12.2 ทุติยภาณวาร
อโสฺสสุํ โข เวสาลิกา วชฺชิปุตฺตกา ภิกฺขู— “ยโส กิร กากณฺฑกปุตฺโต อิทํ อธิกรณํ อาทิยิตุกาโม ปกฺขํ ปริเยสติ, ลภติ จ กิร ปกฺขนฺ”ติ. อถ โข เวสาลิกานํ วชฺชิปุตฺตกานํ ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ— “อิทํ โข อธิกรณํ กกฺขฬญฺจ วาฬญฺจ. กํ นุ โข มยํ ปกฺขํ ลเภยฺยาม, เยน มยํ อิมสฺมิํ อธิกรเณ พลวนฺตตรา อสฺสามา”ติ.
อถ โข เวสาลิกานํ วชฺชิปุตฺตกานํ ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ— “อยํ โข อายสฺมา เรวโต พหุสฺสุโต อาคตาคโม ธมฺมธโร วินยธโร มาติกาธโร ปณฺฑิโต วิยตฺโต เมธาวี ลชฺชี กุกฺกุจฺจโก สิกฺขากาโม. สเจ มยํ อายสฺมนฺตํ เรวตํ ปกฺขํ ลเภยฺยาม, เอวํ มยํ อิมสฺมิํ อธิกรเณ พลวนฺตตรา อสฺสามา”ติ.
อถ โข เวสาลิกา วชฺชิปุตฺตกา ภิกฺขู ปหูตํ สามณกํ ปริกฺขารํ ปฏิยาเทสุํ— ปตฺตมฺปิ, จีวรมฺปิ, นิสีทนมฺปิ, สูจิฆรมฺปิ, กายพนฺธนมฺปิ, ปริสฺสาวนมฺปิ, ธมฺมกรณมฺปิ. อถ โข เวสาลิกา วชฺชิปุตฺตกา ภิกฺขู ตํ สามณกํ ปริกฺขารํ อาทาย นาวาย สหชาติํ อุชฺชวิํสุ; นาวาย ปจฺโจโรหิตฺวา อญฺญตรสฺมิํ รุกฺขมูเล ภตฺตวิสฺสคฺคํ กโรนฺติ. อถ โข อายสฺมโต สาฬฺหสฺส รโหคตสฺส ปฏิสลฺลีนสฺส เอวํ เจตโส ปริวิตกฺโก อุทปาทิ— “เก นุ โข ธมฺมวาทิโน— ปาจีนกา วา ภิกฺขู, ปาเวยฺยกา วา”ติ? อถ โข อายสฺมโต สาฬฺหสฺส, ธมฺมญฺจ วินยญฺจ เจตสา ปจฺจเวกฺขนฺตสฺส, เอตทโหสิ— “อธมฺมวาทิโน ปาจีนกา ภิกฺขู, ธมฺมวาทิโน ปาเวยฺยกา ภิกฺขู”ติ.
อถ โข อญฺญตรา สุทฺธาวาสกายิกา เทวตา อายสฺมโต สาฬฺหสฺส เจตสา เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย— เสยฺยถาปิ นาม พลวา ปุริโส สมิญฺชิตํ วา พาหํ ปสาเรยฺย, ปสาริตํ วา พาหํ สมิญฺเชยฺย; เอวเมว— สุทฺธาวาเสสุ เทเวสุ อนฺตรหิตา อายสฺมโต สาฬฺหสฺส สมฺมุเข ปาตุรโหสิ. อถ โข สา เทวตา อายสฺมนฺตํ สาฬฺหํ เอตทโวจ— “สาธุ, ภนฺเต สาฬฺห, อธมฺมวาที ปาจีนกา ภิกฺขู, ธมฺมวาที ปาเวยฺยกา ภิกฺขู. เตน หิ, ภนฺเต สาฬฺห, ยถาธมฺโม ตถา ติฏฺฐาหี”ติ. “ปุพฺเพปิ จาหํ, เทวเต, เอตรหิ จ ยถาธมฺโม ตถา ฐิโต; อปิ จาหํ น ตาว ทิฏฺฐิํ อาวิ กโรมิ, อปฺเปว นาม มํ อิมสฺมิํ อธิกรเณ สมฺมนฺเนยฺยา”ติ.
