1.5.1.8 ภูตาโรจนสิกฺขาปท
เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา เวสาลิยํ วิหรติ มหาวเน กูฏาคารสาลายํ. เตน โข ปน สมเยน สมฺพหุลา สนฺทิฏฺฐา สมฺภตฺตา ภิกฺขู วคฺคุมุทาย นทิยา ตีเร วสฺสํ อุปคจฺฉิํสุ. เตน โข ปน สมเยน วชฺชี ทุพฺภิกฺขา โหติ— ทฺวีหิติกา เสตฏฺฐิกา สลากาวุตฺตา, น สุกรา อุญฺเฉน ปคฺคเหน ยาเปตุํ. อถ โข เตสํ ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ— “เอตรหิ โข วชฺชี ทุพฺภิกฺขา— ทฺวีหิติกา เสตฏฺฐิกา สลากาวุตฺตา, น สุกรา อุญฺเฉน ปคฺคเหน ยาเปตุํ. เกน นุ โข มยํ อุปาเยน สมคฺคา สมฺโมทมานา อวิวทมานา ผาสุกํ วสฺสํ วเสยฺยาม, น จ ปิณฺฑเกน กิลเมยฺยามา”ติ? เอกจฺเจ เอวมาหํสุ— “หนฺท มยํ, อาวุโส, คิหีนํ กมฺมนฺตํ อธิฏฺเฐม. เอวํ เต อมฺหากํ ทาตุํ มญฺญิสฺสนฺติ. เอวํ มยํ สมคฺคา สมฺโมทมานา อวิวทมานา ผาสุกํ วสฺสํ วสิสฺสาม, น จ ปิณฺฑเกน กิลมิสฺสามา”ติ. เอกจฺเจ เอวมาหํสุ— “อลํ, อาวุโส, กิํ คิหีนํ กมฺมนฺตํ อธิฏฺฐิเตน? หนฺท มยํ, อาวุโส, คิหีนํ ทูเตยฺยํ หราม. เอวํ เต อมฺหากํ ทาตุํ มญฺญิสฺสนฺติ. เอวํ มยํ สมคฺคา สมฺโมทมานา อวิวทมานา ผาสุกํ วสฺสํ วสิสฺสาม, น จ ปิณฺฑเกน กิลมิสฺสามา”ติ. เอกจฺเจ เอวมาหํสุ— “อลํ, อาวุโส; กิํ คิหีนํ กมฺมนฺตํ อธิฏฺฐิเตน. กิํ คิหีนํ ทูเตยฺยํ หเฏน. หนฺท มยํ, อาวุโส, คิหีนํ อญฺญมญฺญสฺส อุตฺตริมนุสฺสธมฺมสฺส วณฺณํ ภาสิสฺสาม— ‘อสุโก ภิกฺขุ ปฐมสฺส ฌานสฺส ลาภี, อสุโก ภิกฺขุ ทุติยสฺส ฌานสฺส ลาภี, อสุโก ภิกฺขุ ตติยสฺส ฌานสฺส ลาภี, อสุโก ภิกฺขุ จตุตฺถสฺส ฌานสฺส ลาภี, อสุโก ภิกฺขุ โสตาปนฺโน, อสุโก ภิกฺขุ สกทาคามี, อสุโก ภิกฺขุ อนาคามี, อสุโก ภิกฺขุ อรหา, อสุโก ภิกฺขุ เตวิชฺโช, อสุโก ภิกฺขุ ฉฬภิญฺโญ’ติ. เอวํ เต อมฺหากํ ทาตุํ มญฺญิสฺสนฺติ. เอวํ มยํ สมคฺคา สมฺโมทมานา อวิวทมานา ผาสุกํ วสฺสํ วสิสฺสาม, น จ ปิณฺฑเกน กิลมิสฺสามา”ติ. “เอโส เยว โข, อาวุโส, เสโยฺย, โย อมฺหากํ คิหีนํ อญฺญมญฺญสฺส อุตฺตริมนุสฺสธมฺมสฺส วณฺโณ ภาสิโต”ติ.
