9.10 โจทกจุทิตกปฏิสํยุตฺตกถา
“อธมฺมโจทกสฺส, ภนฺเต, ภิกฺขุโน กติหากาเรหิ วิปฺปฏิสาโร อุปทหาตพฺโพ”ติ? “อธมฺมโจทกสฺส, อุปาลิ, ภิกฺขุโน ปญฺจหากาเรหิ วิปฺปฏิสาโร อุปทหาตพฺโพ— อกาเลนายสฺมา โจเทสิ, โน กาเลน, อลํ เต วิปฺปฏิสาราย; อภูเตนายสฺมา โจเทสิ, โน ภูเตน, อลํ เต วิปฺปฏิสาราย; ผรุเสนายสฺมา โจเทสิ, โน สเณฺหน, อลํ เต วิปฺปฏิสาราย; อนตฺถสํหิเตนายสฺมา โจเทสิ, โน อตฺถสํหิเตน, อลํ เต วิปฺปฏิสาราย; โทสนฺตโร อายสฺมา โจเทสิ, โน เมตฺตจิตฺโต, อลํ เต วิปฺปฏิสารายาติ. อธมฺมโจทกสฺส, อุปาลิ, ภิกฺขุโน อิเมหิ ปญฺจหากาเรหิ วิปฺปฏิสาโร อุปทหาตพฺโพ. ตํ กิสฺส เหตุ? ยถา น อญฺโญปิ ภิกฺขุ อภูเตน โจเทตพฺพํ มญฺเญยฺยา”ติ.
“อธมฺมจุทิตสฺส ปน, ภนฺเต, ภิกฺขุโน กติหากาเรหิ อวิปฺปฏิสาโร อุปทหาตพฺโพ”ติ? “อธมฺมจุทิตสฺส, อุปาลิ, ภิกฺขุโน ปญฺจหากาเรหิ อวิปฺปฏิสาโร อุปทหาตพฺโพ— อกาเลนายสฺมา จุทิโต, โน กาเลน, อลํ เต อวิปฺปฏิสาราย; อภูเตนายสฺมา จุทิโต, โน ภูเตน, อลํ เต อวิปฺปฏิสาราย; ผรุเสนายสฺมา จุทิโต, โน สเณฺหน, อลํ เต อวิปฺปฏิสาราย; อนตฺถสํหิเตนายสฺมา จุทิโต, โน อตฺถสํหิเตน, อลํ เต อวิปฺปฏิสาราย; โทสนฺตเรนายสฺมา จุทิโต, โน เมตฺตจิตฺเตน, อลํ เต อวิปฺปฏิสารายาติ. อธมฺมจุทิตสฺส, อุปาลิ, ภิกฺขุโน อิเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อวิปฺปฏิสาโร อุปทหาตพฺโพ”ติ.
“ธมฺมโจทกสฺส, ภนฺเต, ภิกฺขุโน กติหากาเรหิ อวิปฺปฏิสาโร อุปทหาตพฺโพ”ติ? “ธมฺมโจทกสฺส, อุปาลิ, ภิกฺขุโน ปญฺจหากาเรหิ อวิปฺปฏิสาโร อุปทหาตพฺโพ— กาเลนายสฺมา โจเทสิ, โน อกาเลน, อลํ เต อวิปฺปฏิสาราย; ภูเตนายสฺมา โจเทสิ, โน อภูเตน, อลํ เต อวิปฺปฏิสาราย; สเณฺหนายสฺมา โจเทสิ, โน ผรุเสน, อลํ เต อวิปฺปฏิสาราย; อตฺถสํหิเตนายสฺมา โจเทสิ, โน อนตฺถสํหิเตน, อลํ เต อวิปฺปฏิสาราย; เมตฺตจิตฺโต อายสฺมา โจเทสิ, โน โทสนฺตโร, อลํ เต อวิปฺปฏิสารายาติ. ธมฺมโจทกสฺส, อุปาลิ, ภิกฺขุโน อิเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อวิปฺปฏิสาโร อุปทหาตพฺโพ. ตํ กิสฺส เหตุ? ยถา อญฺโญปิ ภิกฺขุ ภูเตน โจเทตพฺพํ มญฺเญยฺยา”ติ.
“ธมฺมจุทิตสฺส ปน, ภนฺเต, ภิกฺขุโน กติหากาเรหิ วิปฺปฏิสาโร อุปทหาตพฺโพ”ติ? “ธมฺมจุทิตสฺส, อุปาลิ, ภิกฺขุโน ปญฺจหากาเรหิ วิปฺปฏิสาโร อุปทหาตพฺโพ— กาเลนายสฺมา จุทิโต, โน อกาเลน, อลํ เต วิปฺปฏิสาราย; ภูเตนายสฺมา จุทิโต, โน อภูเตน, อลํ เต วิปฺปฏิสาราย; สเณฺหนายสฺมา จุทิโต, โน ผรุเสน, อลํ เต วิปฺปฏิสาราย; อตฺถสํหิเตนายสฺมา จุทิโต, โน อนตฺถสํหิเตน, อลํ เต วิปฺปฏิสาราย; เมตฺตจิตฺเตนายสฺมา จุทิโต, โน โทสนฺตเรน, อลํ เต วิปฺปฏิสารายาติ. ธมฺมจุทิตสฺส, อุปาลิ, ภิกฺขุโน อิเมหิ ปญฺจหากาเรหิ วิปฺปฏิสาโร อุปทหาตพฺโพ”ติ.