อถ โข เวสาลิกา วชฺชิปุตฺตกา ภิกฺขู ตํ สามณกํ ปริกฺขารํ อาทาย เยนายสฺมา เรวโต เตนุปสงฺกมิํสุ, อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมนฺตํ เรวตํ เอตทโวจุํ— “ปฏิคฺคณฺหาตุ, ภนฺเต, เถโร สามณกํ ปริกฺขารํ— ปตฺตมฺปิ, จีวรมฺปิ, นิสีทนมฺปิ, สูจิฆรมฺปิ, กายพนฺธนมฺปิ, ปริสฺสาวนมฺปิ, ธมฺมกรณมฺปี”ติ. “อลํ, อาวุโส, ปริปุณฺณํ เม ปตฺตจีวรนฺ”ติ น อิจฺฉิ ปฏิคฺคเหตุํ.
เตน โข ปน สมเยน อุตฺตโร นาม ภิกฺขุ วีสติวโสฺส อายสฺมโต เรวตสฺส อุปฏฺฐาโก โหติ. อถ โข เวสาลิกา วชฺชิปุตฺตกา ภิกฺขู เยนายสฺมา อุตฺตโร เตนุปสงฺกมิํสุ, อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมนฺตํ อุตฺตรํ เอตทโวจุํ— “ปฏิคฺคณฺหาตุ อายสฺมา อุตฺตโร สามณกํ ปริกฺขารํ— ปตฺตมฺปิ, จีวรมฺปิ, นิสีทนมฺปิ, สูจิฆรมฺปิ, กายพนฺธนมฺปิ, ปริสฺสาวนมฺปิ, ธมฺมกรณมฺปี”ติ. “อลํ, อาวุโส, ปริปุณฺณํ เม ปตฺตจีวรนฺ”ติ น อิจฺฉิ ปฏิคฺคเหตุํ. “มนุสฺสา โข, อาวุโส อุตฺตร, ภควโต สามณกํ ปริกฺขารํ อุปนาเมนฺติ. สเจ ภควา ปฏิคฺคณฺหาติ, เตเนว เต อตฺตมนา โหนฺติ. โน เจ ภควา ปฏิคฺคณฺหาติ, อายสฺมโต อานนฺทสฺส อุปนาเมนฺติ— ปฏิคฺคณฺหาตุ, ภนฺเต, เถโร สามณกํ ปริกฺขารํ. ยถา ภควตา ปฏิคฺคหิโต, เอวเมว โส ภวิสฺสตีติ. ปฏิคฺคณฺหาตุ อายสฺมา อุตฺตโร สามณกํ ปริกฺขารํ. ยถา เถเรน ปฏิคฺคหิโต, เอวเมว โส ภวิสฺสตี”ติ. อถ โข อายสฺมา อุตฺตโร เวสาลิเกหิ วชฺชิปุตฺเตหิ ภิกฺขูหิ นิปฺปีฬิยมาโน เอกํ จีวรํ อคฺคเหสิ. “วเทยฺยาถ, อาวุโส, เยน อตฺโถ”ติ. “เอตฺตกํ อายสฺมา อุตฺตโร เถรํ วเทตุ; เอตฺตกญฺจ, ภนฺเต, เถโร สํฆมชฺเฌ วเทตุ— ‘ปุรตฺถิเมสุ ชนปเทสุ พุทฺธา ภควนฺโต อุปฺปชฺชนฺติ. ธมฺมวาที ปาจีนกา ภิกฺขู, อธมฺมวาที ปาเวยฺยกา ภิกฺขู’”ติ. “เอวมาวุโส”ติ โข อายสฺมา อุตฺตโร เวสาลิกานํ วชฺชิปุตฺตกานํ ภิกฺขูนํ ปฏิสฺสุตฺวา เยนายสฺมา เรวโต เตนุปสงฺกมิ, อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมนฺตํ เรวตํ เอตทโวจ— “เอตฺตกํ, ภนฺเต, เถโร สํฆมชฺเฌ วเทตุ— ‘ปุรตฺถิเมสุ ชนปเทสุ พุทฺธา ภควนฺโต อุปฺปชฺชนฺติ. ธมฺมวาที ปาจีนกา ภิกฺขู, อธมฺมวาที ปาเวยฺยกา ภิกฺขู’”ติ. “อธมฺเม มํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, นิโยเชสี”ติ เถโร อายสฺมนฺตํ อุตฺตรํ ปณาเมสิ.