อถ โข เต ภิกฺขู คิหีนํ อญฺญมญฺญสฺส อุตฺตริมนุสฺสธมฺมสฺส วณฺณํ ภาสิํสุ— “อสุโก ภิกฺขุ ปฐมสฺส ฌานสฺส ลาภี …เป… อสุโก ภิกฺขุ ฉฬภิญฺโญ”ติ. อถ โข เต มนุสฺสา— “ลาภา วต โน, สุลทฺธํ วต โน, เยสํ โน เอวรูปา ภิกฺขู วสฺสํ อุปคตา, น วต โน อิโต ปุพฺเพ เอวรูปา ภิกฺขู วสฺสํ อุปคตา, ยถยิเม ภิกฺขู สีลวนฺโต กลฺยาณธมฺมา”ติ. เต น ตาทิสานิ โภชนานิ อตฺตนา ภุญฺชนฺติ, มาตาปิตูนํ เทนฺติ ปุตฺตทารสฺส เทนฺติ ทาสกมฺมกรโปริสสฺส เทนฺติ มิตฺตามจฺจานํ เทนฺติ ญาติสาโลหิตานํ เทนฺติ ยาทิสานิ ภิกฺขูนํ เทนฺติ. น ตาทิสานิ ขาทนียานิ สายนียานิ ปานานิ อตฺตนา ขาทนฺติ สายนฺติ ปิวนฺติ มาตาปิตูนํ เทนฺติ ปุตฺตทารสฺส เทนฺติ ทาสกมฺมกรโปริสสฺส เทนฺติ มิตฺตามจฺจานํ เทนฺติ ญาติสาโลหิตานํ เทนฺติ, ยาทิสานิ ภิกฺขูนํ เทนฺติ. อถ โข เต ภิกฺขู วณฺณวา อเหสุํ ปีณินฺทฺริยา ปสนฺนมุขวณฺณา วิปฺปสนฺนฉวิวณฺณา.
อาจิณฺณํ โข ปเนตํ วสฺสํวุฏฺฐานํ ภิกฺขูนํ ภควนฺตํ ทสฺสนาย อุปสงฺกมิตุํ. อถ โข เต ภิกฺขู วสฺสํวุฏฺฐา เตมาสจฺจเยน เสนาสนํ สํสาเมตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย เยน เวสาลี เตน ปกฺกมิํสุ. อนุปุพฺเพน เยน เวสาลี มหาวนํ กูฏาคารสาลา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิํสุ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิํสุ. เตน โข ปน สมเยน ทิสาสุ วสฺสํวุฏฺฐา ภิกฺขู กิสา โหนฺติ ลูขา ทุพฺพณฺณา อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาตา ธมนิสนฺถตคตฺตา. วคฺคุมุทาตีริยา ปน ภิกฺขู วณฺณวา โหนฺติ ปีณินฺทฺริยา ปสนฺนมุขวณฺณา วิปฺปสนฺนฉวิวณฺณา. อาจิณฺณํ โข ปเนตํ พุทฺธานํ ภควนฺตานํ อาคนฺตุเกหิ ภิกฺขูหิ สทฺธิํ ปฏิสมฺโมทิตุํ. อถ โข ภควา วคฺคุมุทาตีริเย ภิกฺขู เอตทโวจ— “กจฺจิ, ภิกฺขเว, ขมนียํ, กจฺจิ ยาปนียํ, กจฺจิ สมคฺคา สมฺโมทมานา อวิวทมานา ผาสุกํ วสฺสํ วสิตฺถ, น จ ปิณฺฑเกน กิลมิตฺถา”ติ? “ขมนียํ, ภควา, ยาปนียํ, ภควา. สมคฺคา จ มยํ, ภนฺเต, สมฺโมทมานา อวิวทมานา ผาสุกํ วสฺสํ วสิมฺหา, น จ ปิณฺฑเกน กิลมิมฺหา”ติ. ชานนฺตาปิ ตถาคตา ปุจฺฉนฺติ, ชานนฺตาปิ น ปุจฺฉนฺติ. กาลํ วิทิตฺวา ปุจฺฉนฺติ, กาลํ วิทิตฺวา น ปุจฺฉนฺติ. อตฺถสญฺหิตํ ตถาคตา ปุจฺฉนฺติ, โน อนตฺถสญฺหิตํ. อนตฺถสญฺหิเต เสตุฆาโต ตถาคตานํ. ทฺวีหากาเรหิ พุทฺธา ภควนฺโต ภิกฺขู ปฏิปุจฺฉนฺติ— “ธมฺมํ วา เทเสสฺสาม, สาวกานํ วา สิกฺขาปทํ ปญฺญเปสฺสามา”ติ.