“โจทเกน, ภนฺเต, ภิกฺขุนา ปรํ โจเทตุกาเมน กติ ธมฺเม อชฺฌตฺตํ มนสิ กริตฺวา ปโร โจเทตพฺโพ”ติ? “โจทเกนุปาลิ, ภิกฺขุนา ปรํ โจเทตุกาเมน ปญฺจ ธมฺเม อชฺฌตฺตํ มนสิ กริตฺวา ปโร โจเทตพฺโพ— การุญฺญตา, หิเตสิตา, อนุกมฺปิตา, อาปตฺติวุฏฺฐานตา, วินยปุเรกฺขารตาติ. โจทเกนุปาลิ, ภิกฺขุนา ปรํ โจเทตุกาเมน อิเม ปญฺจ ธมฺเม อชฺฌตฺตํ มนสิ กริตฺวา ปโร โจเทตพฺโพ”ติ.
“จุทิเตน ปน, ภนฺเต, ภิกฺขุนา กติสุ ธมฺเมสุ ปติฏฺฐาตพฺพนฺ”ติ? “จุทิเตนุปาลิ, ภิกฺขุนา ทฺวีสุ ธมฺเมสุ ปติฏฺฐาตพฺพํ— สจฺเจ จ อกุปฺเป จา”ติ.
ทุติยภาณวาโร นิฏฺฐิโต.
ปาติโมกฺขฏฺฐปนกฺขนฺธโก นวโม.
อิมมฺหิ ขนฺธเก วตฺถู ติํส.
ตสฺสุทฺทานํ
อุโปสเถ ยาวติกํ,_
ปาปภิกฺขุ น นิกฺขมิ;
โมคฺคลฺลาเนน นิจฺฉุทฺโธ,
อจฺเฉรา ชินสาสเน.
นินฺโนนุปุพฺพสิกฺขา จ,
ฐิตธมฺโม นาติกฺกมฺม;
กุณปุกฺขิปติ สํโฆ,
สวนฺติโย ชหนฺติ จ.
สวนฺติ ปรินิพฺพนฺติ,
เอกรส วิมุตฺติ จ;
พหุ ธมฺมวินโยปิ,
ภูตฏฺฐาริยปุคฺคลา.
สมุทฺทํ อุปมํ กตฺวา,
วาเจสิ สาสเน คุณํ;
อุโปสเถ ปาติโมกฺขํ,_
น อเมฺห โกจิ ชานาติ.
ปฏิกจฺเจว อุชฺฌนฺติ,
เอโก ทฺเว ตีณิ จตฺตาริ;
ปญฺจ ฉ สตฺต อฏฺฐานิ,
นวา จ ทสมานิ จ.
สีลอาจารทิฏฺฐิ จ,
อาชีวํ จตุภาคิเก;
ปาราชิกญฺจ สํฆาทิ,
ปาจิตฺติ ปาฏิเทสนิ.
ทุกฺกฏํ ปญฺจภาเคสุ,
สีลาจารวิปตฺติ จ;
อกตาย กตาย จ,
ฉภาเคสุ ยถาวิธิ.
ปาราชิกญฺจ สํฆาทิ,
ถุลฺลํ ปาจิตฺติเยน จ;
ปาฏิเทสนิยญฺเจว,
ทุกฺกฏญฺจ ทุพฺภาสิตํ.
สีลาจารวิปตฺติ จ,
ทิฏฺฐิอาชีววิปตฺติ;
ยา จ อฏฺฐา กตากเต,
เตเนตา สีลาจารทิฏฺฐิยา.
อกตาย กตายาปิ,
กตากตายเมว จ;
เอวํ นววิธา วุตฺตา,
ยถาภูเตน ญายโต.
ปาราชิโก วิปฺปกตา,
ปจฺจกฺขาโต ตเถว จ;
อุเปติ ปจฺจาทิยติ,_
ปจฺจาทานกถา จ ยา.
สีลาจารวิปตฺติ จ,
ตถา ทิฏฺฐิวิปตฺติยา;
ทิฏฺฐสุตปริสงฺกิตํ,
ทสธา ตํ วิชานาถ.
ภิกฺขุ วิปสฺสติ ภิกฺขุํ,
อญฺโญ จาโรจยาติ ตํ;
โสเยว ตสฺส อกฺขาติ,
ปาติโมกฺขํ ฐเปติ โส.
วุฏฺฐาติ อนฺตราเยน,
ราชโจรคฺคุทกา จ;
มนุสฺสอมนุสฺสา จ,
วาฬสรีสปา ชีวิพฺรหฺมํ.
ทสนฺนมญฺญตเรน,
ตสฺมิํ อญฺญตเรสุ วา;
ธมฺมิกาธมฺมิกา เจว,
ยถา มคฺเคน ชานาถ.
กาลภูตตฺถสํหิตํ,
ลภิสฺสามิ ภวิสฺสติ;
กายวาจสิกา เมตฺตา,
พาหุสจฺจํ อุภยานิ.
กาลภูเตน สเณฺหน,
อตฺถเมตฺเตน โจทเย;
วิปฺปฏิสารธมฺเมน,
ตถา วาจา วิโนทเย.
ธมฺมโจทจุทิตสฺส,
วิโนเทติ วิปฺปฏิสาโร;
กรุณา หิตานุกมฺปิ,
วุฏฺฐานปุเรกฺขารโต.
โจทกสฺส ปฏิปตฺติ,
สมฺพุทฺเธน ปกาสิตา;
สจฺเจ เจว อกุปฺเป จ,
จุทิตเสฺสว ธมฺมตาติ.
ปาติโมกฺขฏฺฐปนกฺขนฺธโก นิฏฺฐิโต.