อถ โข เวสาลิกา วชฺชิปุตฺตกา ภิกฺขู อายสฺมนฺตํ อุตฺตรํ เอตทโวจุํ— “กิํ, อาวุโส อุตฺตร, เถโร อาหา”ติ? “ปาปิกํ โน, อาวุโส, กตํ. ‘อธมฺเม มํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, นิโยเชสี’ติ เถโร มํ ปณาเมสี”ติ. “นนุ ตฺวํ, อาวุโส, วุฑฺโฒ วีสติวโสฺสสี”ติ? “อามาวุโส, อปิ จ มยํ ครุนิสฺสยํ คณฺหามา”ติ.
อถ โข สํโฆ ตํ อธิกรณํ วินิจฺฉินิตุกาโม สนฺนิปติ. อถ โข อายสฺมา เรวโต สํฆํ ญาเปสิ—
“สุณาตุ เม, อาวุโส, สํโฆ. สเจ มยํ อิมํ อธิกรณํ อิธ วูปสเมสฺสาม, สิยาปิ มูลาทายกา ภิกฺขู ปุนกมฺมาย อุกฺโกเฏยฺยุํ. ยทิ สํฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, ยตฺเถวิมํ อธิกรณํ สมุปฺปนฺนํ, สํโฆ ตตฺเถวิมํ อธิกรณํ วูปสเมยฺยา”ติ.
อถ โข เถรา ภิกฺขู เวสาลิํ อคมํสุ— ตํ อธิกรณํ วินิจฺฉินิตุกามา.
เตน โข ปน สมเยน สพฺพกามี นาม ปถพฺยา สํฆตฺเถโร วีสวสฺสสติโก อุปสมฺปทาย, อายสฺมโต อานนฺทสฺส สทฺธิวิหาริโก, เวสาลิยํ ปฏิวสติ. อถ โข อายสฺมา เรวโต อายสฺมนฺตํ สมฺภูตํ สาณวาสิํ เอตทโวจ— “อหํ, อาวุโส, ยสฺมิํ วิหาเร สพฺพกามี เถโร วิหรติ, ตํ วิหารํ อุปคจฺฉามิ. โส ตฺวํ กาลเสฺสว อายสฺมนฺตํ สพฺพกามิํ อุปสงฺกมิตฺวา อิมานิ ทส วตฺถูนิ ปุจฺเฉยฺยาสี”ติ.
“เอวํ, ภนฺเต”ติ โข อายสฺมา สมฺภูโต สาณวาสี อายสฺมโต เรวตสฺส ปจฺจโสฺสสิ. อถ โข อายสฺมา เรวโต, ยสฺมิํ วิหาเร สพฺพกามี เถโร วิหรติ, ตํ วิหารํ อุปคจฺฉิ. คพฺเภ อายสฺมโต สพฺพกามิสฺส เสนาสนํ ปญฺญตฺตํ โหติ, คพฺภปฺปมุเข อายสฺมโต เรวตสฺส. อถ โข อายสฺมา เรวโต— “อยํ เถโร มหลฺลโก น นิปชฺชตี”ติ— น เสยฺยํ กปฺเปสิ. อายสฺมา สพฺพกามี— “อยํ ภิกฺขุ อาคนฺตุโก กิลนฺโต น นิปชฺชตี”ติ— น เสยฺยํ กปฺเปสิ.
อถ โข อายสฺมา สพฺพกามี รตฺติยา ปจฺจูสสมยํ ปจฺจุฏฺฐาย อายสฺมนฺตํ เรวตํ เอตทโวจ— “กตเมน ตฺวํ ภูมิ วิหาเรน เอตรหิ พหุลํ วิหรสี”ติ? “เมตฺตาวิหาเรน โข อหํ, ภนฺเต, เอตรหิ พหุลํ วิหรามี”ติ. “กุลฺลกวิหาเรน กิร ตฺวํ ภูมิ เอตรหิ พหุลํ วิหรสิ. กุลฺลกวิหาโร เอโส ภูมิ ยทิทํ เมตฺตา”ติ. “ปุพฺเพปิ เม, ภนฺเต, คิหิภูตสฺส อาจิณฺณา เมตฺตา. เตนาหํ เอตรหิปิ เมตฺตาวิหาเรน พหุลํ วิหรามิ, อปิ จ มยา จิรปฺปตฺตํ อรหตฺตนฺติ. เถโร ปน, ภนฺเต, กตเมน วิหาเรน เอตรหิ พหุลํ วิหรตี”ติ? “สุญฺญตาวิหาเรน โข อหํ ภูมิ เอตรหิ พหุลํ วิหรามี”ติ. “มหาปุริสวิหาเรน กิร, ภนฺเต, เถโร เอตรหิ พหุลํ วิหรติ. มหาปุริสวิหาโร เอโส, ภนฺเต, ยทิทํ สุญฺญตา”ติ. “ปุพฺเพปิ เม ภูมิ คิหิภูตสฺส อาจิณฺณา สุญฺญตา. เตนาหํ เอตรหิปิ สุญฺญตาวิหาเรน พหุลํ วิหรามิ, อปิ จ มยา จิรปฺปตฺตํ อรหตฺตนฺ”ติ. อยญฺจรหิ เถรานํ ภิกฺขูนํ อนฺตรากถา วิปฺปกตา, อถายสฺมา สมฺภูโต สาณวาสี ตสฺมิํ อนุปฺปตฺโต โหติ.
