7.2.1 กสิภารทฺวาชสุตฺต
เอวํ เม สุตํ— เอกํ สมยํ ภควา มคเธสุ วิหรติ ทกฺขิณาคิริสฺมิํ เอกนาฬายํ พฺราหฺมณคาเม. เตน โข ปน สมเยน กสิภารทฺวาชสฺส พฺราหฺมณสฺส ปญฺจมตฺตานิ นงฺคลสตานิ ปยุตฺตานิ โหนฺติ วปฺปกาเล. อถ โข ภควา ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย เยน กสิภารทฺวาชสฺส พฺราหฺมณสฺส กมฺมนฺโต เตนุปสงฺกมิ.
เตน โข ปน สมเยน กสิภารทฺวาชสฺส พฺราหฺมณสฺส ปริเวสนา วตฺตติ. อถ โข ภควา เยน ปริเวสนา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺฐาสิ. อทฺทสา โข กสิภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ ปิณฺฑาย ฐิตํ. ทิสฺวา ภควนฺตํ เอตทโวจ— “อหํ โข, สมณ, กสามิ จ วปามิ จ, กสิตฺวา จ วปิตฺวา จ ภุญฺชามิ. ตฺวมฺปิ, สมณ, กสสฺสุ จ วปสฺสุ จ, กสิตฺวา จ วปิตฺวา จ ภุญฺชสฺสู”ติ. “อหมฺปิ โข, พฺราหฺมณ, กสามิ จ วปามิ จ, กสิตฺวา จ วปิตฺวา จ ภุญฺชามี”ติ. “น โข มยํ ปสฺสาม โภโต โคตมสฺส ยุคํ วา นงฺคลํ วา ผาลํ วา ปาจนํ วา พลีพทฺเท วา, อถ จ ปน ภวํ โคตโม เอวมาห— ‘อหมฺปิ โข, พฺราหฺมณ, กสามิ จ วปามิ จ, กสิตฺวา จ วปิตฺวา จ ภุญฺชามี’”ติ. อถ โข กสิภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ คาถาย อชฺฌภาสิ—
“กสฺสโก ปฏิชานาสิ,
น จ ปสฺสามิ เต กสิํ;
กสฺสโก ปุจฺฉิโต พฺรูหิ,
กถํ ชาเนมุ ตํ กสินฺ”ติ.
“สทฺธา พีชํ ตโป วุฏฺฐิ,
ปญฺญา เม ยุคนงฺคลํ;
หิรี อีสา มโน โยตฺตํ,
สติ เม ผาลปาจนํ.
กายคุตฺโต วจีคุตฺโต,
อาหาเร อุทเร ยโต;
สจฺจํ กโรมิ นิทฺทานํ,
โสรจฺจํ เม ปโมจนํ.
วีริยํ เม ธุรโธรยฺหํ,
โยคกฺเขมาธิวาหนํ;
คจฺฉติ อนิวตฺตนฺตํ,
ยตฺถ คนฺตฺวา น โสจติ.
เอวเมสา กสี กฏฺฐา,
สา โหติ อมตปฺผลา;
เอตํ กสิํ กสิตฺวาน,
สพฺพทุกฺขา ปมุจฺจตี”ติ.
“ภุญฺชตุ ภวํ โคตโม. กสฺสโก ภวํ. ยญฺหิ ภวํ โคตโม อมตปฺผลมฺปิ กสิํ กสตี”ติ.
“คาถาภิคีตํ เม อโภชเนยฺยํ,
สมฺปสฺสตํ พฺราหฺมณ เนส ธมฺโม;
คาถาภิคีตํ ปนุทนฺติ พุทฺธา,
ธมฺเม สติ พฺราหฺมณ วุตฺติเรสา.
อญฺเญน จ เกวลินํ มเหสิํ,
ขีณาสวํ กุกฺกุจฺจวูปสนฺตํ;
อนฺเนน ปาเนน อุปฏฺฐหสฺสุ,
เขตฺตญฺหิ ตํ ปุญฺญเปกฺขสฺส โหตี”ติ.
เอวํ วุตฺเต, กสิภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ เอตทโวจ— “อภิกฺกนฺตํ, โภ โคตม …เป… อชฺชตคฺเค ปาณุเปตํ สรณํ คตนฺ”ติ.