1.5.6.9 วิกปฺปนสิกฺขาปท
เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม. เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต ภาตุโน สทฺธิวิหาริกสฺส ภิกฺขุโน สามํ จีวรํ วิกปฺเปตฺวา อปฺปจฺจุทฺธารณํ ปริภุญฺชติ. อถ โข โส ภิกฺขุ ภิกฺขูนํ เอตมตฺถํ อาโรเจสิ— “อยํ, อาวุโส, อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต มยฺหํ จีวรํ สามํ วิกปฺเปตฺวา อปฺปจฺจุทฺธารณํ ปริภุญฺชตี”ติ.
เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา …เป… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “กถญฺหิ นาม อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต ภิกฺขุสฺส สามํ จีวรํ วิกปฺเปตฺวา อปฺปจฺจุทฺธารณํ ปริภุญฺชิสฺสตี”ติ …เป… “สจฺจํ กิร ตฺวํ, อุปนนฺท, ภิกฺขุสฺส สามํ จีวรํ วิกปฺเปตฺวา อปฺปจฺจุทฺธารณํ ปริภุญฺชสี”ติ? “สจฺจํ, ภควา”ติ. วิครหิ พุทฺโธ ภควา …เป… กถญฺหิ นาม ตฺวํ, โมฆปุริส, ภิกฺขุสฺส สามํ จีวรํ วิกปฺเปตฺวา อปฺปจฺจุทฺธารณํ ปริภุญฺชิสฺสสิ. เนตํ, โมฆปุริส, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย …เป… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ—
“โย ปน ภิกฺขุ ภิกฺขุสฺส วา ภิกฺขุนิยา วา สิกฺขมานาย วา สามเณรสฺส วา สามเณริยา วา สามํ จีวรํ วิกปฺเปตฺวา อปฺปจฺจุทฺธารณํ ปริภุญฺเชยฺย, ปาจิตฺติยนฺ” ติ. (59: 108 )
โย ปนา ติ โย ยาทิโส …เป… ภิกฺขู ติ …เป… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปโต ภิกฺขูติ.
ภิกฺขุสฺสา ติ อญฺญสฺส ภิกฺขุสฺส.
ภิกฺขุนี นาม อุภโตสํเฆ อุปสมฺปนฺนา.
สิกฺขมานา นาม ทฺเว วสฺสานิ ฉสุ ธมฺเมสุ สิกฺขิตสิกฺขา.
สามเณโร นาม ทสสิกฺขาปทิโก.
สามเณรี นาม ทสสิกฺขาปทิกา.
สามนฺ ติ สยํ วิกปฺเปตฺวา.
จีวรํ นาม ฉนฺนํ จีวรานํ อญฺญตรํ จีวรํ วิกปฺปนุปคํ ปจฺฉิมํ.
วิกปฺปนา นาม ทฺเว วิกปฺปนา— สมฺมุขาวิกปฺปนา จ ปรมฺมุขาวิกปฺปนา จ.
สมฺมุขาวิกปฺปนา นาม “อิมํ จีวรํ ตุยฺหํ วิกปฺเปมิ อิตฺถนฺนามสฺส วา”ติ.
ปรมฺมุขาวิกปฺปนา นาม “อิมํ จีวรํ วิกปฺปนตฺถาย ตุยฺหํ ทมฺมี”ติ. เตน วตฺตพฺโพ— “โก เต มิตฺโต วา สนฺทิฏฺโฐ วา”ติ? “อิตฺถนฺนาโม จ อิตฺถนฺนาโม จา”ติ. เตน วตฺตพฺโพ— “อหํ เตสํ ทมฺมิ, เตสํ สนฺตกํ ปริภุญฺช วา วิสฺสชฺเชหิ วา ยถาปจฺจยํ วา กโรหี”ติ.
อปฺปจฺจุทฺธารณํ นาม ตสฺส วา อทินฺนํ, ตสฺส วา อวิสฺสสนฺโต ปริภุญฺชติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อปฺปจฺจุทฺธารเณ อปฺปจฺจุทฺธารณสญฺญี ปริภุญฺชติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส. อปฺปจฺจุทฺธารเณ เวมติโก ปริภุญฺชติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส. อปฺปจฺจุทฺธารเณ อปฺปจฺจุทฺธารณสญฺญี ปริภุญฺชติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อธิฏฺเฐติ วา วิสฺสชฺเชติ วา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. ปจฺจุทฺธารเณ อปฺปจฺจุทฺธารณสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. ปจฺจุทฺธารเณ เวมติโก, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. ปจฺจุทฺธารเณ ปจฺจุทฺธารณสญฺญี, อนาปตฺติ.
อนาปตฺติ— โส วา เทติ, ตสฺส วา วิสฺสสนฺโต ปริภุญฺชติ, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติ.
วิกปฺปนสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ นวมํ.