺส สนฺธนํ ปญฺญเปนฺติ อสิตพฺยาภงฺคิํ; อสิตพฺยาภงฺคิญฺจ ปน สุทฺโท สนฺธนํ อติมญฺญมาโน อกิจฺจการี โหติ โคโปว อทินฺนํ อาทิยมาโนติ. อิทํ โข, โภ โคตม, พฺราหฺมณา สุทฺทสฺส สนฺธนํ ปญฺญเปนฺติ. พฺราหฺมณา, โภ โคตม, อิมานิ จตฺตาริ ธนานิ ปญฺญเปนฺติ. อิธ ภวํ โคตโม กิมาหา”ติ?
“กิํ ปน, พฺราหฺมณ, สพฺโพ โลโก พฺราหฺมณานํ เอตทพฺภนุชานาติ— ‘อิมานิ จตฺตาริ ธนานิ ปญฺญเปนฺตู’”ติ? “โน หิทํ, โภ โคตม”. “เสยฺยถาปิ, พฺราหฺมณ, ปุริโส ทลิทฺโท อสฺสโก อนาฬฺหิโย. ตสฺส อกามสฺส พิลํ โอลคฺเคยฺยุํ— ‘อิทํ เต, อมฺโภ ปุริส, มํสํ ขาทิตพฺพํ, มูลญฺจ อนุปฺปทาตพฺพนฺ’ติ. เอวเมว โข, พฺราหฺมณ, พฺราหฺมณา อปฺปฏิญฺญาย เตสํ สมณพฺราหฺมณานํ, อถ จ ปนิมานิ จตฺตาริ ธนานิ ปญฺญเปนฺติ. อริยํ โข อหํ, พฺราหฺมณ, โลกุตฺตรํ ธมฺมํ ปุริสสฺส สนฺธนํ ปญฺญเปมิ. โปราณํ โข ปนสฺส มาตาเปตฺติกํ กุลวํสํ อนุสฺสรโต ยตฺถ ยตฺเถว อตฺตภาวสฺส อภินิพฺพตฺติ โหติ เตน เตเนว สงฺขฺยํ คจฺฉติ. ขตฺติยกุเล เจ อตฺตภาวสฺส อภินิพฺพตฺติ โหติ ‘ขตฺติโย’เตฺวว สงฺขฺยํ คจฺฉติ; พฺราหฺมณกุเล เจ อตฺตภาวสฺส อภินิพฺพตฺติ โหติ ‘พฺราหฺมโณ’เตฺวว สงฺขฺยํ คจฺฉติ; เวสฺสกุเล เจ อตฺตภาวสฺส อภินิพฺพตฺติ โหติ ‘เวโสฺส’เตฺวว สงฺขฺยํ คจฺฉติ; สุทฺทกุเล เจ อตฺตภาวสฺส อภินิพฺพตฺติ โหติ ‘สุทฺโท’เตฺวว สงฺขฺยํ คจฺฉติ. เสยฺยถาปิ, พฺราหฺมณ, ยํยเทว ปจฺจยํ ปฏิจฺจ อคฺคิ ชลติ เตน เตเนว สงฺขฺยํ คจฺฉติ. กฏฺฐญฺเจ ปฏิจฺจ อคฺคิ ชลติ ‘กฏฺฐคฺคิ’เตฺวว สงฺขฺยํ คจฺฉติ; สกลิกญฺเจ ปฏิจฺจ อคฺคิ ชลติ ‘สกลิกคฺคิ’เตฺวว สงฺขฺยํ คจฺฉติ; ติณญฺเจ ปฏิจฺจ อคฺคิ ชลติ ‘ติณคฺคิ’เตฺวว สงฺขฺยํ คจฺฉติ; โคมยญฺเจ ปฏิจฺจ อคฺคิ ชลติ ‘โคมยคฺคิ’เตฺวว สงฺขฺยํ คจฺฉติ. เอวเมว โข อหํ, พฺราหฺมณ, อริยํ โลกุตฺตรํ ธมฺมํ ปุริสสฺส สนฺธนํ ปญฺญเปมิ. โปราณํ โข ปนสฺส มาตาเปตฺติกํ กุลวํสํ อนุสฺสรโต ยตฺถ ยตฺเถว อตฺตภาวสฺส อภินิพฺพตฺติ โหติ เตน เตเนว สงฺขฺยํ คจฺฉติ.