อถ โข อายสฺมา สมฺภูโต สาณวาสี เยนายสฺมา สพฺพกามี เตนุปสงฺกมิ, อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมนฺตํ สพฺพกามิํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ. เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข อายสฺมา สมฺภูโต สาณวาสี อายสฺมนฺตํ สพฺพกามิํ เอตทโวจ— “อิเม, ภนฺเต, เวสาลิกา วชฺชิปุตฺตกา ภิกฺขู เวสาลิยํ ทส วตฺถูนิ ทีเปนฺติ— กปฺปติ สิงฺคิโลณกปฺโป, กปฺปติ ทฺวงฺคุลกปฺโป, กปฺปติ คามนฺตรกปฺโป, กปฺปติ อาวาสกปฺโป, กปฺปติ อนุมติกปฺโป, กปฺปติ อาจิณฺณกปฺโป, กปฺปติ อมถิตกปฺโป, กปฺปติ ชโฬคิํ, ปาตุํ กปฺปติ อทสกํ นิสีทนํ, กปฺปติ ชาตรูปรชตนฺติ. เถเรน, ภนฺเต, อุปชฺฌายสฺส มูเล พหุธมฺโม จ วินโย จ ปริยตฺโต. เถรสฺส, ภนฺเต, ธมฺมญฺจ วินยญฺจ ปจฺจเวกฺขนฺตสฺส กถํ โหติ? เก นุ โข ธมฺมวาทิโน— ปาจีนกา วา ภิกฺขู, ปาเวยฺยกา วา”ติ? “ตยาปิ โข, อาวุโส, อุปชฺฌายสฺส มูเล พหุ ธมฺโม จ วินโย จ ปริยตฺโต. ตุยฺหํ ปน, อาวุโส, ธมฺมญฺจ วินยญฺจ ปจฺจเวกฺขนฺตสฺส กถํ โหติ? เก นุ โข ธมฺมวาทิโน— ปาจีนกา วา ภิกฺขู, ปาเวยฺยกา วา”ติ? “มยฺหํ โข, ภนฺเต, ธมฺมญฺจ วินยญฺจ ปจฺจเวกฺขนฺตสฺส เอวํ โหติ— อธมฺมวาที ปาจีนกา ภิกฺขู, ธมฺมวาที ปาเวยฺยกา ภิกฺขูติ; อปิ จาหํ น ตาว ทิฏฺฐิํ อาวิ กโรมิ, อปฺเปว นาม มํ อิมสฺมิํ อธิกรเณ สมฺมนฺเนยฺยา”ติ. “มยฺหมฺปิ โข, อาวุโส, ธมฺมญฺจ วินยญฺจ ปจฺจเวกฺขนฺตสฺส เอวํ โหติ— อธมฺมวาที ปาจีนกา ภิกฺขู, ธมฺมวาที ปาเวยฺยกา ภิกฺขูติ; อปิ จาหํ น ตาว ทิฏฺฐิํ อาวิ กโรมิ, อปฺเปว นาม มํ อิมสฺมิํ อธิกรเณ สมฺมนฺเนยฺยา”ติ.
อถ โข สํโฆ ตํ อธิกรณํ วินิจฺฉินิตุกาโม สนฺนิปติ. ตสฺมิํ โข ปน อธิกรเณ วินิจฺฉิยมาเน อนคฺคานิ เจว ภสฺสานิ ชายนฺติ, น เจกสฺส ภาสิตสฺส อตฺโถ วิญฺญายติ. อถ โข อายสฺมา เรวโต สํฆํ ญาเปสิ—
“สุณาตุ เม, ภนฺเต, สํโฆ. อมฺหากํ อิมสฺมิํ อธิกรเณ วินิจฺฉิยมาเน อนคฺคานิ เจว ภสฺสานิ ชายนฺติ, น เจกสฺส ภาสิตสฺส อตฺโถ วิญฺญายติ. ยทิ สํฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สํโฆ อิมํ อธิกรณํ อุพฺพาหิกาย วูปสเมยฺยา”ติ.
