1.5.8.8 อุปสฺสุติสิกฺขาปท
เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม. เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู เปสเลหิ ภิกฺขูหิ สทฺธิํ ภณฺฑนฺติ. เปสลา ภิกฺขู เอวํ วทนฺติ— “อลชฺชิโน อิเม, อาวุโส, ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู. น สกฺกา อิเมหิ สห ภณฺฑิตุนฺ”ติ. ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู เอวํ วทนฺติ— “กิสฺส ตุมฺเห, อาวุโส, อเมฺห อลชฺชิวาเทน ปาเปถา”ติ? “กหํ ปน ตุมฺเห, อาวุโส, อสฺสุตฺถา”ติ? “มยํ อายสฺมนฺตานํ อุปสฺสุติํ ติฏฺฐมฺหา”ติ.
เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา …เป… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “กถญฺหิ นาม ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู ภิกฺขูนํ ภณฺฑนชาตานํ กลหชาตานํ วิวาทาปนฺนานํ อุปสฺสุติํ ติฏฺฐิสฺสนฺตี”ติ …เป… “สจฺจํ กิร ตุมฺเห, ภิกฺขเว, ภิกฺขูนํ ภณฺฑนชาตานํ กลหชาตานํ วิวาทาปนฺนานํ อุปสฺสุติํ ติฏฺฐถา”ติ? “สจฺจํ, ภควา”ติ. วิครหิ พุทฺโธ ภควา …เป… กถญฺหิ นาม ตุมฺเห, โมฆปุริสา, ภิกฺขูนํ ภณฺฑนชาตานํ กลหชาตานํ วิวาทาปนฺนานํ อุปสฺสุติํ ติฏฺฐิสฺสถ. เนตํ, โมฆปุริสา, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย …เป… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ—
“โย ปน ภิกฺขุ ภิกฺขูนํ ภณฺฑนชาตานํ กลหชาตานํ วิวาทาปนฺนานํ อุปสฺสุติํ ติฏฺเฐยฺย— ‘ยํ อิเม ภณิสฺสนฺติ ตํ โสสฺสามี’ติ เอตเทว ปจฺจยํ กริตฺวา อนญฺญํ, ปาจิตฺติยนฺ” ติ. (78: 127 )
โย ปนา ติ โย ยาทิโส …เป… ภิกฺขู ติ …เป… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปโต ภิกฺขูติ.
ภิกฺขูนนฺ ติ อญฺเญสํ ภิกฺขูนํ.
ภณฺฑนชาตานํ กลหชาตานํ วิวาทาปนฺนานนฺ ติ อธิกรณชาตานํ.
อุปสฺสุติํ ติฏฺเฐยฺยา ติ “อิเมสํ สุตฺวา โจเทสฺสามิ สาเรสฺสามิ ปฏิโจเทสฺสามิ ปฏิสาเรสฺสามิ มงฺกู กริสฺสามี”ติ คจฺฉติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. ยตฺถ ฐิโต สุณาติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส. ปจฺฉโต คจฺฉนฺโต ตุริโต คจฺฉติ โสสฺสามีติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. ยตฺถ ฐิโต สุณาติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส. ปุรโต คจฺฉนฺโต โอหิยฺยติ โสสฺสามีติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. ยตฺถ ฐิโต สุณาติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส. ภิกฺขุสฺส ฐิโตกาสํ วา นิสินฺโนกาสํ วา นิปนฺโนกาสํ วา อาคนฺตฺวา มนฺเตนฺตํ อุกฺกาสิตพฺพํ, วิชานาเปตพฺพํ, โน เจ อุกฺกาเสยฺย วา วิชานาเปยฺย วา, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
เอตเทว ปจฺจยํ กริตฺวา อนญฺญนฺ ติ น อญฺโญ โกจิ ปจฺจโย โหติ อุปสฺสุติํ ติฏฺฐิตุํ.
อุปสมฺปนฺเน อุปสมฺปนฺนสญฺญี อุปสฺสุติํ ติฏฺฐติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส. อุปสมฺปนฺเน เวมติโก อุปสฺสุติํ ติฏฺฐติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส. อุปสมฺปนฺเน อนุปสมฺปนฺนสญฺญี อุปสฺสุติํ ติฏฺฐติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส.
อนุปสมฺปนฺนสฺส อุปสฺสุติํ ติฏฺฐติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อนุปสมฺปนฺเน อุปสมฺปนฺนสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อนุปสมฺปนฺเน เวมติโก, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. อนุปสมฺปนฺเน อนุปสมฺปนฺนสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส.
อนาปตฺติ— “อิเมสํ สุตฺวา โอรมิสฺสามิ วิรมิสฺสามิ วูปสมิสฺสามิ อตฺตานํ ปริโมเจสฺสามี”ติ คจฺฉติ, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติ.
อุปสฺสุติสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ อฏฺฐมํ.