1.5.5.5 รโหนิสชฺชสิกฺขาปท
เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม. เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต สหายกสฺส ฆรํ คนฺตฺวา ตสฺส ปชาปติยา สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห นิสชฺชํ กปฺเปสิ. อถ โข โส ปุริโส อุชฺฌายติ ขิยฺยติ วิปาเจติ— “กถญฺหิ นาม อโยฺย อุปนนฺโท มยฺหํ ปชาปติยา สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห นิสชฺชํ กปฺเปสฺสตี”ติ.
อโสฺสสุํ โข ภิกฺขู ตสฺส ปุริสสฺส อุชฺฌายนฺตสฺส ขิยฺยนฺตสฺส วิปาเจนฺตสฺส. เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา …เป… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “กถญฺหิ นาม อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห นิสชฺชํ กปฺเปสฺสตี”ติ …เป… “สจฺจํ กิร ตฺวํ, อุปนนฺท, มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห นิสชฺชํ กปฺเปสี”ติ? “สจฺจํ, ภควา”ติ. วิครหิ พุทฺโธ ภควา …เป… กถญฺหิ นาม ตฺวํ, โมฆปุริส, มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห นิสชฺชํ กปฺเปสฺสสิ. เนตํ, โมฆปุริส, อปฺปสนฺนานํ วา ปาสาทาย …เป… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ—
“โย ปน ภิกฺขุ มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห นิสชฺชํ กปฺเปยฺย, ปาจิตฺติยนฺ” ติ. (45: 94 )
โย ปนา ติ โย ยาทิโส …เป… ภิกฺขู ติ …เป… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปโต ภิกฺขูติ.
มาตุคาโม นาม มนุสฺสิตฺถี, น ยกฺขี น เปตี น ติรจฺฉานคตา, วิญฺญู ปฏิพลา สุภาสิตทุพฺภาสิตํ ทุฏฺฐุลฺลาทุฏฺฐุลฺลํ อาชานิตุํ.
สทฺธินฺ ติ เอกโต.
เอโก เอกายา ติ ภิกฺขุ เจว โหติ มาตุคาโม จ.
รโห นาม จกฺขุสฺส รโห, โสตสฺส รโห. จกฺขุสฺส รโห นาม น สกฺกา โหติ อกฺขิํ วา นิขณียมาเน ภมุกํ วา อุกฺขิปียมาเน สีสํ วา อุกฺขิปียมาเน ปสฺสิตุํ. โสตสฺส รโห นาม น สกฺกา โหติ ปกติกถา โสตุํ.
นิสชฺชํ กปฺเปยฺยา ติ มาตุคาเม นิสินฺเน ภิกฺขุ อุปนิสินฺโน วา โหติ อุปนิปนฺโน วา, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส. ภิกฺขุ นิสินฺเน มาตุคาโม อุปนิสินฺโน วา โหติ อุปนิปนฺโน วา, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส. อุโภ วา นิสินฺนา โหนฺติ อุโภ วา นิปนฺนา, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
มาตุคาเม มาตุคามสญฺญี เอโก เอกาย รโห นิสชฺชํ กปฺเปติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส. มาตุคาเม เวมติโก เอโก เอกาย รโห นิสชฺชํ กปฺเปติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส. มาตุคาเม อมาตุคามสญฺญี เอโก เอกาย รโห นิสชฺชํ กปฺเปติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
ยกฺขิยา วา เปติยา วา ปณฺฑเกน วา ติรจฺฉานคตมนุสฺสวิคฺคหิตฺถิยา วา สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห นิสชฺชํ กปฺเปติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อมาตุคาเม มาตุคามสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อมาตุคาเม เวมติโก, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อมาตุคาเม อมาตุคามสญฺญี, อนาปตฺติ.
อนาปตฺติ— โย โกจิ วิญฺญู ปุริโส ทุติโย โหติ, ติฏฺฐติ น นิสีทติ, อรโหเปกฺโข อญฺญวิหิโต นิสีทติ, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติ.
รโหนิสชฺชสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ ปญฺจมํ.