สํโฆ จตฺตาโร ปาจีนเก ภิกฺขู, จตฺตาโร ปาเวยฺยเก ภิกฺขู อุจฺจินิ. ปาจีนกานํ ภิกฺขูนํ— อายสฺมนฺตญฺจ สพฺพกามิํ, อายสฺมนฺตญฺจ สาฬฺหํ, อายสฺมนฺตญฺจ ขุชฺชโสภิตํ, อายสฺมนฺตญฺจ วาสภคามิกํ; ปาเวยฺยกานํ ภิกฺขูนํ— อายสฺมนฺตญฺจ เรวตํ, อายสฺมนฺตญฺจ สมฺภูตํ สาณวาสิํ, อายสฺมนฺตญฺจ ยสํ กากณฺฑกปุตฺตํ, อายสฺมนฺตญฺจ สุมนนฺติ. อถ โข อายสฺมา เรวโต สํฆํ ญาเปสิ—
“สุณาตุ เม, ภนฺเต, สํโฆ. อมฺหากํ อิมสฺมิํ อธิกรเณ วินิจฺฉิยมาเน อนคฺคานิ เจว ภสฺสานิ ชายนฺติ, น เจกสฺส ภาสิตสฺส อตฺโถ วิญฺญายติ. ยทิ สํฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สํโฆ จตฺตาโร ปาจีนเก ภิกฺขู, จตฺตาโร ปาเวยฺยเก ภิกฺขู สมฺมนฺเนยฺย อุพฺพาหิกาย อิมํ อธิกรณํ วูปสเมตุํ. เอสา ญตฺติ.
สุณาตุ เม, ภนฺเต, สํโฆ. อมฺหากํ อิมสฺมิํ อธิกรเณ วินิจฺฉิยมาเน อนคฺคานิ เจว ภสฺสานิ ชายนฺติ, น เจกสฺส ภาสิตสฺส อตฺโถ วิญฺญายติ. สํโฆ จตฺตาโร ปาจีนเก ภิกฺขู, จตฺตาโร ปาเวยฺยเก ภิกฺขู สมฺมนฺนติ อุพฺพาหิกาย อิมํ อธิกรณํ วูปสเมตุํ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ จตุนฺนํ ปาจีนกานํ ภิกฺขูนํ, จตุนฺนํ ปาเวยฺยกานํ ภิกฺขูนํ สมฺมุติ, อุพฺพาหิกาย อิมํ อธิกรณํ วูปสเมตุํ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
สมฺมตา สํเฆน จตฺตาโร ปาจีนกา ภิกฺขู, จตฺตาโร ปาเวยฺยกา ภิกฺขู, อุพฺพาหิกาย อิมํ อธิกรณํ วูปสเมตุํ. ขมติ สํฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี”ติ.
เตน โข ปน สมเยน อชิโต นาม ภิกฺขุ ทสวโสฺส สํฆสฺส ปาติโมกฺขุทฺเทสโก โหติ. อถ โข สํโฆ อายสฺมนฺตมฺปิ อชิตํ สมฺมนฺนติ— เถรานํ ภิกฺขูนํ อาสนปญฺญาปกํ. อถ โข เถรานํ ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ— “กตฺถ นุ โข มยํ อิมํ อธิกรณํ วูปสเมยฺยามา”ติ? อถ โข เถรานํ ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ— “อยํ โข วาลิการาโม รมณีโย อปฺปสทฺโท อปฺปนิคฺโฆโส. ยนฺนูน มยํ วาลิการาเม อิมํ อธิกรณํ วูปสเมยฺยามา”ติ.
อถ โข เถรา ภิกฺขู วาลิการามํ อคมํสุ— ตํ อธิกรณํ วินิจฺฉินิตุกามา. อถ โข อายสฺมา เรวโต สํฆํ ญาเปสิ—
“สุณาตุ เม, ภนฺเต, สํโฆ. ยทิ สํฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, อหํ อายสฺมนฺตํ สพฺพกามิํ วินยํ ปุจฺเฉยฺยนฺ”ติ.
