10.2 ทุติยภาณวาร
อถ โข ภควา เวสาลิยํ ยถาภิรนฺตํ วิหริตฺวา เยน สาวตฺถิ เตน จาริกํ ปกฺกามิ. อนุปุพฺเพน จาริกํ จรมาโน เยน สาวตฺถิ ตทวสริ. ตตฺร สุทํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม. เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู ภิกฺขุนิโย กทฺทโมทเกน โอสิญฺจนฺติ— อปฺเปว นาม อเมฺหสุ สารชฺเชยฺยุนฺติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนา ภิกฺขุนิโย กทฺทโมทเกน โอสิญฺจิตพฺพา. โย โอสิญฺเจยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ตสฺส ภิกฺขุโน ทณฺฑกมฺมํ กาตุนฺ”ติ. อถ โข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ— “กิํ นุ โข ทณฺฑกมฺมํ กาตพฺพนฺ”ติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อวนฺทิโย โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ภิกฺขุนิสํเฆน กาตพฺโพ”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู กายํ วิวริตฺวา ภิกฺขุนีนํ ทเสฺสนฺติ …เป… อูรุํ วิวริตฺวา ภิกฺขุนีนํ ทเสฺสนฺติ, องฺคชาตํ วิวริตฺวา ภิกฺขุนีนํ ทเสฺสนฺติ, ภิกฺขุนิโย โอภาเสนฺติ, ภิกฺขุนีหิ สทฺธิํ สมฺปโยเชนฺติ— อปฺเปว นาม อเมฺหสุ สารชฺเชยฺยุนฺติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนา กาโย วิวริตฺวา ภิกฺขุนีนํ ทเสฺสตพฺโพ, น อูรุ วิวริตฺวา ภิกฺขุนีนํ ทเสฺสตพฺโพ, น องฺคชาตํ วิวริตฺวา ภิกฺขุนีนํ ทเสฺสตพฺพํ, น ภิกฺขุนิโย โอภาสิตพฺพา, น ภิกฺขุนีหิ สทฺธิํ สมฺปโยเชตพฺพํ. โย สมฺปโยเชยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ตสฺส ภิกฺขุโน ทณฺฑกมฺมํ กาตุนฺ”ติ. อถ โข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ— “กิํ นุ โข ทณฺฑกมฺมํ กาตพฺพนฺ”ติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อวนฺทิโย โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ภิกฺขุนิสํเฆน กาตพฺโพ”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย ภิกฺขุํ กทฺทโมทเกน โอสิญฺจนฺติ— อปฺเปว นาม อเมฺหสุ สารชฺเชยฺยุนฺติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา ภิกฺขุ กทฺทโมทเกน โอสิญฺจิตพฺโพ. ยา โอสิญฺเจยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ตสฺสา ภิกฺขุนิยา ทณฺฑกมฺมํ กาตุนฺ”ติ. อถ โข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ— “กิํ นุ โข ทณฺฑกมฺมํ กาตพฺพนฺ”ติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อาวรณํ กาตุนฺ”ติ. อาวรเณ กเต น อาทิยนฺติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, โอวาทํ ฐเปตุนฺ”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย กายํ วิวริตฺวา ภิกฺขูนํ ทเสฺสนฺติ, ถนํ วิวริตฺวา ภิกฺขูนํ ทเสฺสนฺติ, อูรุํ วิวริตฺวา ภิกฺขูนํ ทเสฺสนฺติ, องฺคชาตํ วิวริตฺวา ภิกฺขูนํ ทเสฺสนฺติ, ภิกฺขู โอภาเสนฺติ, ภิกฺขูหิ สทฺธิํ สมฺปโยเชนฺติ— อปฺเปว นาม อเมฺหสุ สารชฺเชยฺยุนฺติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา กาโย วิวริตฺวา ภิกฺขูนํ ทเสฺสตพฺโพ …เป… น ถโน วิวริตฺวา ภิกฺขูนํ ทเสฺสตพฺโพ, น อูรุ วิวริตฺวา ภิกฺขูนํ ทเสฺสตพฺโพ, น องฺคชาตํ วิวริตฺวา ภิกฺขูนํ ทเสฺสตพฺพํ, น ภิกฺขู โอภาสิตพฺพา, น ภิกฺขูหิ สทฺธิํ สมฺปโยเชตพฺพํ. ยา สมฺปโยเชยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ตสฺสา ภิกฺขุนิยา ทณฺฑกมฺมํ กาตุนฺ”ติ.