อถ โข ภควา วคฺคุมุทาตีริเย ภิกฺขู เอตทโวจ— “ยถา กถํ ปน ตุมฺเห, ภิกฺขเว, สมคฺคา สมฺโมทมานา อวิวทมานา ผาสุกํ วสฺสํ วสิตฺถ, น จ ปิณฺฑเกน กิลมิตฺถา”ติ? อถ โข เต ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “กจฺจิ ปน โว, ภิกฺขเว, ภูตนฺ”ติ? “ภูตํ, ภควา”ติ. วิครหิ พุทฺโธ ภควา …เป… กถญฺหิ นาม ตุมฺเห, ภิกฺขเว, อุทรสฺส การณา คิหีนํ อญฺญมญฺญสฺส อุตฺตริมนุสฺสธมฺมสฺส วณฺณํ ภาสิสฺสถ. เนตํ, ภิกฺขเว, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย …เป… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ—
“โย ปน ภิกฺขุ อนุปสมฺปนฺนสฺส อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ อาโรเจยฺย ภูตสฺมิํ, ปาจิตฺติยนฺ” ติ. (8: 57 )
โย ปนา ติ โย ยาทิโส …เป… ภิกฺขู ติ …เป… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปโต ภิกฺขูติ.
อนุปสมฺปนฺโน นาม ภิกฺขุญฺจ ภิกฺขุนิญฺจ ฐเปตฺวา, อวเสโส อนุปสมฺปนฺโน นาม.
อุตฺตริมนุสฺสธมฺโม นาม ฌานํ, วิโมกฺโข, สมาธิ, สมาปตฺติ, ญาณทสฺสนํ, มคฺคภาวนา, ผลสจฺฉิกิริยา, กิเลสปฺปหานํ, วินีวรณตา จิตฺตสฺส, สุญฺญาคาเร อภิรติ.
ฌานนฺ ติ ปฐมํ ฌานํ, ทุติยํ ฌานํ, ตติยํ ฌานํ, จตุตฺถํ ฌานํ.
วิโมกฺโข ติ สุญฺญโต วิโมกฺโข, อนิมิตฺโต วิโมกฺโข, อปฺปณิหิโต วิโมกฺโข.
สมาธี ติ สุญฺญโต สมาธิ, อนิมิตฺโต สมาธิ, อปฺปณิหิโต สมาธิ.
สมาปตฺตี ติ สุญฺญตา สมาปตฺติ, อนิมิตฺตา สมาปตฺติ, อปฺปณิหิตา สมาปตฺติ.
ญาณทสฺสนนฺ ติ ติโสฺส วิชฺชา.
มคฺคภาวนา ติ จตฺตาโร สติปฏฺฐานา, จตฺตาโร สมฺมปฺปธานา, จตฺตาโร อิทฺธิปาทา, ปญฺจินฺทฺริยานิ, ปญฺจ พลานิ, สตฺต โพชฺฌงฺคา, อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค.
ผลสจฺฉิกิริยา ติ โสตาปตฺติผลสฺส สจฺฉิกิริยา, สกทาคามิผลสฺส สจฺฉิกิริยา, อนาคามิผลสฺส สจฺฉิกิริยา, อรหตฺตสฺส สจฺฉิกิริยา.
กิเลสปฺปหานนฺ ติ ราคสฺส ปหานํ, โทสสฺส ปหานํ, โมหสฺส ปหานํ.
วินีวรณตา จิตฺตสฺสา ติ ราคา จิตฺตํ วินีวรณตา, โทสา จิตฺตํ วินีวรณตา, โมหา จิตฺตํ วินีวรณตา.
