1.2.9 ทุติยทุฏฺฐโทสสิกฺขาปท
เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา ราชคเห วิหรติ เวฬุวเน กลนฺทกนิวาเป. เตน โข ปน สมเยน เมตฺติยภูมชกา ภิกฺขู คิชฺฌกูฏา ปพฺพตา โอโรหนฺตา อทฺทสํสุ ฉคลกํ อชิกาย วิปฺปฏิปชฺชนฺตํ. ทิสฺวาน เอวมาหํสุ— “หนฺท มยํ, อาวุโส, อิมํ ฉคลกํ ทพฺพํ มลฺลปุตฺตํ นาม กโรม. อิมํ อชิกํ เมตฺติยํ นาม ภิกฺขุนิํ กโรม. เอวํ มยํ โวหริสฺสาม. ปุพฺเพ มยํ, อาวุโส, ทพฺพํ มลฺลปุตฺตํ สุเตน อโวจุมฺหา. อิทานิ ปน อเมฺหหิ สามํ ทิฏฺโฐ เมตฺติยาย ภิกฺขุนิยา วิปฺปฏิปชฺชนฺโต”ติ. เต ตํ ฉคลกํ ทพฺพํ มลฺลปุตฺตํ นาม อกํสุ. ตํ อชิกํ เมตฺติยํ นาม ภิกฺขุนิํ อกํสุ. เต ภิกฺขูนํ อาโรเจสุํ— “ปุพฺเพ มยํ, อาวุโส, ทพฺพํ มลฺลปุตฺตํ สุเตน อโวจุมฺหา. อิทานิ ปน อเมฺหหิ สามํ ทิฏฺโฐ เมตฺติยาย ภิกฺขุนิยา วิปฺปฏิปชฺชนฺโต”ติ. ภิกฺขู เอวมาหํสุ— “มาวุโส, เอวํ อวจุตฺถ. นายสฺมา ทพฺโพ มลฺลปุตฺโต เอวํ กริสฺสตี”ติ.
อถ โข เต ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. อถ โข ภควา เอตสฺมิํ นิทาเน เอตสฺมิํ ปกรเณ ภิกฺขุสํฆํ สนฺนิปาตาเปตฺวา อายสฺมนฺตํ ทพฺพํ มลฺลปุตฺตํ ปฏิปุจฺฉิ— “สรสิ ตฺวํ, ทพฺพ, เอวรูปํ กตฺตา ยถยิเม ภิกฺขู อาหํสู”ติ? “ยถา มํ, ภนฺเต, ภควา ชานาตี”ติ. ทุติยมฺปิ โข ภควา …เป… ตติยมฺปิ โข ภควา อายสฺมนฺตํ ทพฺพํ มลฺลปุตฺตํ เอตทโวจ— “สรสิ ตฺวํ, ทพฺพ, เอวรูปํ กตฺตา ยถยิเม ภิกฺขู อาหํสู”ติ? “ยถา มํ, ภนฺเต, ภควา ชานาตี”ติ. “น โข, ทพฺพ, ทพฺพา เอวํ นิพฺเพเฐนฺติ. สเจ ตยา กตํ กตนฺติ วเทหิ, สเจ ตยา อกตํ อกตนฺติ วเทหี”ติ. “ยโต อหํ, ภนฺเต, ชาโต นาภิชานามิ สุปินนฺเตนปิ เมถุนธมฺมํ ปฏิเสวิตา, ปเคว ชาคโร”ติ. อถ โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ— “เตน หิ, ภิกฺขเว, อิเม ภิกฺขู อนุยุญฺชถา”ติ. อิทํ วตฺวา ภควา อุฏฺฐายาสนา วิหารํ ปาวิสิ.
อถ โข เต ภิกฺขู เมตฺติยภูมชเก ภิกฺขู อนุยุญฺชิํสุ. เต ภิกฺขูหิ อนุยุญฺชียมานา ภิกฺขูนํ เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ— “กิํ ปน ตุมฺเห, อาวุโส, อายสฺมนฺตํ ทพฺพํ มลฺลปุตฺตํ อญฺญภาคิยสฺส อธิกรณสฺส กิญฺจิ เทสํ เลสมตฺตํ อุปาทาย ปาราชิเกน ธมฺเมน อนุทฺธํเสถา”ติ? “เอวมาวุโส”ติ. เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา …เป… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “กถญฺหิ นาม เมตฺติยภูมชกา ภิกฺขู อายสฺมนฺตํ ทพฺพํ มลฺลปุตฺตํ อญฺญภาคิยสฺส อธิกรณสฺส กิญฺจิ เทสํ เลสมตฺตํ อุปาทาย ปาราชิเกน ธมฺเมน อนุทฺธํเสสฺสนฺตี”ติ.
อถ โข เต ภิกฺขู เมตฺติยภูมชเก ภิกฺขู อเนกปริยาเยน วิครหิตฺวา ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ …เป… “สจฺจํ กิร ตุมฺเห, ภิกฺขเว, ทพฺพํ มลฺลปุตฺตํ อญฺญภาคิยสฺส อธิกรณสฺส กิญฺจิ เทสํ เลสมตฺตํ อุปาทาย ปาราชิเกน ธมฺเมน อนุทฺธํเสถา”ติ? “สจฺจํ, ภควา”ติ. วิครหิ พุทฺโธ ภควา …เป… “กถญฺหิ นาม ตุมฺเห, โมฆปุริสา, ทพฺพํ มลฺลปุตฺตํ อญฺญภาคิยสฺส อธิกรณสฺส กิญฺจิ เทสํ เลสมตฺตํ อุปาทาย ปาราชิเกน ธมฺเมน อนุทฺธํเสสฺสถ. เนตํ, โมฆปุริสา, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย …เป… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ—
“โย ปน ภิกฺขุ ภิกฺขุํ ทุฏฺโฐ โทโส อปฺปตีโต อญฺญภาคิยสฺส อธิกรณสฺส กิญฺจิ เทสํ เลสมตฺตํ อุปาทาย ปาราชิเกน ธมฺเมน อนุทฺธํเสยฺย— ‘อปฺเปว นาม นํ อิมมฺหา พฺรหฺมจริยา จาเวยฺยนฺ’ติ. ตโต อปเรน สมเยน สมนุคฺคาหียมาโน วา อสมนุคฺคาหียมาโน วา อญฺญภาคิยญฺเจว ตํ อธิกรณํ โหติ โกจิ เทโส เลสมตฺโต อุปาทินฺโน, ภิกฺขุ จ โทสํ ปติฏฺฐาติ, สํฆาทิเสโส” ติ. (9: 13 )
โย ปนา ติ โย ยาทิโส …เป… ภิกฺขู ติ …เป… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปโต ภิกฺขูติ.
ภิกฺขุนฺ ติ อญฺญํ ภิกฺขุํ.
ทุฏฺโฐ โทโส ติ กุปิโต อนตฺตมโน อนภิรทฺโธ อาหตจิตฺโต ขิลชาโต.
อปฺปตีโต ติ เตน จ โกเปน, เตน จ โทเสน, ตาย จ อนตฺตมนตาย, ตาย จ อนภิรทฺธิยา อปฺปตีโต โหติ.
อญฺญภาคิยสฺส อธิกรณสฺสา ติ อาปตฺตญฺญภาคิยํ วา โหติ อธิกรณญฺญภาคิยํ วา. กถํ อธิกรณํ อธิกรณสฺส อญฺญภาคิยํ? วิวาทาธิกรณํ อนุวาทาธิกรณสฺส อาปตฺตาธิกรณสฺส กิจฺจาธิกรณสฺส อญฺญภาคิยํ. อนุวาทาธิกรณํ อาปตฺตาธิกรณสฺส กิจฺจาธิกรณสฺส วิวาทาธิกรณสฺส อญฺญภาคิยํ. อาปตฺตาธิกรณํ กิจฺจาธิกรณสฺส วิวาทาธิกรณสฺส อนุวาทาธิกรณสฺส อญฺญภาคิยํ. กิจฺจาธิกรณํ วิวาทาธิกรณสฺส อนุวาทาธิกรณสฺส อาปตฺตาธิกรณสฺส อญฺญภาคิยํ. เอวํ อธิกรณํ อธิกรณสฺส อญฺญภาคิยํ.
กถํ อธิกรณํ อธิกรณสฺส ตพฺภาคิยํ? วิวาทาธิกรณํ วิวาทาธิกรณสฺส ตพฺภาคิยํ. อนุวาทาธิกรณํ อนุวาทาธิกรณสฺส ตพฺภาคิยํ. อาปตฺตาธิกรณํ อาปตฺตาธิกรณสฺส สิยา ตพฺภาคิยํ สิยา อญฺญภาคิยํ.