อายสฺมา สพฺพกามี สํฆํ ญาเปสิ—
“สุณาตุ เม, อาวุโส, สํโฆ. ยทิ สํฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, อหํ เรวเตน วินยํ ปุฏฺโฐ วิสฺสชฺเชยฺยนฺ”ติ.
อถ โข อายสฺมา เรวโต อายสฺมนฺตํ สพฺพกามิํ เอตทโวจ— “กปฺปติ, ภนฺเต, สิงฺคิโลณกปฺโป”ติ? “โก โส, อาวุโส, สิงฺคิโลณกปฺโป”ติ? “กปฺปติ, ภนฺเต, สิงฺคินา โลณํ ปริหริตุํ— ยตฺถ อโลณกํ ภวิสฺสติ ตตฺถ ปริภุญฺชิสฺสามา”ติ? “นาวุโส, กปฺปตี”ติ. “กตฺถ ปฏิกฺขิตฺตนฺ”ติ? “สาวตฺถิยํ, สุตฺตวิภงฺเค”ติ. “กิํ อาปชฺชตี”ติ? “สนฺนิธิการกโภชเน ปาจิตฺติยนฺ”ติ.
“สุณาตุ เม, ภนฺเต, สํโฆ. อิทํ ปฐมํ วตฺถุ สํเฆน วินิจฺฉิตํ. อิติปิทํ วตฺถุ อุทฺธมฺมํ, อุพฺพินยํ, อปคตสตฺถุสาสนํ. อิทํ ปฐมํ สลากํ นิกฺขิปามิ”. (1)
“กปฺปติ, ภนฺเต, ทฺวงฺคุลกปฺโป”ติ? “โก โส, อาวุโส, ทฺวงฺคุลกปฺโป”ติ? “กปฺปติ, ภนฺเต, ทฺวงฺคุลาย ฉายาย วีติวตฺตาย วิกาเล โภชนํ ภุญฺชิตุนฺ”ติ? “นาวุโส, กปฺปตี”ติ. “กตฺถ ปฏิกฺขิตฺตนฺ”ติ? “ราชคเห, สุตฺตวิภงฺเค”ติ. “กิํ อาปชฺชตี”ติ? “วิกาลโภชเน ปาจิตฺติยนฺ”ติ.
“สุณาตุ เม, ภนฺเต, สํโฆ. อิทํ ทุติยํ วตฺถุ สํเฆน วินิจฺฉิตํ. อิติปิทํ วตฺถุ อุทฺธมฺมํ, อุพฺพินยํ, อปคตสตฺถุสาสนํ. อิทํ ทุติยํ สลากํ นิกฺขิปามิ”. (2)
“กปฺปติ, ภนฺเต, คามนฺตรกปฺโป”ติ? “โก โส, อาวุโส, คามนฺตรกปฺโป”ติ? “กปฺปติ, ภนฺเต— อิทานิ คามนฺตรํ คมิสฺสามีติ— ภุตฺตาวินา ปวาริเตน อนติริตฺตํ โภชนํ ภุญฺชิตุนฺ”ติ? “นาวุโส, กปฺปตี”ติ. “กตฺถ ปฏิกฺขิตฺตนฺ”ติ? “สาวตฺถิยํ, สุตฺตวิภงฺเค”ติ. “กิํ อาปชฺชตี”ติ? “อนติริตฺตโภชเน ปาจิตฺติยนฺ”ติ.
“สุณาตุ เม, ภนฺเต, สํโฆ. อิทํ ตติยํ วตฺถุ สํเฆน วินิจฺฉิตํ. อิติปิทํ วตฺถุ อุทฺธมฺมํ, อุพฺพินยํ, อปคตสตฺถุสาสนํ. อิทํ ตติยํ สลากํ นิกฺขิปามิ”. (3)
“กปฺปติ, ภนฺเต, อาวาสกปฺโป”ติ? “โก โส, อาวุโส, อาวาสกปฺโป”ติ? “กปฺปติ, ภนฺเต, สมฺพหุลา อาวาสา สมานสีมา นานุโปสถํ กาตุนฺ”ติ. “นาวุโส, กปฺปตี”ติ. “กตฺถ ปฏิกฺขิตฺตนฺ”ติ? “ราชคเห, อุโปสถสํยุตฺเต”ติ. “กิํ อาปชฺชตี”ติ? “วินยาติสาเร ทุกฺกฏนฺ”ติ.