ขตฺติยกุเล เจ อตฺตภาวสฺส อภินิพฺพตฺติ โหติ ‘ขตฺติโย’เตฺวว สงฺขฺยํ คจฺฉติ; พฺราหฺมณกุเล เจ อตฺตภาวสฺส อภินิพฺพตฺติ โหติ ‘พฺราหฺมโณ’เตฺวว สงฺขฺยํ คจฺฉติ; เวสฺสกุเล เจ อตฺตภาวสฺส อภินิพฺพตฺติ โหติ ‘เวโสฺส’เตฺวว สงฺขฺยํ คจฺฉติ; สุทฺทกุเล เจ อตฺตภาวสฺส อภินิพฺพตฺติ โหติ ‘สุทฺโท’เตฺวว สงฺขฺยํ คจฺฉติ.
ขตฺติยกุลา เจปิ, พฺราหฺมณ, อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต โหติ, โส จ ตถาคตปฺปเวทิตํ ธมฺมวินยํ อาคมฺม ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต โหติ, อทินฺนาทานา ปฏิวิรโต โหติ, อพฺรหฺมจริยา ปฏิวิรโต โหติ, มุสาวาทา ปฏิวิรโต โหติ, ปิสุณาย วาจาย ปฏิวิรโต โหติ, ผรุสาย วาจาย ปฏิวิรโต โหติ, สมฺผปฺปลาปา ปฏิวิรโต โหติ, อนภิชฺฌาลุ โหติ, อพฺยาปนฺนจิตฺโต โหติ, สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อาราธโก โหติ ญายํ ธมฺมํ กุสลํ.
พฺราหฺมณกุลา เจปิ, พฺราหฺมณ, อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต โหติ, โส จ ตถาคตปฺปเวทิตํ ธมฺมวินยํ อาคมฺม ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต โหติ …เป… สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อาราธโก โหติ ญายํ ธมฺมํ กุสลํ.
เวสฺสกุลา เจปิ, พฺราหฺมณ, อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต โหติ, โส จ ตถาคตปฺปเวทิตํ ธมฺมวินยํ อาคมฺม ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต โหติ …เป… สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อาราธโก โหติ ญายํ ธมฺมํ กุสลํ.
สุทฺทกุลา เจปิ, พฺราหฺมณ, อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต โหติ, โส จ ตถาคตปฺปเวทิตํ ธมฺมวินยํ อาคมฺม ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต โหติ …เป… สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อาราธโก โหติ ญายํ ธมฺมํ กุสลํ.
ตํ กิํ มญฺญสิ, พฺราหฺมณ, พฺราหฺมโณว นุ โข ปโหติ อสฺมิํ ปเทเส อเวรํ อพฺยาพชฺฌํ เมตฺตจิตฺตํ ภาเวตุํ, โน ขตฺติโย โน เวโสฺส โน สุทฺโท”ติ? “โน หิทํ, โภ โคตม. ขตฺติโยปิ หิ, โภ โคตม, ปโหติ อสฺมิํ ปเทเส อเวรํ อพฺยาพชฺฌํ เมตฺตจิตฺตํ ภาเวตุํ; พฺราหฺมโณปิ หิ, โภ โคตม… เวโสฺสปิ หิ, โภ โคตม… สุทฺโทปิ หิ, โภ โคตม… สพฺเพปิ หิ, โภ โคตม, จตฺตาโร วณฺณา ปโหนฺติ อสฺมิํ ปเทเส อเวรํ อพฺยาพชฺฌํ เมตฺตจิตฺตํ ภาเวตุนฺ”ติ. “เอวเมว โข, พฺราหฺมณ, ขตฺติยกุลา เจปิ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต โหติ, โส จ ตถาคตปฺปเวทิตํ ธมฺมวินยํ อาคมฺม ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต โหติ …เป… สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อาราธโก โหติ ญายํ ธมฺมํ กุสลํ.