อถ โข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ— “กิํ นุ โข ทณฺฑกมฺมํ กาตพฺพนฺ”ติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อาวรณํ กาตุนฺ”ติ.
อาวรเณ กเต น อาทิยนฺติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, โอวาทํ ฐเปตุนฺ”ติ.
อถ โข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ— “กปฺปติ นุ โข โอวาทฏฺฐปิตาย ภิกฺขุนิยา สทฺธิํ อุโปสถํ กาตุํ, น นุ โข กปฺปตี”ติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, โอวาทฏฺฐปิตาย ภิกฺขุนิยา สทฺธิํ อุโปสโถ กาตพฺโพ, ยาว น ตํ อธิกรณํ วูปสนฺตํ โหตี”ติ.
เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา อุทายี โอวาทํ ฐเปตฺวา จาริกํ ปกฺกามิ. ภิกฺขุนิโย อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “กถญฺหิ นาม อโยฺย อุทายี โอวาทํ ฐเปตฺวา จาริกํ ปกฺกมิสฺสตี”ติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, โอวาทํ ฐเปตฺวา จาริกา ปกฺกมิตพฺพา. โย ปกฺกเมยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา”ติ.
เตน โข ปน สมเยน พาลา อพฺยตฺตา โอวาทํ ฐเปนฺติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, พาเลน อพฺยตฺเตน โอวาโท ฐเปตพฺโพ. โย ฐเปยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขู อวตฺถุสฺมิํ อการเณ โอวาทํ ฐเปนฺติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, อวตฺถุสฺมิํ อการเณ โอวาโท ฐเปตพฺโพ. โย ฐเปยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขู โอวาทํ ฐเปตฺวา วินิจฺฉยํ น เทนฺติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, โอวาทํ ฐเปตฺวา วินิจฺฉโย น ทาตพฺโพ. โย น ทเทยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขุนิโย โอวาทํ น คจฺฉนฺติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา โอวาโท น คนฺตพฺโพ. ยา น คจฺเฉยฺย, ยถาธมฺโม กาเรตพฺโพ”ติ.
เตน โข ปน สมเยน สพฺโพ ภิกฺขุนิสํโฆ โอวาทํ คจฺฉติ. มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “ชายาโย อิมา อิเมสํ, ชาริโย อิมา อิเมสํ, อิทานิ อิเม อิมาหิ สทฺธิํ อภิรมิสฺสนฺตี”ติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, สพฺเพน ภิกฺขุนิสํเฆน โอวาโท คนฺตพฺโพ. คจฺเฉยฺย เจ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อนุชานามิ, ภิกฺขเว, จตูหิ ปญฺจหิ ภิกฺขุนีหิ โอวาทํ คนฺตุนฺ”ติ.
เตน โข ปน สมเยน จตโสฺส ปญฺจ ภิกฺขุนิโย โอวาทํ คจฺฉนฺติ. มนุสฺสา ตเถว อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “ชายาโย อิมา อิเมสํ, ชาริโย อิมา อิเมสํ, อิทานิ อิเม อิมาหิ สทฺธิํ อภิรมิสฺสนฺตี”ติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, จตูหิ ปญฺจหิ ภิกฺขุนีหิ โอวาโท คนฺตพฺโพ. คจฺเฉยฺยุญฺเจ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ทฺเว ติโสฺส ภิกฺขุนิโย โอวาทํ คนฺตุํ. เอกํ ภิกฺขุํ อุปสงฺกมิตฺวา เอกํสํ อุตฺตราสงฺคํ กริตฺวา ปาเท วนฺทิตฺวา อุกฺกุฏิกํ นิสีทิตฺวา อญฺชลิํ ปคฺคเหตฺวา เอวมสฺส วจนีโย— ‘ภิกฺขุนิสํโฆ, อยฺย, ภิกฺขุสํฆสฺส ปาเท วนฺทติ, โอวาทูปสงฺกมนญฺจ ยาจติ; ลภตุ กิร, อยฺย, ภิกฺขุนิสํโฆ โอวาทูปสงฺกมนนฺ’ติ. เตน ภิกฺขุนา ปาติโมกฺขุทฺเทสโก อุปสงฺกมิตฺวา เอวมสฺส วจนีโย— ‘ภิกฺขุนิสํโฆ, ภนฺเต, ภิกฺขุสํฆสฺส ปาเท วนฺทติ, โอวาทูปสงฺกมนญฺจ ยาจติ; ลภตุ กิร, ภนฺเต, ภิกฺขุนิสํโฆ โอวาทูปสงฺกมนนฺ’ติ. ปาติโมกฺขุทฺเทสเกน วตฺตพฺโพ— ‘อตฺถิ โกจิ ภิกฺขุ ภิกฺขุโนวาทโก สมฺมโต’ติ? สเจ โหติ โกจิ ภิกฺขุ ภิกฺขุโนวาทโก สมฺมโต, ปาติโมกฺขุทฺเทสเกน วตฺตพฺโพ— ‘อิตฺถนฺนาโม ภิกฺขุ ภิกฺขุโนวาทโก สมฺมโต, ตํ ภิกฺขุนิสํโฆ อุปสงฺกมตู’ติ. สเจ น โหติ โกจิ ภิกฺขุ ภิกฺขุโนวาทโก สมฺมโต, ปาติโมกฺขุทฺเทสเกน วตฺตพฺโพ— ‘โก อายสฺมา อุสฺสหติ ภิกฺขุนิโย โอวทิตุนฺ’ติ? สเจ โกจิ อุสฺสหติ ภิกฺขุนิโย โอวทิตุํ, โส จ โหติ อฏฺฐหงฺเคหิ สมนฺนาคโต, สมฺมนฺนิตฺวา วตฺตพฺโพ— ‘อิตฺถนฺนาโม ภิกฺขุ ภิกฺขุโนวาทโก สมฺมโต, ตํ ภิกฺขุนิสํโฆ อุปสงฺกมตู’ติ. สเจ น โกจิ อุสฺสหติ ภิกฺขุนิโย โอวทิตุํ, ปาติโมกฺขุทฺเทสเกน วตฺตพฺโพ— ‘นตฺถิ โกจิ ภิกฺขุ ภิกฺขุโนวาทโก สมฺมโต, ปาสาทิเกน ภิกฺขุนิสํโฆ สมฺปาเทตู’”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขู โอวาทํ น คณฺหนฺติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, โอวาโท น คเหตพฺโพ. โย น คเณฺหยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา”ติ.
เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ พาโล โหติ. ตํ ภิกฺขุนิโย อุปสงฺกมิตฺวา เอตทโวจุํ— “โอวาทํ, อยฺย, คณฺหาหี”ติ. “อหญฺหิ, ภคินี, พาโล; กถาหํ โอวาทํ คณฺหามี”ติ? “คณฺหาหยฺย, โอวาทํ; เอวญฺหิ ภควตา ปญฺญตฺตํ— ภิกฺขูหิ ภิกฺขุนีนํ โอวาโท คเหตพฺโพ”ติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ฐเปตฺวา พาลํ, อวเสเสหิ โอวาทํ คเหตุนฺ”ติ.
เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ คิลาโน โหติ. ตํ ภิกฺขุนิโย อุปสงฺกมิตฺวา เอตทโวจุํ— “โอวาทํ, อยฺย, คณฺหาหี”ติ. “อหญฺหิ, ภคินี, คิลาโน; กถาหํ โอวาทํ คณฺหามี”ติ? “คณฺหาหยฺย, โอวาทํ; เอวญฺหิ ภควตา ปญฺญตฺตํ— ฐเปตฺวา พาลํ, อวเสเสหิ โอวาโท คเหตพฺโพ”ติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ฐเปตฺวา พาลํ, ฐเปตฺวา คิลานํ, อวเสเสหิ โอวาทํ คเหตุนฺ”ติ.
เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ คมิโก โหติ. ตํ ภิกฺขุนิโย อุปสงฺกมิตฺวา เอตทโวจุํ— “โอวาทํ, อยฺย, คณฺหาหี”ติ. “อหญฺหิ, ภคินี, คมิโก; กถาหํ โอวาทํ คณฺหามี”ติ? “คณฺหาหยฺย, โอวาทํ; เอวญฺหิ ภควตา ปญฺญตฺตํ— ฐเปตฺวา พาลํ, ฐเปตฺวา คิลานํ, อวเสเสหิ โอวาโท คเหตพฺโพ”ติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ฐเปตฺวา พาลํ, ฐเปตฺวา คิลานํ, ฐเปตฺวา คมิกํ, อวเสเสหิ โอวาทํ คเหตุนฺ”ติ.
เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ อรญฺเญ วิหรติ. ตํ ภิกฺขุนิโย อุปสงฺกมิตฺวา เอตทโวจุํ— “โอวาทํ, อยฺย, คณฺหาหี”ติ. “อหญฺหิ, ภคินี, อรญฺเญ วิหรามิ; กถาหํ โอวาทํ คณฺหามี”ติ? “คณฺหาหยฺย, โอวาทํ; เอวญฺหิ ภควตา ปญฺญตฺตํ— ฐเปตฺวา พาลํ, ฐเปตฺวา คิลานํ, ฐเปตฺวา คมิกํ, อวเสเสหิ โอวาโท คเหตพฺโพ”ติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อารญฺญิเกน ภิกฺขุนา โอวาทํ คเหตุํ, สงฺเกตญฺจ กาตุํ— อตฺร ปติหริสฺสามี”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขู โอวาทํ คเหตฺวา น อาโรเจนฺติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, โอวาโท น อาโรเจตพฺโพ. โย น อาโรเจยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขู โอวาทํ คเหตฺวา น ปจฺจาหรนฺติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, โอวาโท น ปจฺจาหริตพฺโพ. โย น ปจฺจาหเรยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขุนิโย สงฺเกตํ น คจฺฉนฺติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา สงฺเกตํ น คนฺตพฺพํ. ยา น คจฺเฉยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขุนิโย ทีฆานิ กายพนฺธนานิ ธาเรนฺติ, เตเหว ผาสุกา นาเมนฺติ. มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ …เป… เสยฺยถาปิ คิหินี กามโภคินิโย”ติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา ทีฆํ กายพนฺธนํ ธาเรตพฺพํ. ยา ธาเรยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา เอกปริยากตํ กายพนฺธนํ, น จ เตน ผาสุกา นาเมตพฺพา. ยา นาเมยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขุนิโย วิลีเวน ปฏฺเฏน ผาสุกา นาเมนฺติ …เป… จมฺมปฏฺเฏน ผาสุกา นาเมนฺติ. ทุสฺสปฏฺเฏน ผาสุกา นาเมนฺติ. ทุสฺสเวณิยา ผาสุกา นาเมนฺติ. ทุสฺสวฏฺฏิยา ผาสุกา นาเมนฺติ. โจฬปฏฺเฏน ผาสุกา นาเมนฺติ. โจฬเวณิยา ผาสุกา นาเมนฺติ. โจฬวฏฺฏิยา ผาสุกา นาเมนฺติ. สุตฺตเวณิยา ผาสุกา นาเมนฺติ. สุตฺตวฏฺฏิยา ผาสุกา นาเมนฺติ. มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ …เป… เสยฺยถาปิ คิหินี กามโภคินิโย”ติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา วิลีเวน ปฏฺเฏน ผาสุกา นาเมตพฺพา …เป… น สุตฺตวฏฺฏิยา ผาสุกา นาเมตพฺพา. ยา นาเมยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขุนิโย อฏฺฐิเลฺลน ชฆนํ ฆํสาเปนฺติ …เป… โคหนุเกน ชฆนํ โกฏฺฏาเปนฺติ, หตฺถํ โกฏฺฏาเปนฺติ, หตฺถโกจฺฉํ โกฏฺฏาเปนฺติ, ปาทํ โกฏฺฏาเปนฺติ, ปาทโกจฺฉํ โกฏฺฏาเปนฺติ, อูรุํ โกฏฺฏาเปนฺติ, มุขํ โกฏฺฏาเปนฺติ, ทนฺตมํสํ โกฏฺฏาเปนฺติ. มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ …เป… เสยฺยถาปิ คิหินี กามโภคินิโย”ติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา อฏฺฐิเลฺลน ชฆนํ ฆํสาเปตพฺพํ …เป… น ทนฺตมํสํ โกฏฺฏาเปตพฺพํ. ยา โกฏฺฏาเปยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย มุขํ อาลิมฺปนฺติ …เป… มุขํ อุมฺมทฺเทนฺติ, มุขํ จุณฺเณนฺติ, มโนสิลิกาย มุขํ ลญฺเฉนฺติ, องฺคราคํ กโรนฺติ, มุขราคํ กโรนฺติ, องฺคราคมุขราคํ กโรนฺติ. มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ …เป… เสยฺยถาปิ คิหินี กามโภคินิโย”ติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา มุขํ อาลิมฺปิตพฺพํ …เป… น มุขํ อุมฺมทฺทิตพฺพํ, น มุขํ จุณฺเณตพฺพํ, น มโนสิลิกาย มุขํ ลญฺเฉตพฺพํ, น องฺคราโค กาตพฺโพ, น มุขราโค กาตพฺโพ, น องฺคราคมุขราโค กาตพฺโพ. ยา กเรยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย อวงฺคํ กโรนฺติ …เป… วิเสสกํ กโรนฺติ, โอโลกนเกน โอโลเกนฺติ, สาโลเก ติฏฺฐนฺติ; นจฺจํ การาเปนฺติ, เวสิํ วุฏฺฐาเปนฺติ, ปานาคารํ ฐเปนฺติ, สูนํ ฐเปนฺติ, อาปณํ ปสาเรนฺติ, วฑฺฒิํ ปโยเชนฺติ, วณิชฺชํ ปโยเชนฺติ, ทาสํ อุปฏฺฐาเปนฺติ, ทาสิํ อุปฏฺฐาเปนฺติ, กมฺมการํ อุปฏฺฐาเปนฺติ, กมฺมการิํ อุปฏฺฐาเปนฺติ, ติรจฺฉานคตํ อุปฏฺฐาเปนฺติ, หรีตกปกฺกิกํ ปกิณนฺติ, นมตกํ ธาเรนฺติ. มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ …เป… เสยฺยถาปิ คิหินี กามโภคินิโย”ติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา อวงฺคํ กาตพฺพํ …เป… น วิเสสกํ กาตพฺพํ, น โอโลกนเกน โอโลเกตพฺพํ, น สาโลเก ฐาตพฺพํ, น นจฺจํ การาเปตพฺพํ, น เวสี วุฏฺฐาเปตพฺพา, น ปานาคารํ ฐเปตพฺพํ, น สูนา ฐเปตพฺพา, น อาปโณ ปสาเรตพฺโพ, น วฑฺฒิ ปโยเชตพฺพา, น วณิชฺชา ปโยเชตพฺพา, น ทาโส อุปฏฺฐาเปตพฺโพ, น ทาสี อุปฏฺฐาเปตพฺพา, น กมฺมกาโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ, น กมฺมการี อุปฏฺฐาเปตพฺพา, น ติรจฺฉานคโต อุปฏฺฐาเปตพฺโพ, น หรีตกปกฺกิกํ ปกิณิตพฺพํ, น นมตกํ ธาเรตพฺพํ. ยา ธาเรยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย สพฺพนีลกานิ จีวรานิ ธาเรนฺติ …เป… สพฺพปีตกานิ จีวรานิ ธาเรนฺติ, สพฺพโลหิตกานิ จีวรานิ ธาเรนฺติ, สพฺพมญฺชิฏฺฐิกานิ จีวรานิ ธาเรนฺติ, สพฺพกณฺหานิ จีวรานิ ธาเรนฺติ, สพฺพมหารงฺครตฺตานิ จีวรานิ ธาเรนฺติ, สพฺพมหานามรตฺตานิ จีวรานิ ธาเรนฺติ, อจฺฉินฺนทสานิ จีวรานิ ธาเรนฺติ, ทีฆทสานิ จีวรานิ ธาเรนฺติ, ปุปฺผทสานิ จีวรานิ ธาเรนฺติ, ผลทสานิ จีวรานิ ธาเรนฺติ, กญฺจุกํ ธาเรนฺติ, ติรีฏกํ ธาเรนฺติ. มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ …เป… เสยฺยถาปิ คิหินี กามโภคินิโย”ติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา สพฺพนีลกานิ จีวรานิ ธาเรตพฺพานิ …เป… น ติรีฏกํ ธาเรตพฺพํ. ยา ธาเรยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา”ติ.
เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรา ภิกฺขุนี กาลํ กโรนฺตี เอวมาห— “มมจฺจเยน มยฺหํ ปริกฺขาโร สํฆสฺส โหตู”ติ. ตตฺถ ภิกฺขู จ ภิกฺขุนิโย จ วิวทนฺติ— “อมฺหากํ โหติ, อมฺหากํ โหตี”ติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “ภิกฺขุนี เจ, ภิกฺขเว, กาลํ กโรนฺตี เอวํ วเทยฺย— ‘มมจฺจเยน มยฺหํ ปริกฺขาโร สํฆสฺส โหตู’ติ, อนิสฺสโร ตตฺถ ภิกฺขุสํโฆ, ภิกฺขุนิสํฆเสฺสเวตํ. สิกฺขมานา เจ, ภิกฺขเว …เป… สามเณรี เจ, ภิกฺขเว, กาลํ กโรนฺตี เอวํ วเทยฺย— ‘มมจฺจเยน มยฺหํ ปริกฺขาโร สํฆสฺส โหตู’ติ, อนิสฺสโร ตตฺถ ภิกฺขุสํโฆ, ภิกฺขุนิสํฆเสฺสเวตํ. ภิกฺขุ เจ, ภิกฺขเว, กาลํ กโรนฺโต เอวํ วเทยฺย— ‘มมจฺจเยน มยฺหํ ปริกฺขาโร สํฆสฺส โหตู’ติ, อนิสฺสโร ตตฺถ ภิกฺขุนิสํโฆ, ภิกฺขุสํฆเสฺสเวตํ. สามเณโร เจ, ภิกฺขเว …เป… อุปาสโก เจ, ภิกฺขเว …เป… อุปาสิกา เจ, ภิกฺขเว …เป… อญฺโญ เจ, ภิกฺขเว, โกจิ กาลํ กโรนฺโต เอวํ วเทยฺย— ‘มมจฺจเยน มยฺหํ ปริกฺขาโร สํฆสฺส โหตู’ติ, อนิสฺสโร ตตฺถ ภิกฺขุนิสํโฆ, ภิกฺขุสํฆเสฺสเวตนฺ”ติ.
เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรา อิตฺถี ปุราณมลฺลี ภิกฺขุนีสุ ปพฺพชิตา โหติ. สา รถิกาย ทุพฺพลกํ ภิกฺขุํ ปสฺสิตฺวา อํสกูเฏน ปหารํ ทตฺวา ปาเตสิ. ภิกฺขู อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “กถญฺหิ นาม, ภิกฺขุนี, ภิกฺขุสฺส ปหารํ ทสฺสตี”ติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา ภิกฺขุสฺส ปหาโร ทาตพฺโพ. ยา ทเทยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา ภิกฺขุํ ปสฺสิตฺวา ทูรโตว โอกฺกมิตฺวา มคฺคํ ทาตุนฺ”ติ.
เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรา อิตฺถี ปวุตฺถปติกา ชาเรน คพฺภินี โหติ. สา คพฺภํ ปาเตตฺวา กุลูปิกํ ภิกฺขุนิํ เอตทโวจ— “หนฺทเยฺย, อิมํ คพฺภํ ปตฺเตน นีหรา”ติ. อถ โข สา ภิกฺขุนี ตํ คพฺภํ ปตฺเต ปกฺขิปิตฺวา สงฺฆาฏิยา ปฏิจฺฉาเทตฺวา อคมาสิ. เตน โข ปน สมเยน อญฺญตเรน ปิณฺฑจาริเกน ภิกฺขุนา สมาทานํ กตํ โหติ— “ยาหํ ปฐมํ ภิกฺขํ ลภิสฺสามิ, น ตํ อทตฺวา ภิกฺขุสฺส วา ภิกฺขุนิยา วา ปริภุญฺชิสฺสามี”ติ. อถ โข โส ภิกฺขุ ตํ ภิกฺขุนิํ ปสฺสิตฺวา เอตทโวจ— “หนฺท, ภคินิ, ภิกฺขํ ปฏิคฺคณฺหา”ติ. “อลํ, อยฺยา”ติ.