สุญฺญาคาเร อภิรตี ติ ปฐเมน ฌาเนน สุญฺญาคาเร อภิรติ, ทุติเยน ฌาเนน สุญฺญาคาเร อภิรติ, ตติเยน ฌาเนน สุญฺญาคาเร อภิรติ, จตุตฺเถน ฌาเนน สุญฺญาคาเร อภิรติ.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมํ ฌานํ สมาปชฺชินฺ”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมํ ฌานํ สมาปชฺชามี”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมํ ฌานํ สมาปนฺโน”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมสฺส ฌานสฺส ลาภิมฺหี”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมสฺส ฌานสฺส วสิมฺหี”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมํ ฌานํ สจฺฉิกตํ มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ทุติยํ ฌานํ …เป… ตติยํ ฌานํ… จตุตฺถํ ฌานํ สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; จตุตฺถสฺส ฌานสฺส ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; จตุตฺถํ ฌานํ สจฺฉิกตํ มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “สุญฺญตํ วิโมกฺขํ …เป… อนิมิตฺตํ วิโมกฺขํ… อปฺปณิหิตํ วิโมกฺขํ… สุญฺญตํ สมาธิํ… อนิมิตฺตํ สมาธิํ… อปฺปณิหิตํ สมาธิํ สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; อปฺปณิหิตสฺส สมาธิสฺส ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; อปฺปณิหิโต สมาธิ สจฺฉิกโต มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “สุญฺญตํ สมาปตฺติํ …เป… อนิมิตฺตํ สมาปตฺติํ… อปฺปณิหิตํ สมาปตฺติํ สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; อปฺปณิหิตาย สมาปตฺติยา ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; อปฺปณิหิตา สมาปตฺติ สจฺฉิกตา มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ติโสฺส วิชฺชา สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; ติสฺสนฺนํ วิชฺชานํ ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; ติโสฺส วิชฺชา สจฺฉิกตา มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “จตฺตาโร สติปฏฺฐาเน …เป… จตฺตาโร สมฺมปฺปธาเน… จตฺตาโร อิทฺธิปาเท สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; จตุนฺนํ อิทฺธิปาทานํ ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; จตฺตาโร อิทฺธิปาทา สจฺฉิกตา มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปญฺจินฺทฺริยานิ …เป… ปญฺจ พลานิ สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; ปญฺจนฺนํ พลานํ ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; ปญฺจ พลานิ สจฺฉิกตานิ มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “สตฺต โพชฺฌงฺเค สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; สตฺตนฺนํ โพชฺฌงฺคานํ ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; สตฺต โพชฺฌงฺคา สจฺฉิกตา มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “อริยํ อฏฺฐงฺคิกํ มคฺคํ สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; อริยสฺส อฏฺฐงฺคิกสฺส มคฺคสฺส ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค สจฺฉิกโต มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “โสตาปตฺติผลํ …เป… สกทาคามิผลํ… อนาคามิผลํ… อรหตฺตํ สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; อรหตฺตสฺส ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; อรหตฺตํ สจฺฉิกตํ มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ราโค เม จตฺโต …เป… โทโส เม จตฺโต… โมโห เม จตฺโต, วนฺโต, มุตฺโต, ปหีโน, ปฏินิสฺสฏฺโฐ, อุกฺเขฏิโต, สมุกฺเขฏิโต”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ราคา เม จิตฺตํ วินีวรณํ …เป… โทสา เม จิตฺตํ วินีวรณํ… โมหา เม จิตฺตํ วินีวรณนฺ”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “สุญฺญาคาเร ปฐมํ ฌานํ …เป… ทุติยํ ฌานํ… ตติยํ ฌานํ… จตุตฺถํ ฌานํ สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; สุญฺญาคาเร จตุตฺถสฺส ฌานสฺส ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; สุญฺญาคาเร จตุตฺถํ ฌานํ สจฺฉิกตํ มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมญฺจ ฌานํ ทุติยญฺจ ฌานํ สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; ปฐมสฺส จ ฌานสฺส ทุติยสฺส จ ฌานสฺส ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; ปฐมญฺจ ฌานํ ทุติยญฺจ ฌานํ สจฺฉิกตํ มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมญฺจ ฌานํ ตติยญฺจ ฌานํ …เป… ปฐมญฺจ ฌานํ จตุตฺถญฺจ ฌานํ สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; ปฐมสฺส จ ฌานสฺส จตุตฺถสฺส จ ฌานสฺส ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; ปฐมญฺจ ฌานํ จตุตฺถญฺจ ฌานํ สจฺฉิกตํ มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมญฺจ ฌานํ สุญฺญตญฺจ วิโมกฺขํ …เป… อนิมิตฺตญฺจ วิโมกฺขํ… อปฺปณิหิตญฺจ วิโมกฺขํ… สุญฺญตญฺจ สมาธิํ… อนิมิตฺตญฺจ สมาธิํ… อปฺปณิหิตญฺจ สมาธิํ สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; ปฐมสฺส จ ฌานสฺส อปฺปณิหิตสฺส จ สมาธิสฺส ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; ปฐมญฺจ ฌานํ อปฺปณิหิโต จ สมาธิ สจฺฉิกโต มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมญฺจ ฌานํ สุญฺญตญฺจ สมาปตฺติํ …เป… อนิมิตฺตญฺจ สมาปตฺติํ… อปฺปณิหิตญฺจ สมาปตฺติํ สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; ปฐมสฺส จ ฌานสฺส อปฺปณิหิตาย จ สมาปตฺติยา ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; ปฐมญฺจ ฌานํ อปฺปณิหิตา จ สมาปตฺติ สจฺฉิกตา มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมญฺจ ฌานํ ติโสฺส จ วิชฺชา สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; ปฐมสฺส จ ฌานสฺส ติสฺสนฺนญฺจ วิชฺชานํ ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; ปฐมญฺจ ฌานํ ติโสฺส จ วิชฺชา สจฺฉิกตา มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมญฺจ ฌานํ จตฺตาโร จ สติปฏฺฐาเน …เป… จตฺตาโร จ สมฺมปฺปธาเน… จตฺตาโร จ อิทฺธิปาเท สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; ปฐมสฺส จ ฌานสฺส จตุนฺนญฺจ อิทฺธิปาทานํ ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; ปฐมญฺจ ฌานํ จตฺตาโร จ อิทฺธิปาทา สจฺฉิกตา มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมญฺจ ฌานํ, ปญฺจ จ อินฺทฺริยานิ …เป… ปญฺจ จ พลานิ สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; ปฐมสฺส จ ฌานสฺส ปญฺจนฺนญฺจ พลานํ ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; ปฐมญฺจ ฌานํ ปญฺจ จ พลานิ สจฺฉิกตานิ มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมญฺจ ฌานํ สตฺต จ โพชฺฌงฺเค สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; ปฐมสฺส จ ฌานสฺส สตฺตนฺนญฺจ โพชฺฌงฺคานํ ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; ปฐมญฺจ ฌานํ สตฺต จ โพชฺฌงฺคา สจฺฉิกตา มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมญฺจ ฌานํ อริยญฺจ อฏฺฐงฺคิกํ มคฺคํ สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; ปฐมสฺส จ ฌานสฺส อริยสฺส จ อฏฺฐงฺคิกสฺส มคฺคสฺส ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; ปฐมญฺจ ฌานํ อริโย จ อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค สจฺฉิกโต มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมญฺจ ฌานํ โสตาปตฺติผลญฺจ …เป… สกทาคามิผลญฺจ… อนาคามิผลญฺจ… อรหตฺตญฺจ สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; ปฐมสฺส จ ฌานสฺส อรหตฺตสฺส จ ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; ปฐมญฺจ ฌานํ อรหตฺตญฺจ สจฺฉิกตํ มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมญฺจ ฌานํ สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน …เป… ราโค จ เม จตฺโต… โทโส จ เม จตฺโต… โมโห จ เม จตฺโต, วนฺโต, มุตฺโต, ปหีโน, ปฏินิสฺสฏฺโฐ, อุกฺเขฏิโต, สมุกฺเขฏิโต”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมญฺจ ฌานํ สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน …เป… ราคา จ เม จิตฺตํ วินีวรณํ… โทสา จ เม จิตฺตํ วินีวรณํ… โมหา จ เม จิตฺตํ วินีวรณนฺ”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ทุติยญฺจ ฌานํ ตติยญฺจ ฌานํ …เป… ทุติยญฺจ ฌานํ จตุตฺถญฺจ ฌานํ สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; ทุติยสฺส จ ฌานสฺส จตุตฺถสฺส จ ฌานสฺส ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; ทุติยญฺจ ฌานํ จตุตฺถญฺจ ฌานํ สจฺฉิกตํ มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ทุติยญฺจ ฌานํ สุญฺญตญฺจ วิโมกฺขํ …เป… โมหา จ เม จิตฺตํ วินีวรณนฺ”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ทุติยญฺจ ฌานํ ปฐมญฺจ ฌานํ สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; ทุติยสฺส จ ฌานสฺส ปฐมสฺส จ ฌานสฺส ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; ทุติยญฺจ ฌานํ ปฐมญฺจ ฌานํ สจฺฉิกตํ มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส …เป… .