“สุณาตุ เม, ภนฺเต, สํโฆ. อิทํ จตุตฺถํ วตฺถุ สํเฆน วินิจฺฉิตํ. อิติปิทํ วตฺถุ อุทฺธมฺมํ, อุพฺพินยํ, อปคตสตฺถุสาสนํ. อิทํ จตุตฺถํ สลากํ นิกฺขิปามิ”. (4)
“กปฺปติ, ภนฺเต, อนุมติกปฺโป”ติ? “โก โส, อาวุโส, อนุมติกปฺโป”ติ? “กปฺปติ, ภนฺเต, วคฺเคน สํเฆน กมฺมํ กาตุํ— อาคเต ภิกฺขู อนุมาเนสฺสามา”ติ? “นาวุโส, กปฺปตี”ติ. “กตฺถ ปฏิกฺขิตฺตนฺ”ติ? “จมฺเปยฺยเก, วินยวตฺถุสฺมินฺ”ติ. “กิํ อาปชฺชตี”ติ? “วินยาติสาเร ทุกฺกฏนฺ”ติ.
“สุณาตุ เม, ภนฺเต, สํโฆ. อิทํ ปญฺจมํ วตฺถุ สํเฆน วินิจฺฉิตํ. อิติปิทํ วตฺถุ อุทฺธมฺมํ, อุพฺพินยํ, อปคตสตฺถุสาสนํ. อิทํ ปญฺจมํ สลากํ นิกฺขิปามิ”. (5)
“กปฺปติ, ภนฺเต, อาจิณฺณกปฺโป”ติ? “โก โส, อาวุโส, อาจิณฺณกปฺโป”ติ? “กปฺปติ, ภนฺเต— อิทํ เม อุปชฺฌาเยน อชฺฌาจิณฺณํ, อิทํ เม อาจริเยน อชฺฌาจิณฺณํ— ตํ อชฺฌาจริตุนฺ”ติ? “อาจิณฺณกปฺโป โข, อาวุโส, เอกจฺโจ กปฺปติ, เอกจฺโจ น กปฺปตี”ติ.
“สุณาตุ เม, ภนฺเต, สํโฆ. อิทํ ฉฏฺฐํ วตฺถุ สํเฆน วินิจฺฉิตํ. อิติปิทํ วตฺถุ อุทฺธมฺมํ, อุพฺพินยํ, อปคตสตฺถุสาสนํ. อิทํ ฉฏฺฐํ สลากํ นิกฺขิปามิ”. (6)
“กปฺปติ, ภนฺเต, อมถิตกปฺโป”ติ? “โก โส, อาวุโส, อมถิตกปฺโป”ติ? “กปฺปติ, ภนฺเต, ยํ ตํ ขีรํ ขีรภาวํ วิชหิตํ, อสมฺปตฺตํ ทธิภาวํ, ตํ ภุตฺตาวินา ปวาริเตน อนติริตฺตํ ปาตุนฺ”ติ? “นาวุโส, กปฺปตี”ติ. “กตฺถ ปฏิกฺขิตฺตนฺ”ติ? “สาวตฺถิยํ, สุตฺตวิภงฺเค”ติ. “กิํ อาปชฺชตี”ติ? “อนติริตฺตโภชเน ปาจิตฺติยนฺ”ติ.
“สุณาตุ เม, ภนฺเต, สํโฆ. อิทํ สตฺตมํ วตฺถุ สํเฆน วินิจฺฉิตํ. อิติปิทํ วตฺถุ อุทฺธมฺมํ, อุพฺพินยํ, อปคตสตฺถุสาสนํ. อิทํ สตฺตมํ สลากํ นิกฺขิปามิ”. (7)
“กปฺปติ, ภนฺเต, ชโฬคิํ ปาตุนฺ”ติ? “กา สา, อาวุโส, ชโฬคี”ติ? “กปฺปติ, ภนฺเต, ยา สา สุรา อาสุตา อสมฺปตฺตา มชฺชภาวํ, สา ปาตุนฺ”ติ? “นาวุโส, กปฺปตี”ติ. “กตฺถ ปฏิกฺขิตฺตนฺ”ติ? “โกสมฺพิยํ, สุตฺตวิภงฺเค”ติ. “กิํ อาปชฺชตี”ติ. “สุราเมรยปาเน ปาจิตฺติยนฺ”ติ.
“สุณาตุ เม, ภนฺเต, สํโฆ. อิทํ อฏฺฐมํ วตฺถุ สํเฆน วินิจฺฉิตํ. อิติปิทํ วตฺถุ อุทฺธมฺมํ, อุพฺพินยํ, อปคตสตฺถุสาสนํ. อิทํ อฏฺฐมํ สลากํ นิกฺขิปามิ”. (8)
“กปฺปติ, ภนฺเต, อทสกํ นิสีทนนฺ”ติ? “นาวุโส, กปฺปตี”ติ. “กตฺถ ปฏิกฺขิตฺตนฺ”ติ? “สาวตฺถิยํ, สุตฺตวิภงฺเค”ติ. “กิํ อาปชฺชตี”ติ? “เฉทนเก ปาจิตฺติยนฺ”ติ.
“สุณาตุ เม, ภนฺเต, สํโฆ. อิทํ นวมํ วตฺถุ สํเฆน วินิจฺฉิตํ. อิติปิทํ วตฺถุ อุทฺธมฺมํ, อุพฺพินยํ, อปคตสตฺถุสาสนํ. อิทํ นวมํ สลากํ นิกฺขิปามิ”. (9)
“กปฺปติ, ภนฺเต, ชาตรูปรชตนฺ”ติ? “นาวุโส, กปฺปตี”ติ. “กตฺถ ปฏิกฺขิตฺตนฺ”ติ. “ราชคเห, สุตฺตวิภงฺเค”ติ. “กิํ อาปชฺชตี”ติ? “ชาตรูปรชตปฏิคฺคหเณ ปาจิตฺติยนฺ”ติ.
“สุณาตุ เม, ภนฺเต, สํโฆ. อิทํ ทสมํ วตฺถุ สํเฆน วินิจฺฉิตํ. อิติปิทํ วตฺถุ อุทฺธมฺมํ, อุพฺพินยํ, อปคตสตฺถุสาสนํ. อิทํ ทสมํ สลากํ นิกฺขิปามิ. (10)
สุณาตุ เม, ภนฺเต, สํโฆ. อิมานิ ทส วตฺถูนิ สํเฆน วินิจฺฉิตานิ. อิติปิมานิ ทสวตฺถูนิ อุทฺธมฺมานิ, อุพฺพินยานิ, อปคตสตฺถุสาสนานี”ติ.
“นิหตเมตํ, อาวุโส, อธิกรณํ, สนฺตํ วูปสนฺตํ สุวูปสนฺตํ. อปิ จ มํ ตฺวํ, อาวุโส, สํฆมชฺเฌปิ อิมานิ ทส วตฺถูนิ ปุจฺเฉยฺยาสิ— เตสํ ภิกฺขูนํ สญฺญตฺติยา”ติ.
อถ โข อายสฺมา เรวโต อายสฺมนฺตํ สพฺพกามิํ สํฆมชฺเฌปิ อิมานิ ทส วตฺถูนิ ปุจฺฉิ. ปุฏฺโฐ ปุฏฺโฐ อายสฺมา สพฺพกามี วิสฺสชฺเชสิ. อิมาย โข ปน วินยสงฺคีติยา สตฺต ภิกฺขุสตานิ อนูนานิ อนธิกานิ อเหสุํ, ตสฺมายํ วินยสงฺคีติ “สตฺตสติกา”ติ วุจฺจตีติ.
สตฺตสติกกฺขนฺธโก ทฺวาทสโม.
อิมมฺหิ ขนฺธเก วตฺถู ปญฺจวีสติ.
ตสฺสุทฺทานํ
ทส วตฺถูนิ ปูเรตฺวา,
กมฺมํ ทูเตน ปาวิสิ;
จตฺตาโร ปุน รูปญฺจ,
โกสมฺพิ จ ปาเวยฺยโก.
มคฺโค โสเรยฺยํ สงฺกสฺสํ,
กณฺณกุชฺชํ อุทุมฺพรํ;
สหชาติ จ มชฺเฌสิ,
อสฺโสสิ กํ นุ โข มยํ.
ปตฺตนาวาย อุชฺชวิ,
รโหสิ อุปนามยํ;
ครุ สํโฆ จ เวสาลิํ,
เมตฺตา สํโฆ อุพฺพาหิกาติ.
สตฺตสติกกฺขนฺธโก นิฏฺฐิโต.
จูฬวคฺโค นิฏฺฐิโต.
จูฬวคฺคปาฬิ นิฏฺฐิตา.