1.5.1.9 ทุฏฺฐุลฺลาโรจนสิกฺขาปท
เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม. เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต ฉพฺพคฺคิเยหิ ภิกฺขูหิ สทฺธิํ ภณฺฑนกโต โหติ. โส สญฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺฐิํ อาปตฺติํ อาปชฺชิตฺวา สํฆํ ตสฺสา อาปตฺติยา ปริวาสํ ยาจิ. ตสฺส สํโฆ ตสฺสา อาปตฺติยา ปริวาสํ อทาสิ. เตน โข ปน สมเยน สาวตฺถิยํ อญฺญตรสฺส ปูคสฺส สํฆภตฺตํ โหติ. โส ปริวสนฺโต ภตฺตคฺเค อาสนปริยนฺเต นิสีทิ. ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู เต อุปาสเก เอตทโวจุํ— “เอโส, อาวุโส, อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต ตุมฺหากํ สมฺภาวิโต กุลูปโก; เยเนว หตฺเถน สทฺธาเทยฺยํ ภุญฺชติ เตเนว หตฺเถน อุปกฺกมิตฺวา อสุจิํ โมเจสิ. โส สญฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺฐิํ อาปตฺติํ อาปชฺชิตฺวา สํฆํ ตสฺสา อาปตฺติยา ปริวาสํ ยาจิ. ตสฺส สํโฆ ตสฺสา อาปตฺติยา ปริวาสํ อทาสิ. โส ปริวสนฺโต อาสนปริยนฺเต นิสินฺโน”ติ.
เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา …เป… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “กถญฺหิ นาม ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู ภิกฺขุสฺส ทุฏฺฐุลฺลํ อาปตฺติํ อนุปสมฺปนฺนสฺส อาโรเจสฺสนฺตี”ติ …เป… “สจฺจํ กิร ตุมฺเห, ภิกฺขเว, ภิกฺขุสฺส ทุฏฺฐุลฺลํ อาปตฺติํ อนุปสมฺปนฺนสฺส อาโรเจถา”ติ? “สจฺจํ, ภควา”ติ. วิครหิ พุทฺโธ ภควา …เป… กถญฺหิ นาม ตุมฺเห, โมฆปุริสา, ภิกฺขุสฺส ทุฏฺฐุลฺลํ อาปตฺติํ อนุปสมฺปนฺนสฺส อาโรเจสฺสถ. เนตํ, โมฆปุริสา, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย …เป… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ—
“โย ปน ภิกฺขุ ภิกฺขุสฺส ทุฏฺฐุลฺลํ อาปตฺติํ อนุปสมฺปนฺนสฺส อาโรเจยฺย, อญฺญตฺร ภิกฺขุสมฺมุติยา, ปาจิตฺติยนฺ” ติ. (9: 58 )
โย ปนา ติ โย ยาทิโส …เป… ภิกฺขู ติ …เป… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปโต ภิกฺขูติ.
ภิกฺขุสฺสา ติ อญฺญสฺส ภิกฺขุสฺส.
ทุฏฺฐุลฺลา นาม อาปตฺติ— จตฺตาริ จ ปาราชิกานิ, เตรส จ สํฆาทิเสสา.
อนุปสมฺปนฺโน นาม ภิกฺขุญฺจ ภิกฺขุนิญฺจ ฐเปตฺวา อวเสโส อนุปสมฺปนฺโน นาม.
อาโรเจยฺยา ติ อาโรเจยฺย อิตฺถิยา วา ปุริสสฺส วา คหฏฺฐสฺส วา ปพฺพชิตสฺส วา.
อญฺญตฺร ภิกฺขุสมฺมุติยา ติ ฐเปตฺวา ภิกฺขุสมฺมุติํ.
อตฺถิ ภิกฺขุสมฺมุติ อาปตฺติปริยนฺตา, น กุลปริยนฺตา. อตฺถิ ภิกฺขุสมฺมุติ กุลปริยนฺตา, น อาปตฺติปริยนฺตา, อตฺถิ ภิกฺขุสมฺมุติ อาปตฺติปริยนฺตา จ กุลปริยนฺตา จ, อตฺถิ ภิกฺขุสมฺมุติ เนว อาปตฺติปริยนฺตา น กุลปริยนฺตา.
อาปตฺติปริยนฺตา นาม อาปตฺติโย ปริคฺคหิตาโย โหนฺติ— “เอตฺตกาหิ อาปตฺตีหิ อาโรเจตพฺโพ”ติ.
กุลปริยนฺตา นาม กุลานิ ปริคฺคหิตานิ โหนฺติ— “เอตฺตเกสุ กุเลสุ อาโรเจตพฺโพ”ติ. อาปตฺติปริยนฺตา จ กุลปริยนฺตา จ นาม อาปตฺติโย จ ปริคฺคหิตาโย โหนฺติ, กุลานิ จ ปริคฺคหิตานิ โหนฺติ— “เอตฺตกาหิ อาปตฺตีหิ เอตฺตเกสุ กุเลสุ อาโรเจตพฺโพ”ติ. เนว อาปตฺติปริยนฺตา น กุลปริยนฺตา นาม อาปตฺติโย จ อปริคฺคหิตาโย โหนฺติ, กุลานิ จ อปริคฺคหิตานิ โหนฺติ— “เอตฺตกาหิ อาปตฺตีหิ เอตฺตเกสุ กุเลสุ อาโรเจตพฺโพ”ติ.
อาปตฺติปริยนฺเต ยา อาปตฺติโย ปริคฺคหิตาโย โหนฺติ, ตา อาปตฺติโย ฐเปตฺวา อญฺญาหิ อาปตฺตีหิ อาโรเจติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
กุลปริยนฺเต ยานิ กุลานิ ปริคฺคหิตานิ โหนฺติ, ตานิ กุลานิ ฐเปตฺวา อญฺเญสุ กุเลสุ อาโรเจติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อาปตฺติปริยนฺเต จ กุลปริยนฺเต จ ยา อาปตฺติโย ปริคฺคหิตาโย โหนฺติ, ตา อาปตฺติโย ฐเปตฺวา ยานิ กุลานิ ปริคฺคหิตานิ โหนฺติ, ตานิ กุลานิ ฐเปตฺวา อญฺญาหิ อาปตฺตีหิ อญฺเญสุ กุเลสุ อาโรเจติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
เนว อาปตฺติปริยนฺเต น กุลปริยนฺเต, อนาปตฺติ.
ทุฏฺฐุลฺลาย อาปตฺติยา ทุฏฺฐุลฺลาปตฺติสญฺญี อนุปสมฺปนฺนสฺส อาโรเจติ, อญฺญตฺร ภิกฺขุสมฺมุติยา, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
ทุฏฺฐุลฺลาย อาปตฺติยา เวมติโก อนุปสมฺปนฺนสฺส อาโรเจติ, อญฺญตฺร ภิกฺขุสมฺมุติยา, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
ทุฏฺฐุลฺลาย อาปตฺติยา อทุฏฺฐุลฺลาปตฺติสญฺญี อนุปสมฺปนฺนสฺส อาโรเจติ, อญฺญตฺร ภิกฺขุสมฺมุติยา, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อทุฏฺฐุลฺลํ อาปตฺติํ อาโรเจติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส.
อนุปสมฺปนฺนสฺส ทุฏฺฐุลฺลํ วา อทุฏฺฐุลฺลํ วา อชฺฌาจารํ อาโรเจติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส.
อทุฏฺฐุลฺลาย อาปตฺติยา ทุฏฺฐุลฺลาปตฺติสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส.
อทุฏฺฐุลฺลาย อาปตฺติยา เวมติโก, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส.
อทุฏฺฐุลฺลาย อาปตฺติยา อทุฏฺฐุลฺลาปตฺติสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส.
อนาปตฺติ— วตฺถุํ อาโรเจติ โน อาปตฺติํ, อาปตฺติํ อาโรเจติ โน วตฺถุํ, ภิกฺขุสมฺมุติยา, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติ.
ทุฏฺฐุลฺลาโรจนสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ นวมํ.