มูลํ สํขิตฺตํ.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “โมหา จ เม จิตฺตํ วินีวรณํ, ปฐมญฺจ ฌานํ สมาปชฺชิํ, สมาปชฺชามิ, สมาปนฺโน; โมหา จ เม จิตฺตํ วินีวรณํ, ปฐมสฺส จ ฌานสฺส ลาภิมฺหิ, วสิมฺหิ; โมหา จ เม จิตฺตํ วินีวรณํ, ปฐมญฺจ ฌานํ สจฺฉิกตํ มยา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส …เป… .
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “โมหา จ เม จิตฺตํ วินีวรณํ, โทสา จ เม จิตฺตํ วินีวรณนฺ”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส …เป… .
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมญฺจ ฌานํ ทุติยญฺจ ฌานํ ตติยญฺจ ฌานํ จตุตฺถญฺจ ฌานํ สุญฺญตญฺจ วิโมกฺขํ อนิมิตฺตญฺจ วิโมกฺขํ อปฺปณิหิตญฺจ วิโมกฺขํ สุญฺญตญฺจ สมาธิํ อนิมิตฺตญฺจ สมาธิํ อปฺปณิหิตญฺจ สมาธิํ สุญฺญตญฺจ สมาปตฺติํ อนิมิตฺตญฺจ สมาปตฺติํ อปฺปณิหิตญฺจ สมาปตฺติํ ติโสฺส จ วิชฺชา จตฺตาโร จ สติปฏฺฐาเน จตฺตาโร จ สมฺมปฺปธาเน จตฺตาโร จ อิทฺธิปาเท ปญฺจ จ อินฺทฺริยานิ ปญฺจ จ พลานิ สตฺต จ โพชฺฌงฺเค อริยญฺจ อฏฺฐงฺคิกํ มคฺคํ โสตาปตฺติผลญฺจ สกทาคามิผลญฺจ อนาคามิผลญฺจ อรหตฺตญฺจ สมาปชฺชิํ …เป… ราโค จ เม จตฺโต, โทโส จ เม จตฺโต, โมโห จ เม จตฺโต, วนฺโต, มุตฺโต, ปหีโน, ปฏินิสฺสฏฺโฐ, อุกฺเขฏิโต สมุกฺเขฏิโต, ราคา จ เม จิตฺตํ วินีวรณํ, โทสา จ เม จิตฺตํ วินีวรณํ, โมหา จ เม จิตฺตํ วินีวรณนฺ”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมํ ฌานํ สมาปชฺชินฺ”ติ วตฺตุกาโม— “ทุติยํ ฌานํ สมาปชฺชินฺ”ติ ภณนฺตสฺส ปฏิวิชานนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส, น ปฏิวิชานนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมํ ฌานํ สมาปชฺชินฺ”ติ วตฺตุกาโม— “ตติยํ ฌานํ …เป… จตุตฺถํ ฌานํ, สุญฺญตํ วิโมกฺขํ, อนิมิตฺตํ วิโมกฺขํ, อปฺปณิหิตํ วิโมกฺขํ, สุญฺญตํ สมาธิํ, อนิมิตฺตํ สมาธิํ, อปฺปณิหิตํ สมาธิํ, สุญฺญตํ สมาปตฺติํ, อนิมิตฺตํ สมาปตฺติํ, อปฺปณิหิตํ สมาปตฺติํ, ติโสฺส วิชฺชา, จตฺตาโร สติปฏฺฐาเน, จตฺตาโร สมฺมปฺปธาเน, จตฺตาโร อิทฺธิปาเท, ปญฺจินฺทฺริยานิ, ปญฺจ พลานิ, สตฺต โพชฺฌงฺเค, อริยํ อฏฺฐงฺคิกํ มคฺคํ, โสตาปตฺติผลํ, สกทาคามิผลํ, อนาคามิผลํ, อรหตฺตํ สมาปชฺชิํ …เป… ราโค เม จตฺโต, โทโส เม จตฺโต, โมโห เม จตฺโต, วนฺโต, มุตฺโต, ปหีโน; ปฏินิสฺสฏฺโฐ, อุกฺเขฏิโต, สมุกฺเขฏิโต; ราคา เม จิตฺตํ วินีวรณํ, โทสา เม จิตฺตํ วินีวรณํ, โมหา เม จิตฺตํ วินีวรณนฺ”ติ ภณนฺตสฺส ปฏิวิชานนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส, น ปฏิวิชานนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ทุติยํ ฌานํ สมาปชฺชินฺ”ติ วตฺตุกาโม …เป… “โมหา เม จิตฺตํ วินีวรณนฺ”ติ ภณนฺตสฺส ปฏิวิชานนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส, น ปฏิวิชานนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส …เป… .
