9.4 ปาติโมกฺขสวนารห
อถ โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ— “นทานาหํ, ภิกฺขเว, อิโต ปรํ อุโปสถํ กริสฺสามิ, ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิสฺสามิ. ตุมฺเหวทานิ, ภิกฺขเว, อิโต ปรํ อุโปสถํ กเรยฺยาถ, ปาติโมกฺขํ อุทฺทิเสยฺยาถ. อฏฺฐานเมตํ, ภิกฺขเว, อนวกาโส ยํ ตถาคโต อปริสุทฺธาย ปริสาย อุโปสถํ กเรยฺย, ปาติโมกฺขํ อุทฺทิเสยฺย. น จ, ภิกฺขเว, สาปตฺติเกน ปาติโมกฺขํ โสตพฺพํ. โย สุเณยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อนุชานามิ, ภิกฺขเว, โย สาปตฺติโก ปาติโมกฺขํ สุณาติ, ตสฺส ปาติโมกฺขํ ฐเปตุํ. เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, ฐเปตพฺพํ. ตทหุโปสเถ จาตุทฺทเส วา ปนฺนรเส วา ตสฺมิํ ปุคฺคเล สมฺมุขีภูเต สํฆมชฺเฌ อุทาหริตพฺพํ—
‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สํโฆ. อิตฺถนฺนาโม ปุคฺคโล สาปตฺติโก, ตสฺส ปาติโมกฺขํ ฐเปมิ, น ตสฺมิํ สมฺมุขีภูเต ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิตพฺพนฺ’ติ ฐปิตํ โหติ ปาติโมกฺขนฺ”ติ.
เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู— “นาเมฺห โกจิ ชานาตี”ติ สาปตฺติกาว ปาติโมกฺขํ สุณนฺติ. เถรา ภิกฺขู ปรจิตฺตวิทุโน ภิกฺขูนํ อาโรเจนฺติ— “อิตฺถนฺนาโม จ อิตฺถนฺนาโม จ, อาวุโส, ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู— ‘นาเมฺห โกจิ ชานาตี’ติ สาปตฺติกาว ปาติโมกฺขํ สุณนฺตี”ติ. อโสฺสสุํ โข ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู— “เถรา กิร ภิกฺขู ปรจิตฺตวิทุโน อเมฺห ภิกฺขูนํ อาโรเจนฺติ— ‘อิตฺถนฺนาโม จ อิตฺถนฺนาโม จ, อาวุโส, ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู— “นาเมฺห โกจิ ชานาตี”ติ สาปตฺติกาว ปาติโมกฺขํ สุณนฺตี’”ติ.
เต— “ปุรมฺหากํ เปสลา ภิกฺขู ปาติโมกฺขํ ฐเปนฺตี”ติ— ปฏิกจฺเจว สุทฺธานํ ภิกฺขูนํ อนาปตฺติกานํ อวตฺถุสฺมิํ อการเณ ปาติโมกฺขํ ฐเปนฺติ. เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา …เป… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “กถญฺหิ นาม ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู สุทฺธานํ ภิกฺขูนํ อนาปตฺติกานํ อวตฺถุสฺมิํ อการเณ ปาติโมกฺขํ ฐเปสฺสนฺตี”ติ. อถ โข เต ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ …เป… “สจฺจํ กิร, ภิกฺขเว, ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู สุทฺธานํ ภิกฺขูนํ อนาปตฺติกานํ อวตฺถุสฺมิํ อการเณ ปาติโมกฺขํ ฐเปนฺตี”ติ? “สจฺจํ, ภควา”ติ …เป… วิครหิตฺวา …เป… ธมฺมิํ กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ— “น, ภิกฺขเว, สุทฺธานํ ภิกฺขูนํ อนาปตฺติกานํ อวตฺถุสฺมิํ อการเณ ปาติโมกฺขํ ฐเปตพฺพํ. โย ฐเปยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส.