1.5.2.6 อนุปขชฺชสิกฺขาปท
เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม. เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู วรเสยฺยาโย ปลิพุนฺเธนฺติ, เถรา ภิกฺขู วุฏฺฐาเปนฺติ. อถ โข ฉพฺพคฺคิยานํ ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ— “เกน นุ โข มยํ อุปาเยน อิเธว วสฺสํ วเสยฺยามา”ติ? อถ โข ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู เถเร ภิกฺขู อนุปขชฺช เสยฺยํ กปฺเปนฺติ— “ยสฺส สมฺพาโธ ภวิสฺสติ โส ปกฺกมิสฺสตี”ติ. เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา …เป… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “กถญฺหิ นาม ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู เถเร ภิกฺขู อนุปขชฺช เสยฺยํ กปฺเปสฺสนฺตี”ติ.
อถ โข เต ภิกฺขู ฉพฺพคฺคิเย ภิกฺขู อเนกปริยาเยน วิครหิตฺวา ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ …เป… “สจฺจํ กิร ตุมฺเห, ภิกฺขเว, เถเร ภิกฺขู อนุปขชฺช เสยฺยํ กปฺเปถา”ติ? “สจฺจํ, ภควา”ติ. วิครหิ พุทฺโธ ภควา …เป… กถญฺหิ นาม ตุมฺเห, โมฆปุริสา, เถเร ภิกฺขู อนุปขชฺช เสยฺยํ กปฺเปสฺสถ. เนตํ, โมฆปุริสา, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย …เป… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ—
“โย ปน ภิกฺขุ สํฆิเก วิหาเร ชานํ ปุพฺพุปคตํ ภิกฺขุํ อนุปขชฺช เสยฺยํ กปฺเปยฺย— ยสฺส สมฺพาโธ ภวิสฺสติ โส ปกฺกมิสฺสตี’ติ, เอตเทว ปจฺจยํ กริตฺวา อนญฺญํ, ปาจิตฺติยนฺ” ติ. (16: 65 )
โย ปนา ติ โย ยาทิโส …เป… ภิกฺขู ติ …เป… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปโต ภิกฺขูติ.
สํฆิโก นาม วิหาโร สํฆสฺส ทินฺโน โหติ ปริจฺจตฺโต.
ชานาติ นาม วุฑฺโฒติ ชานาติ, คิลาโนติ ชานาติ, สํเฆน ทินฺโนติ ชานาติ.
อนุปขชฺชา ติ อนุปวิสิตฺวา.
เสยฺยํ กปฺเปยฺยา ติ มญฺจสฺส วา ปีฐสฺส วา ปวิสนฺตสฺส วา นิกฺขมนฺตสฺส วา อุปจาเร เสยฺยํ สนฺถรติ วา สนฺถราเปติ วา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อภินิสีทติ วา อภินิปชฺชติ วา, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
เอตเทว ปจฺจยํ กริตฺวา อนญฺญนฺ ติ น อญฺโญ โกจิ ปจฺจโย โหติ อนุปขชฺช เสยฺยํ กปฺเปตุํ.
สํฆิเก สํฆิกสญฺญี อนุปขชฺช เสยฺยํ กปฺเปติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส. สํฆิเก เวมติโก อนุปขชฺช เสยฺยํ กปฺเปติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส. สํฆิเก ปุคฺคลิกสญฺญี อนุปขชฺช เสยฺยํ กปฺเปติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
มญฺจสฺส วา ปีฐสฺส วา ปวิสนฺตสฺส วา นิกฺขมนฺตสฺส วา อุปจารํ ฐเปตฺวา เสยฺยํ สนฺถรติ วา สนฺถราเปติ วา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อภินิสีทติ วา อภินิปชฺชติ วา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. วิหารสฺส อุปจาเร วา อุปฏฺฐานสาลายํ วา มณฺฑเป วา รุกฺขมูเล วา อชฺโฌกาเส วา เสยฺยํ สนฺถรติ วา สนฺถราเปติ วา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อภินิสีทติ วา อภินิปชฺชติ วา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. ปุคฺคลิเก สํฆิกสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. ปุคฺคลิเก เวมติโก, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. ปุคฺคลิเก ปุคฺคลิกสญฺญี อญฺญสฺส ปุคฺคลิเก อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อตฺตโน ปุคฺคลิเก อนาปตฺติ.
อนาปตฺติ— คิลาโน ปวิสติ, สีเตน วา อุเณฺหน วา ปีฬิโต ปวิสติ, อาปทาสุ, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติ.
อนุปขชฺชสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ ฉฏฺฐํ.