1.5.7.7 สํวิธานสิกฺขาปท
เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม. เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ โกสเลสุ ชนปเท สาวตฺถิํ คจฺฉนฺโต อญฺญตเรน คามทฺวาเรน อติกฺกมติ. อญฺญตรา อิตฺถี สามิเกน สห ภณฺฑิตฺวา คามโต นิกฺขมิตฺวา ตํ ภิกฺขุํ ปสฺสิตฺวา เอตทโวจ— “กหํ, ภนฺเต, อโยฺย คมิสฺสตี”ติ? “สาวตฺถิํ โข อหํ, ภคินิ, คมิสฺสามี”ติ. “อหํ อเยฺยน สทฺธิํ คมิสฺสามี”ติ. “เอยฺยาสิ, ภคินี”ติ. อถ โข ตสฺสา อิตฺถิยา สามิโก คามโต นิกฺขมิตฺวา มนุเสฺส ปุจฺฉิ— “อปาโยฺย, เอวรูปิํ อิตฺถิํ ปเสฺสยฺยาถา”ติ? “เอสาโยฺย, ปพฺพชิเตน สห คจฺฉตี”ติ. อถ โข โส ปุริโส อนุพนฺธิตฺวา ตํ ภิกฺขุํ คเหตฺวา อาโกเฏตฺวา มุญฺจิ. อถ โข โส ภิกฺขุ อญฺญตรสฺมิํ รุกฺขมูเล ปธูเปนฺโต นิสีทิ. อถ โข สา อิตฺถี ตํ ปุริสํ เอตทโวจ— “นาโยฺย, โส ภิกฺขุ มํ นิปฺปาเตสิ; อปิ จ อหเมว เตน ภิกฺขุนา สทฺธิํ คจฺฉามิ; อการโก โส ภิกฺขุ; คจฺฉ, นํ ขมาเปหี”ติ. อถ โข โส ปุริโส ตํ ภิกฺขุํ ขมาเปสิ.
อถ โข โส ภิกฺขุ สาวตฺถิํ คนฺตฺวา ภิกฺขูนํ เอตมตฺถํ อาโรเจสิ. เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา …เป… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “กถญฺหิ นาม ภิกฺขุ มาตุคาเมน สทฺธิํ สํวิธาย เอกทฺธานมคฺคํ ปฏิปชฺชิสฺสตี”ติ …เป… “สจฺจํ กิร ตฺวํ, ภิกฺขุ, มาตุคาเมน สทฺธิํ สํวิธาย เอกทฺธานมคฺคํ ปฏิปชฺชสี”ติ? “สจฺจํ, ภควา”ติ. วิครหิ พุทฺโธ ภควา …เป… กถญฺหิ นาม ตฺวํ, โมฆปุริส, มาตุคาเมน สทฺธิํ สํวิธาย เอกทฺธานมคฺคํ ปฏิปชฺชิสฺสสิ. เนตํ, โมฆปุริส, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย …เป… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ, อุทฺทิเสยฺยาถ—
“โย ปน ภิกฺขุ มาตุคาเมน สทฺธิํ สํวิธาย เอกทฺธานมคฺคํ ปฏิปชฺเชยฺย, อนฺตมโส คามนฺตรมฺปิ, ปาจิตฺติยนฺ” ติ. (67: 116 )
โย ปนา ติ โย ยาทิโส …เป… ภิกฺขู ติ …เป… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปโต ภิกฺขูติ.
มาตุคาโม นาม มนุสฺสิตฺถี, น ยกฺขี น เปตี น ติรจฺฉานคตา วิญฺญู ปฏิพลา สุภาสิตทุพฺภาสิตํ ทุฏฺฐุลฺลาทุฏฺฐุลฺลํ อาชานิตุํ.
สทฺธินฺ ติ เอกโต.
สํวิธายา ติ— “คจฺฉาม ภคินิ, คจฺฉามายฺย, คจฺฉามายฺย, คจฺฉาม ภคินิ, อชฺช วา หิโยฺย วา ปเร วา คจฺฉามา”ติ สํวิทหติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส.
อนฺตมโส คามนฺตรมฺปี ติ กุกฺกุฏสมฺปาเต คาเม คามนฺตเร คามนฺตเร อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส. อคามเก อรญฺเญ อทฺธโยชเน อทฺธโยชเน อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
มาตุคาเม มาตุคามสญฺญี สํวิธาย เอกทฺธานมคฺคํ ปฏิปชฺชติ, อนฺตมโส คามนฺตรมฺปิ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส. มาตุคาเม เวมติโก สํวิธาย เอกทฺธานมคฺคํ ปฏิปชฺชติ, อนฺตมโส คามนฺตรมฺปิ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส. มาตุคาเม อมาตุคามสญฺญี สํวิธาย เอกทฺธานมคฺคํ ปฏิปชฺชติ, อนฺตมโส คามนฺตรมฺปิ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
ภิกฺขุ สํวิทหติ มาตุคาโม น สํวิทหติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. ยกฺขิยา วา เปติยา ปณฺฑเกน วา ติรจฺฉานคตมนุสฺสวิคฺคหิตฺถิยา วา สทฺธิํ สํวิธาย เอกทฺธานมคฺคํ ปฏิปชฺชติ, อนฺตมโส คามนฺตรมฺปิ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อมาตุคาเม มาตุคามสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อมาตุคาเม เวมติโก, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อมาตุคาเม อมาตุคามสญฺญี, อนาปตฺติ.
อนาปตฺติ— อสํวิทหิตฺวา คจฺฉติ, มาตุคาโม สํวิทหติ ภิกฺขุ น สํวิทหติ, วิสงฺเกเตน คจฺฉติ, อาปทาสุ, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติ.
สํวิธานสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ สตฺตมํ.