พฺราหฺมณกุลา เจปิ, พฺราหฺมณ… เวสฺสกุลา เจปิ, พฺราหฺมณ… สุทฺทกุลา เจปิ, พฺราหฺมณ, อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต โหติ, โส จ ตถาคตปฺปเวทิตํ ธมฺมวินยํ อาคมฺม ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต โหติ …เป… สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อาราธโก โหติ ญายํ ธมฺมํ กุสลํ.
ตํ กิํ มญฺญสิ, พฺราหฺมณ, พฺราหฺมโณว นุ โข ปโหติ โสตฺติสินานิํ อาทาย นทิํ คนฺตฺวา รโชชลฺลํ ปวาเหตุํ, โน ขตฺติโย โน เวโสฺส โน สุทฺโท”ติ? “โน หิทํ, โภ โคตม. ขตฺติโยปิ หิ, โภ โคตม, ปโหติ โสตฺติสินานิํ อาทาย นทิํ คนฺตฺวา รโชชลฺลํ ปวาเหตุํ; พฺราหฺมโณปิ หิ, โภ โคตม… เวโสฺสปิ หิ, โภ โคตม… สุทฺโทปิ หิ, โภ โคตม… สพฺเพปิ หิ, โภ โคตม, จตฺตาโร วณฺณา ปโหนฺติ โสตฺติสินานิํ อาทาย นทิํ คนฺตฺวา รโชชลฺลํ ปวาเหตุนฺ”ติ. “เอวเมว โข, พฺราหฺมณ, ขตฺติยกุลา เจปิ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต โหติ, โส จ ตถาคตปฺปเวทิตํ ธมฺมวินยํ อาคมฺม ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต โหติ …เป… สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อาราธโก โหติ ญายํ ธมฺมํ กุสลํ.
พฺราหฺมณกุลา เจปิ, พฺราหฺมณ… เวสฺสกุลา เจปิ, พฺราหฺมณ… สุทฺทกุลา เจปิ, พฺราหฺมณ, อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต โหติ, โส จ ตถาคตปฺปเวทิตํ ธมฺมวินยํ อาคมฺม ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต โหติ …เป… สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อาราธโก โหติ ญายํ ธมฺมํ กุสลํ.
ตํ กิํ มญฺญสิ, พฺราหฺมณ, อิธ ราชา ขตฺติโย มุทฺธาวสิตฺโต นานาชจฺจานํ ปุริสานํ ปุริสสตํ สนฺนิปาเตยฺย— ‘อายนฺตุ โภนฺโต เย ตตฺถ ขตฺติยกุลา พฺราหฺมณกุลา ราชญฺญกุลา อุปฺปนฺนา สากสฺส วา สาลสฺส วา สลฬสฺส วา จนฺทนสฺส วา ปทุมกสฺส วา อุตฺตรารณิํ อาทาย อคฺคิํ อภินิพฺพตฺเตนฺตุ, เตโช ปาตุกโรนฺตุ; อายนฺตุ ปน โภนฺโต เย ตตฺถ จณฺฑาลกุลา เนสาทกุลา เวนกุลา รถการกุลา ปุกฺกุสกุลา อุปฺปนฺนา สาปานโทณิยา วา สูกรโทณิยา วา รชกโทณิยา วา เอรณฺฑกฏฺฐสฺส วา อุตฺตรารณิํ อาทาย อคฺคิํ อภินิพฺพตฺเตนฺตุ, เตโช ปาตุกโรนฺตู’”ติ?