ทุติยมฺปิ โข …เป… ตติยมฺปิ โข โส ภิกฺขุ ตํ ภิกฺขุนิํ เอตทโวจ— “หนฺท, ภคินิ, ภิกฺขํ ปฏิคฺคณฺหา”ติ. “อลํ, อยฺยา”ติ. “มยา โข, ภคินิ, สมาทานํ กตํ— ‘ยาหํ ปฐมํ ภิกฺขํ ลภิสฺสามิ, น ตํ อทตฺวา ภิกฺขุสฺส วา ภิกฺขุนิยา วา ปริภุญฺชิสฺสามี’ติ. หนฺท, ภคินิ, ภิกฺขํ ปฏิคฺคณฺหา”ติ. อถ โข สา ภิกฺขุนี เตน ภิกฺขุนา นิปฺปีฬิยมานา นีหริตฺวา ปตฺตํ ทเสฺสสิ— “ปสฺส, อยฺย, ปตฺเต คพฺภํ; มา จ กสฺสจิ อาโรเจสี”ติ. อถ โข โส ภิกฺขุ อุชฺฌายติ ขิยฺยติ วิปาเจติ— “กถญฺหิ นาม ภิกฺขุนี ปตฺเตน คพฺภํ นีหริสฺสตี”ติ. อถ โข โส ภิกฺขุ ภิกฺขูนํ เอตมตฺถํ อาโรเจสิ. เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา …เป… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “กถญฺหิ นาม ภิกฺขุนี ปตฺเตน คพฺภํ นีหริสฺสตี”ติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา ปตฺเตน คพฺโภ นีหริตพฺโพ. ยา นีหเรยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา ภิกฺขุํ ปสฺสิตฺวา นีหริตฺวา ปตฺตํ ทเสฺสตุนฺ”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย ภิกฺขุํ ปสฺสิตฺวา ปริวตฺเตตฺวา ปตฺตมูลํ ทเสฺสนฺติ. ภิกฺขู อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “กถญฺหิ นาม ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย ภิกฺขุํ ปสฺสิตฺวา ปริวตฺเตตฺวา ปตฺตมูลํ ทเสฺสสฺสนฺตี”ติ. อถ โข เต ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา ภิกฺขุํ ปสฺสิตฺวา ปริวตฺเตตฺวา ปตฺตมูลํ ทเสฺสตพฺพํ. ยา ทเสฺสยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา ภิกฺขุํ ปสฺสิตฺวา อุกฺกุชฺชิตฺวา ปตฺตํ ทเสฺสตุํ. ยญฺจ ปตฺเต อามิสํ โหติ, เตน จ ภิกฺขุ นิมนฺเตตพฺโพ”ติ.
เตน โข ปน สมเยน สาวตฺถิยํ รถิกาย ปุริสพฺยญฺชนํ ฉฑฺฑิตํ โหติ. ตํ ภิกฺขุนิโย สกฺกจฺจํ อุปนิชฺฌายิํสุ. มนุสฺสา อุกฺกุฏฺฐิํ อกํสุ. ตา ภิกฺขุนิโย มงฺกู อเหสุํ. อถ โข ตา ภิกฺขุนิโย อุปสฺสยํ คนฺตฺวา ภิกฺขุนีนํ เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ยา ตา ภิกฺขุนิโย อปฺปิจฺฉา …เป… ตา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “กถญฺหิ นาม ภิกฺขุนิโย ปุริสพฺยญฺชนํ อุปนิชฺฌายิสฺสนฺตี”ติ. อถ โข ตา ภิกฺขุนิโย ภิกฺขูนํ เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา ปุริสพฺยญฺชนํ อุปนิชฺฌายิตพฺพํ. ยา อุปนิชฺฌาเยยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา”ติ.
