1.5.2.10 สปฺปาณกสิกฺขาปท
เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา อาฬวิยํ วิหรติ อคฺคาฬเว เจติเย. เตน โข ปน สมเยน อาฬวกา ภิกฺขู นวกมฺมํ กโรนฺตา ชานํ สปฺปาณกํ อุทกํ ติณมฺปิ มตฺติกมฺปิ สิญฺจนฺติปิ สิญฺจาเปนฺติปิ. เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา …เป… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “กถญฺหิ นาม อาฬวกา ภิกฺขู ชานํ สปฺปาณกํ อุทกํ ติณมฺปิ มตฺติกมฺปิ สิญฺจิสฺสนฺติปิ สิญฺจาเปสฺสนฺติปี”ติ. อถ โข เต ภิกฺขู อาฬวเก ภิกฺขู อเนกปริยาเยน วิครหิตฺวา ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ …เป… “สจฺจํ กิร ตุมฺเห, ภิกฺขเว, ชานํ สปฺปาณกํ อุทกํ ติณมฺปิ มตฺติกมฺปิ สิญฺจถปิ สิญฺจาเปถปี”ติ? “สจฺจํ, ภควา”ติ. วิครหิ พุทฺโธ ภควา …เป… กถญฺหิ นาม ตุมฺเห, โมฆปุริสา, ชานํ สปฺปาณกํ อุทกํ ติณมฺปิ มตฺติกมฺปิ สิญฺจิสฺสถปิ สิญฺจาเปสฺสถปิ. เนตํ, โมฆปุริสา, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย …เป… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ—
“โย ปน ภิกฺขุ ชานํ สปฺปาณกํ อุทกํ ติณํ วา มตฺติกํ วา สิญฺเจยฺย วา สิญฺจาเปยฺย วา, ปาจิตฺติยนฺ” ติ. (20: 69 )
โย ปนา ติ โย ยาทิโส …เป… ภิกฺขู ติ …เป… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปโต ภิกฺขูติ.
ชานาติ นาม สามํ วา ชานาติ. อญฺเญ วา ตสฺส อาโรเจนฺติ.
สิญฺเจยฺยา ติ สยํ สิญฺจติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
สิญฺจาเปยฺยา ติ อญฺญํ อาณาเปติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส. สกิํ อาณตฺโต พหุกมฺปิ สิญฺจติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
สปฺปาณเก สปฺปาณกสญฺญี ติณํ วา มตฺติกํ วา สิญฺจติ วา สิญฺจาเปติ วา, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส. สปฺปาณเก เวมติโก ติณํ วา มตฺติกํ วา สิญฺจติ วา สิญฺจาเปติ วา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. สปฺปาณเก อปฺปาณกสญฺญี ติณํ วา มตฺติกํ วา สิญฺจติ วา สิญฺจาเปติ วา, อนาปตฺติ. อปฺปาณเก สปฺปาณกสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อปฺปาณเก เวมติโก, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อปฺปาณเก อปฺปาณกสญฺญี, อนาปตฺติ.
อนาปตฺติ— อสญฺจิจฺจ, อสฺสติยา, อชานนฺตสฺส, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติ.
สปฺปาณกสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ ทสมํ.
ภูตคามวคฺโค ทุติโย.
ตสฺสุทฺทานํ
ภูตํ อญฺญาย อุชฺฌายํ,
ปกฺกมนฺเตน เต ทุเว;
ปุพฺเพ นิกฺกฑฺฒนาหจฺจ,
ทฺวารํ สปฺปาณเกน จาติ.