“ตํ กิํ มญฺญสิ, พฺราหฺมณ, โย เอวํ นุ โข โส ขตฺติยกุลา พฺราหฺมณกุลา ราชญฺญกุลา อุปฺปนฺเนหิ สากสฺส วา สาลสฺส วา สลฬสฺส วา จนฺทนสฺส วา ปทุมกสฺส วา อุตฺตรารณิํ อาทาย อคฺคิ อภินิพฺพตฺโต เตโช ปาตุกโต โส เอว นุ ขฺวาสฺส อคฺคิ อจฺจิมา เจว วณฺณวา จ ปภสฺสโร จ เตน จ สกฺกา อคฺคินา อคฺคิกรณียํ กาตุํ; โย ปน โส จณฺฑาลกุลา เนสาทกุลา เวนกุลา รถการกุลา ปุกฺกุสกุลา อุปฺปนฺเนหิ สาปานโทณิยา วา สูกรโทณิยา วา รชกโทณิยา วา เอรณฺฑกฏฺฐสฺส วา อุตฺตรารณิํ อาทาย อคฺคิ อภินิพฺพตฺโต เตโช ปาตุกโต สฺวาสฺส อคฺคิ น เจว อจฺจิมา น จ วณฺณวา น จ ปภสฺสโร น จ เตน สกฺกา อคฺคินา อคฺคิกรณียํ กาตุนฺ”ติ? “โน หิทํ, โภ โคตม. โยปิ หิ โส, โภ โคตม, ขตฺติยกุลา พฺราหฺมณกุลา ราชญฺญกุลา อุปฺปนฺเนหิ สากสฺส วา สาลสฺส วา สลฬสฺส วา จนฺทนสฺส วา ปทุมกสฺส วา อุตฺตรารณิํ อาทาย อคฺคิ อภินิพฺพตฺโต เตโช ปาตุกโต สฺวาสฺส อคฺคิ อจฺจิมา เจว วณฺณวา จ ปภสฺสโร จ เตน จ สกฺกา อคฺคินา อคฺคิกรณียํ กาตุํ; โยปิ โส จณฺฑาลกุลา เนสาทกุลา เวนกุลา รถการกุลา ปุกฺกุสกุลา อุปฺปนฺเนหิ สาปานโทณิยา วา สูกรโทณิยา วา รชกโทณิยา วา เอรณฺฑกฏฺฐสฺส วา อุตฺตรารณิํ อาทาย อคฺคิ อภินิพฺพตฺโต เตโช ปาตุกโต สฺวาสฺส อคฺคิ อจฺจิมา เจว วณฺณวา จ ปภสฺสโร จ เตน จ สกฺกา อคฺคินา อคฺคิกรณียํ กาตุํ. สพฺโพปิ หิ, โภ โคตม, อคฺคิ อจฺจิมา เจว วณฺณวา จ ปภสฺสโร จ สพฺเพนปิ สกฺกา อคฺคินา อคฺคิกรณียํ กาตุนฺ”ติ.
“เอวเมว โข, พฺราหฺมณ, ขตฺติยกุลา เจปิ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต โหติ, โส จ ตถาคตปฺปเวทิตํ ธมฺมวินยํ อาคมฺม ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต โหติ …เป… สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อาราธโก โหติ ญายํ ธมฺมํ กุสลํ. พฺราหฺมณกุลา เจปิ, พฺราหฺมณ… เวสฺสกุลา เจปิ, พฺราหฺมณ… สุทฺทกุลา เจปิ, พฺราหฺมณ, อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต โหติ, โส จ ตถาคตปฺปเวทิตํ ธมฺมวินยํ อาคมฺม ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต โหติ, อทินฺนาทานา ปฏิวิรโต โหติ, อพฺรหฺมจริยา ปฏิวิรโต โหติ, มุสาวาทา ปฏิวิรโต โหติ, ปิสุณาย วาจาย ปฏิวิรโต โหติ, ผรุสาย วาจาย ปฏิวิรโต โหติ, สมฺผปฺปลาปา ปฏิวิรโต โหติ, อนภิชฺฌาลุ โหติ, อพฺยาปนฺนจิตฺโต โหติ, สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ, อาราธโก โหติ ญายํ ธมฺมํ กุสลนฺ”ติ.
เอวํ วุตฺเต, เอสุการี พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ เอตทโวจ— “อภิกฺกนฺตํ, โภ โคตม, อภิกฺกนฺตํ, โภ โคตม …เป… อุปาสกํ มํ ภวํ โคตโม ธาเรตุ อชฺชตคฺเค ปาณุเปตํ สรณํ คตนฺ”ติ.
เอสุการีสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ ฉฏฺฐํ.