11.1.3 ธชคฺคสุตฺต
สาวตฺถิยํ. ตตฺร โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ— “ภิกฺขโว”ติ. “ภทนฺเต”ติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจโสฺสสุํ. ภควา เอตทโวจ—
“ภูตปุพฺพํ, ภิกฺขเว, เทวาสุรสงฺคาโม สมุปพฺยูโฬฺห อโหสิ. อถ โข, ภิกฺขเว, สกฺโก เทวานมินฺโท เทเว ตาวติํเส อามนฺเตสิ—
‘สเจ, มาริสา, เทวานํ สงฺคามคตานํ อุปฺปชฺเชยฺย ภยํ วา ฉมฺภิตตฺตํ วา โลมหํโส วา, มเมว ตสฺมิํ สมเย ธชคฺคํ อุโลฺลเกยฺยาถ. มมญฺหิ โว ธชคฺคํ อุโลฺลกยตํ ยํ ภวิสฺสติ ภยํ วา ฉมฺภิตตฺตํ วา โลมหํโส วา, โส ปหียิสฺสติ.
โน เจ เม ธชคฺคํ อุโลฺลเกยฺยาถ, อถ ปชาปติสฺส เทวราชสฺส ธชคฺคํ อุโลฺลเกยฺยาถ. ปชาปติสฺส หิ โว เทวราชสฺส ธชคฺคํ อุโลฺลกยตํ ยํ ภวิสฺสติ ภยํ วา ฉมฺภิตตฺตํ วา โลมหํโส วา, โส ปหียิสฺสติ.
โน เจ ปชาปติสฺส เทวราชสฺส ธชคฺคํ อุโลฺลเกยฺยาถ, อถ วรุณสฺส เทวราชสฺส ธชคฺคํ อุโลฺลเกยฺยาถ. วรุณสฺส หิ โว เทวราชสฺส ธชคฺคํ อุโลฺลกยตํ ยํ ภวิสฺสติ ภยํ วา ฉมฺภิตตฺตํ วา โลมหํโส วา, โส ปหียิสฺสติ.
โน เจ วรุณสฺส เทวราชสฺส ธชคฺคํ อุโลฺลเกยฺยาถ, อถ อีสานสฺส เทวราชสฺส ธชคฺคํ อุโลฺลเกยฺยาถ. อีสานสฺส หิ โว เทวราชสฺส ธชคฺคํ อุโลฺลกยตํ ยํ ภวิสฺสติ ภยํ วา ฉมฺภิตตฺตํ วา โลมหํโส วา, โส ปหียิสฺสตี’ติ.
ตํ โข ปน, ภิกฺขเว, สกฺกสฺส วา เทวานมินฺทสฺส ธชคฺคํ อุโลฺลกยตํ, ปชาปติสฺส วา เทวราชสฺส ธชคฺคํ อุโลฺลกยตํ, วรุณสฺส วา เทวราชสฺส ธชคฺคํ อุโลฺลกยตํ, อีสานสฺส วา เทวราชสฺส ธชคฺคํ อุโลฺลกยตํ ยํ ภวิสฺสติ ภยํ วา ฉมฺภิตตฺตํ วา โลมหํโส วา, โส ปหีเยถาปิ โนปิ ปหีเยถ.
ตํ กิสฺส เหตุ? สกฺโก หิ, ภิกฺขเว, เทวานมินฺโท อวีตราโค อวีตโทโส อวีตโมโห ภีรุ ฉมฺภี อุตฺราสี ปลายีติ.
อหญฺจ โข, ภิกฺขเว, เอวํ วทามิ— ‘สเจ ตุมฺหากํ, ภิกฺขเว, อรญฺญคตานํ วา รุกฺขมูลคตานํ วา สุญฺญาคารคตานํ วา อุปฺปชฺเชยฺย ภยํ วา ฉมฺภิตตฺตํ วา โลมหํโส วา, มเมว ตสฺมิํ สมเย อนุสฺสเรยฺยาถ— “อิติปิ โส ภควา อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน สุคโต โลกวิทู อนุตฺตโร ปุริสทมฺมสารถิ สตฺถา เทวมนุสฺสานํ พุทฺโธ ภควา”ติ. มมญฺหิ โว, ภิกฺขเว, อนุสฺสรตํ ยํ ภวิสฺสติ ภยํ วา ฉมฺภิตตฺตํ วา โลมหํโส วา, โส ปหียิสฺสติ.
โน เจ มํ อนุสฺสเรยฺยาถ, อถ ธมฺมํ อนุสฺสเรยฺยาถ— “สฺวากฺขาโต ภควตา ธมฺโม สนฺทิฏฺฐิโก อกาลิโก เอหิปสฺสิโก โอปเนยฺยิโก ปจฺจตฺตํ เวทิตพฺโพ วิญฺญูหี”ติ. ธมฺมญฺหิ โว, ภิกฺขเว, อนุสฺสรตํ ยํ ภวิสฺสติ ภยํ วา ฉมฺภิตตฺตํ วา โลมหํโส วา, โส ปหียิสฺสติ.
โน เจ ธมฺมํ อนุสฺสเรยฺยาถ, อถ สํฆํ อนุสฺสเรยฺยาถ— “สุปฺปฏิปนฺโน ภควโต สาวกสํโฆ อุชุปฺปฏิปนฺโน ภควโต สาวกสํโฆ ญายปฺปฏิปนฺโน ภควโต สาวกสํโฆ สามีจิปฺปฏิปนฺโน ภควโต สาวกสํโฆ, ยทิทํ จตฺตาริ ปุริสยุคานิ อฏฺฐ ปุริสปุคฺคลา เอส ภควโต สาวกสํโฆ, อาหุเนโยฺย ปาหุเนโยฺย ทกฺขิเณโยฺย อญฺชลิกรณีโย อนุตฺตรํ ปุญฺญกฺเขตฺตํ โลกสฺสา”ติ. สํฆญฺหิ โว, ภิกฺขเว, อนุสฺสรตํ ยํ ภวิสฺสติ ภยํ วา ฉมฺภิตตฺตํ วา โลมหํโส วา, โส ปหียิสฺสติ.
ตํ กิสฺส เหตุ? ตถาคโต หิ, ภิกฺขเว, อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ วีตราโค วีตโทโส วีตโมโห อภีรุ อจฺฉมฺภี อนุตฺราสี อปลายี’”ติ. อิทมโวจ ภควา. อิทํ วตฺวาน สุคโต อถาปรํ เอตทโวจ สตฺถา—
“อรญฺเญ รุกฺขมูเล วา,
สุญฺญาคาเรว ภิกฺขโว;
อนุสฺสเรถ สมฺพุทฺธํ,
ภยํ ตุมฺหาก โน สิยา.
โน เจ พุทฺธํ สเรยฺยาถ,
โลกเชฏฺฐํ นราสภํ;
อถ ธมฺมํ สเรยฺยาถ,
นิยฺยานิกํ สุเทสิตํ.
โน เจ ธมฺมํ สเรยฺยาถ,
นิยฺยานิกํ สุเทสิตํ;
อถ สํฆํ สเรยฺยาถ,
ปุญฺญกฺเขตฺตํ อนุตฺตรํ.
เอวํ พุทฺธํ สรนฺตานํ,
ธมฺมํ สํฆญฺจ ภิกฺขโว;
ภยํ วา ฉมฺภิตตฺตํ วา,
โลมหํโส น เหสฺสตี”ติ.