1.6 อาปตฺติยาอปฺปฏิกมฺเมอุกฺเขปนียกมฺม
เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา โกสมฺพิยํ วิหรติ โฆสิตาราเม. เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา ฉนฺโน อาปตฺติํ อาปชฺชิตฺวา น อิจฺฉติ อาปตฺติํ ปฏิกาตุํ. เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา …เป… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “กถญฺหิ นาม อายสฺมา ฉนฺโน อาปตฺติํ อาปชฺชิตฺวา น อิจฺฉิสฺสติ อาปตฺติํ ปฏิกาตุนฺ”ติ? อถ โข เต ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ.
อถ โข ภควา เอตสฺมิํ นิทาเน เอตสฺมิํ ปกรเณ ภิกฺขุสํฆํ สนฺนิปาตาเปตฺวา ภิกฺขู ปฏิปุจฺฉิ— “สจฺจํ กิร, ภิกฺขเว, ฉนฺโน ภิกฺขุ อาปตฺติํ อาปชฺชิตฺวา น อิจฺฉติ อาปตฺติํ ปฏิกาตุนฺ”ติ? “สจฺจํ, ภควา”ติ. วิครหิ พุทฺโธ ภควา— “อนนุจฺฉวิกํ …เป… กถญฺหิ นาม โส, ภิกฺขเว, โมฆปุริโส อาปตฺติํ อาปชฺชิตฺวา น อิจฺฉิสฺสติ อาปตฺติํ ปฏิกาตุํ. เนตํ, ภิกฺขเว, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย …เป… วิครหิตฺวา …เป… ธมฺมิํ กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ— “เตน หิ, ภิกฺขเว, สํโฆ ฉนฺนสฺส ภิกฺขุโน, อาปตฺติยา อปฺปฏิกมฺเม, อุกฺเขปนียกมฺมํ กโรตุ— อสมฺโภคํ สํเฆน. เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, กาตพฺพํ— ปฐมํ ฉนฺโน ภิกฺขุ โจเทตพฺโพ, โจเทตฺวา สาเรตพฺโพ, สาเรตฺวา อาปตฺติํ อาโรเปตพฺโพ, อาปตฺติํ อาโรเปตฺวา พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สํโฆ ญาเปตพฺโพ—
‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สํโฆ. อยํ ฉนฺโน ภิกฺขุ อาปตฺติํ อาปชฺชิตฺวา น อิจฺฉติ อาปตฺติํ ปฏิกาตุํ. ยทิ สํฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สํโฆ ฉนฺนสฺส ภิกฺขุโน, อาปตฺติยา อปฺปฏิกมฺเม, อุกฺเขปนียกมฺมํ กเรยฺย— อสมฺโภคํ สํเฆน. เอสา ญตฺติ.
สุณาตุ เม, ภนฺเต, สํโฆ. อยํ ฉนฺโน ภิกฺขุ อาปตฺติํ อาปชฺชิตฺวา น อิจฺฉติ อาปตฺติํ ปฏิกาตุํ. สํโฆ ฉนฺนสฺส ภิกฺขุโน, อาปตฺติยา อปฺปฏิกมฺเม, อุกฺเขปนียกมฺมํ กโรติ— อสมฺโภคํ สํเฆน. ยสฺสายสฺมโต ขมติ ฉนฺนสฺส ภิกฺขุโน, อาปตฺติยา อปฺปฏิกมฺเม, อุกฺเขปนียสฺส กมฺมสฺส กรณํ— อสมฺโภคํ สํเฆน, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
ทุติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ …เป… ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ— สุณาตุ เม, ภนฺเต, สํโฆ. อยํ ฉนฺโน ภิกฺขุ อาปตฺติํ อาปชฺชิตฺวา น อิจฺฉติ อาปตฺติํ ปฏิกาตุํ. สํโฆ ฉนฺนสฺส ภิกฺขุโน, อาปตฺติยา อปฺปฏิกมฺเม, อุกฺเขปนียกมฺมํ กโรติ— อสมฺโภคํ สํเฆน. ยสฺสายสฺมโต ขมติ ฉนฺนสฺส ภิกฺขุโน, อาปตฺติยา อปฺปฏิกมฺเม, อุกฺเขปนียสฺส กมฺมสฺส กรณํ— อสมฺโภคํ สํเฆน, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
กตํ สํเฆน ฉนฺนสฺส ภิกฺขุโน, อาปตฺติยา อปฺปฏิกมฺเม, อุกฺเขปนียกมฺมํ— อสมฺโภคํ สํเฆน. ขมติ สํฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’ติ.
อาวาสปรมฺปรญฺจ, ภิกฺขเว, สํสถ— ‘ฉนฺโน ภิกฺขุ สํเฆน อาปตฺติยา อปฺปฏิกมฺเม, อุกฺเขปนียกมฺมกโต— อสมฺโภคํ สํเฆนา’ติ.