เตน โข ปน สมเยน มนุสฺสา ภิกฺขูนํ อามิสํ เทนฺติ. ภิกฺขู ภิกฺขุนีนํ เทนฺติ. มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “กถญฺหิ นาม ภทนฺตา อตฺตโน ปริโภคตฺถาย ทินฺนํ อญฺเญสํ ทสฺสนฺติ. มยมฺปิ น ชานาม ทานํ ทาตุนฺ”ติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, อตฺตโน ปริโภคตฺถาย ทินฺนํ อญฺเญสํ ทาตพฺพํ. โย ทเทยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขูนํ อามิสํ อุสฺสนฺนํ โหติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, สํฆสฺส ทาตุนฺ”ติ. พาฬฺหตรํ อุสฺสนฺนํ โหติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ปุคฺคลิกมฺปิ ทาตุนฺ”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขูนํ สนฺนิธิกตํ อามิสํ อุสฺสนฺนํ โหติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ภิกฺขูนํ สนฺนิธิํ ภิกฺขุนีหิ ปฏิคฺคาหาเปตฺวา ปริภุญฺชิตุนฺ”ติ.
เตน โข ปน สมเยน มนุสฺสา ภิกฺขุนีนํ อามิสํ เทนฺติ. ภิกฺขุนิโย ภิกฺขูนํ เทนฺติ. มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “กถญฺหิ นาม ภิกฺขุนิโย อตฺตโน ปริโภคตฺถาย ทินฺนํ อญฺเญสํ ทสฺสนฺติ. มยมฺปิ น ชานาม ทานํ ทาตุนฺ”ติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา อตฺตโน ปริโภคตฺถาย ทินฺนํ อญฺเญสํ ทาตพฺพํ. ยา ทเทยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขุนีนํ อามิสํ อุสฺสนฺนํ โหติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, สํฆสฺส ทาตุนฺ”ติ. พาฬฺหตรํ อุสฺสนฺนํ โหติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ปุคฺคลิกมฺปิ ทาตุนฺ”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขุนีนํ สนฺนิธิกตํ อามิสํ อุสฺสนฺนํ โหติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนีนํ สนฺนิธิํ ภิกฺขูหิ ปฏิคฺคาหาเปตฺวา ปริภุญฺชิตุนฺ”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขูนํ เสนาสนํ อุสฺสนฺนํ โหติ, ภิกฺขุนีนํ น โหติ. ภิกฺขุนิโย ภิกฺขูนํ สนฺติเก ทูตํ ปาเหสุํ— “สาธุ, ภนฺเต, อยฺยา อมฺหากํ เสนาสนํ เทนฺตุ ตาวกาลิกนฺ”ติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนีนํ เสนาสนํ ทาตุํ ตาวกาลิกนฺ”ติ.
เตน โข ปน สมเยน อุตุนิโย ภิกฺขุนิโย โอนทฺธมญฺจํ โอนทฺธปีฐํ อภินิสีทนฺติปิ อภินิปชฺชนฺติปิ. เสนาสนํ โลหิเตน มกฺขิยฺยติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา โอนทฺธมญฺจํ โอนทฺธปีฐํ อภินิสีทิตพฺพํ อภินิปชฺชิตพฺพํ. ยา อภินิสีเทยฺย วา อภินิปชฺเชยฺย วา อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อาวสถจีวรนฺ”ติ. อาวสถจีวรํ โลหิเตน มกฺขิยฺยติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อาณิโจฬกนฺ”ติ. โจฬกํ นิปตติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, สุตฺตเกน พนฺธิตฺวา อูรุยา พนฺธิตุนฺ”ติ. สุตฺตํ ฉิชฺชติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, สํเวลฺลิยํ, กฏิสุตฺตกนฺ”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย สพฺพกาลํ กฏิสุตฺตกํ ธาเรนฺติ. มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “เสยฺยถาปิ คิหินี กามโภคินิโย”ติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิยา สพฺพกาลํ กฏิสุตฺตกํ ธาเรตพฺพํ. ยา ธาเรยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อุตุนิยา กฏิสุตฺตกนฺ”ติ.
ทุติยภาณวาโร นิฏฺฐิโต.