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ทุติยํ ฌานํ สมาปชฺชินฺ”ติ วตฺตุกาโม— “ปฐมํ ฌานํ สมาปชฺชินฺ”ติ ภณนฺตสฺส ปฏิวิชานนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส, น ปฏิวิชานนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส …เป… .
มูลํ สํขิตฺตํ.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “โมหา เม จิตฺตํ วินีวรณนฺ”ติ วตฺตุกาโม— “ปฐมํ ฌานํ สมาปชฺชินฺ”ติ ภณนฺตสฺส ปฏิวิชานนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส, น ปฏิวิชานนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส …เป… .
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “โมหา เม จิตฺตํ วินีวรณนฺ”ติ วตฺตุกาโม— “โทสา เม จิตฺตํ วินีวรณนฺ”ติ ภณนฺตสฺส ปฏิวิชานนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส, น ปฏิวิชานนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส …เป… .
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ปฐมญฺจ ฌานํ ทุติยญฺจ ฌานํ ตติยญฺจ ฌานํ จตุตฺถญฺจ ฌานํ …เป… โทสา จ เม จิตฺตํ วินีวรณนฺ”ติ วตฺตุกาโม— “โมหา เม จิตฺตํ วินีวรณนฺ”ติ ภณนฺตสฺส ปฏิวิชานนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส, น ปฏิวิชานนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ทุติยญฺจ ฌานํ ตติยญฺจ ฌานํ จตุตฺถญฺจ ฌานํ …เป… โมหา จ เม จิตฺตํ วินีวรณนฺ”ติ วตฺตุกาโม— “ปฐมํ ฌานํ สมาปชฺชินฺ”ติ ภณนฺตสฺส ปฏิวิชานนฺตสฺส อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส, น ปฏิวิชานนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส …เป… .
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “โย เต วิหาเร วสิ โส ภิกฺขุ ปฐมํ ฌานํ สมาปชฺชิ, สมาปชฺชติ, สมาปนฺโน; โส ภิกฺขุ ปฐมสฺส ฌานสฺส ลาภี, วสี; เตน ภิกฺขุนา ปฐมํ ฌานํ สจฺฉิกตนฺ”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “โย เต วิหาเร วสิ โส ภิกฺขุ ทุติยํ ฌานํ …เป… ตติยํ ฌานํ จตุตฺถํ ฌานํ สมาปชฺชิ, สมาปชฺชติ, สมาปนฺโน; โส ภิกฺขุ จตุตฺถสฺส ฌานสฺส ลาภี, วสี; เตน ภิกฺขุนา จตุตฺถํ ฌานํ สจฺฉิกตนฺ”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “โย เต วิหาเร วสิ โส ภิกฺขุ สุญฺญตํ วิโมกฺขํ …เป… อนิมิตฺตํ วิโมกฺขํ อปฺปณิหิตํ วิโมกฺขํ สุญฺญตํ สมาธิํ อนิมิตฺตํ สมาธิํ อปฺปณิหิตํ สมาธิํ สมาปชฺชิ, สมาปชฺชติ, สมาปนฺโน; โส ภิกฺขุ อปฺปณิหิตสฺส สมาธิสฺส ลาภี, วสี; เตน ภิกฺขุนา อปฺปณิหิโต สมาธิ สจฺฉิกโต”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “โย เต วิหาเร วสิ โส ภิกฺขุ สุญฺญตํ สมาปตฺติํ …เป… อนิมิตฺตํ สมาปตฺติํ อปฺปณิหิตํ สมาปตฺติํ สมาปชฺชิ, สมาปชฺชติ, สมาปนฺโน; อปฺปณิหิตาย สมาปตฺติยา ลาภี, วสี; เตน ภิกฺขุนา อปฺปณิหิตา สมาปตฺติ สจฺฉิกตา”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “โย เต วิหาเร วสิ โส ภิกฺขุ ติโสฺส วิชฺชา …เป… จตฺตาโร สติปฏฺฐาเน, จตฺตาโร สมฺมปฺปธาเน, จตฺตาโร อิทฺธิปาเท, ปญฺจินฺทฺริยานิ, ปญฺจ พลานิ, สตฺต โพชฺฌงฺเค, อริยํ อฏฺฐงฺคิกํ มคฺคํ, โสตาปตฺติผลํ, สกทาคามิผลํ, อนาคามิผลํ, อรหตฺตํ สมาปชฺชิ… สมาปชฺชติ, สมาปนฺโน …เป… ตสฺส ภิกฺขุโน ราโค จตฺโต, โทโส จตฺโต, โมโห จตฺโต, วนฺโต, มุตฺโต, ปหีโน, ปฏินิสฺสฏฺโฐ, อุกฺเขฏิโต, สมุกฺเขฏิโต; ตสฺส ภิกฺขุโน ราคา จิตฺตํ วินีวรณํ, โทสา จิตฺตํ วินีวรณํ, โมหา จิตฺตํ วินีวรณนฺ”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “โย เต วิหาเร วสิ โส ภิกฺขุ สุญฺญาคาเร ปฐมํ ฌานํ …เป… ทุติยํ ฌานํ ตติยํ ฌานํ จตุตฺถํ ฌานํ สมาปชฺชิ, สมาปชฺชติ, สมาปนฺโน; โส ภิกฺขุ สุญฺญาคาเร จตุตฺถสฺส ฌานสฺส ลาภี, วสี; เตน ภิกฺขุนา สุญฺญาคาเร จตุตฺถํ ฌานํ สจฺฉิกตนฺ”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “โย เต จีวรํ ปริภุญฺชิ, โย เต ปิณฺฑปาตํ ปริภุญฺชิ, โย เต เสนาสนํ ปริภุญฺชิ, โย เต คิลานปฺปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารํ ปริภุญฺชิ โส ภิกฺขุ สุญฺญาคาเร จตุตฺถํ ฌานํ สมาปชฺชิ, สมาปชฺชติ, สมาปนฺโน; โส ภิกฺขุ สุญฺญาคาเร จตุตฺถสฺส ฌานสฺส ลาภี, วสี; เตน ภิกฺขุนา สุญฺญาคาเร จตุตฺถํ ฌานํ สจฺฉิกตนฺ”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “เยน เต วิหาโร ปริภุตฺโต …เป… เยน เต จีวรํ ปริภุตฺตํ, เยน เต ปิณฺฑปาโต ปริภุตฺโต, เยน เต เสนาสนํ ปริภุตฺตํ, เยน เต คิลานปฺปจฺจยเภสชฺชปริกฺขาโร ปริภุตฺโต โส ภิกฺขุ สุญฺญาคาเร จตุตฺถํ ฌานํ สมาปชฺชิ, สมาปชฺชติ, สมาปนฺโน; โส ภิกฺขุ สุญฺญาคาเร จตุตฺถสฺส ฌานสฺส ลาภี, วสี; เตน ภิกฺขุนา สุญฺญาคาเร จตุตฺถํ ฌานํ สจฺฉิกตนฺ”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส.
อาโรเจยฺยา ติ อนุปสมฺปนฺนสฺส— “ยํ ตฺวํ อาคมฺม วิหารํ อทาสิ …เป… จีวรํ อทาสิ, ปิณฺฑปาตํ อทาสิ, เสนาสนํ อทาสิ, คิลานปฺปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารํ อทาสิ โส ภิกฺขุ สุญฺญาคาเร จตุตฺถํ ฌานํ สมาปชฺชิ, สมาปชฺชติ, สมาปนฺโน; โส ภิกฺขุ สุญฺญาคาเร จตุตฺถสฺส ฌานสฺส ลาภี, วสี; เตน ภิกฺขุนา สุญฺญาคาเร จตุตฺถํ ฌานํ สจฺฉิกตนฺ”ติ ภณนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส.
อนาปตฺติ— อุปสมฺปนฺนสฺส, ภูตํ อาโรเจติ, อาทิกมฺมิกสฺสาติ.
ภูตาโรจนสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ อฏฺฐมํ.