กถํ อาปตฺตาธิกรณํ อาปตฺตาธิกรณสฺส อญฺญภาคิยํ? เมถุนธมฺมปาราชิกาปตฺติ อทินฺนาทานปาราชิกาปตฺติยา มนุสฺสวิคฺคหปาราชิกาปตฺติยา อุตฺตริมนุสฺสธมฺมปาราชิกาปตฺติยา อญฺญภาคิยา. อทินฺนาทานปาราชิกาปตฺติ มนุสฺสวิคฺคหปาราชิกาปตฺติยา อุตฺตริมนุสฺสธมฺมปาราชิกาปตฺติยา เมถุนธมฺมปาราชิกาปตฺติยา อญฺญภาคิยา. มนุสฺสวิคฺคหปาราชิกาปตฺติ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมปาราชิกาปตฺติยา เมถุนธมฺมปาราชิกาปตฺติยา อทินฺนาทานปาราชิกาปตฺติยา อญฺญภาคิยา. อุตฺตริมนุสฺสธมฺมปาราชิกาปตฺติ เมถุนธมฺมปาราชิกาปตฺติยา อทินฺนาทานปาราชิกาปตฺติยา มนุสฺสวิคฺคหปาราชิกาปตฺติยา อญฺญภาคิยา. เอวํ อาปตฺตาธิกรณํ อาปตฺตาธิกรณสฺส อญฺญภาคิยํ.
กถํ อาปตฺตาธิกรณํ อาปตฺตาธิกรณสฺส ตพฺภาคิยํ? เมถุนธมฺมปาราชิกาปตฺติ เมถุนธมฺมปาราชิกาปตฺติยา ตพฺภาคิยา. อทินฺนาทานปาราชิกาปตฺติ อทินฺนาทานปาราชิกาปตฺติยา ตพฺภาคิยา. มนุสฺสวิคฺคหปาราชิกาปตฺติ มนุสฺสวิคฺคหปาราชิกาปตฺติยา ตพฺภาคิยา. อุตฺตริมนุสฺสธมฺมปาราชิกาปตฺติ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมปาราชิกาปตฺติยา ตพฺภาคิยา. เอวํ อาปตฺตาธิกรณํ อาปตฺตาธิกรณสฺส ตพฺภาคิยํ.
กิจฺจาธิกรณํ กิจฺจาธิกรณสฺส ตพฺภาคิยํ. เอวํ อธิกรณํ อธิกรณสฺส ตพฺภาคิยํ.
กิญฺจิ เทสํ เลสมตฺตํ อุปาทายา ติ เลโส นาม ทส เลสา— ชาติเลโส, นามเลโส, โคตฺตเลโส, ลิงฺคเลโส, อาปตฺติเลโส, ปตฺตเลโส, จีวรเลโส, อุปชฺฌายเลโส, อาจริยเลโส, เสนาสนเลโส.
ชาติเลโส นาม ขตฺติโย ทิฏฺโฐ โหติ ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปชฺชนฺโต. อญฺญํ ขตฺติยํ ปสฺสิตฺวา โจเทติ— “ขตฺติโย มยา ทิฏฺโฐ. ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปนฺโนสิ, อสฺสมโณสิ, อสกฺยปุตฺติโยสิ, นตฺถิ ตยา สทฺธิํ อุโปสโถ วา ปวารณา วา สํฆกมฺมํ วา”ติ, อาปตฺติ วาจาย, วาจาย สํฆาทิเสสสฺส.
พฺราหฺมโณ ทิฏฺโฐ โหติ …เป… เวโสฺส ทิฏฺโฐ โหติ …เป… สุทฺโท ทิฏฺโฐ โหติ ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปชฺชนฺโต. อญฺญํ สุทฺทํ ปสฺสิตฺวา โจเทติ— “สุทฺโท มยา ทิฏฺโฐ. ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปนฺโนสิ, อสฺสมโณสิ, อสกฺยปุตฺติโยสิ …เป… อาปตฺติ วาจาย, วาจาย สํฆาทิเสสสฺส.
นามเลโส นาม พุทฺธรกฺขิโต ทิฏฺโฐ โหติ …เป… ธมฺมรกฺขิโต ทิฏฺโฐ โหติ …เป… สํฆรกฺขิโต ทิฏฺโฐ โหติ ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปชฺชนฺโต. อญฺญํ สํฆรกฺขิตํ ปสฺสิตฺวา โจเทติ— “สํฆรกฺขิโต มยา ทิฏฺโฐ. ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปนฺโนสิ, อสฺสมโณสิ, อสกฺยปุตฺติโยสิ …เป… อาปตฺติ วาจาย, วาจาย สํฆาทิเสสสฺส.
โคตฺตเลโส นาม โคตโม ทิฏฺโฐ โหติ …เป… โมคฺคลฺลาโน ทิฏฺโฐ โหติ …เป… กจฺจายโน ทิฏฺโฐ โหติ …เป… วาสิฏฺโฐ ทิฏฺโฐ โหติ ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปชฺชนฺโต. อญฺญํ วาสิฏฺฐํ ปสฺสิตฺวา โจเทติ— “วาสิฏฺโฐ มยา ทิฏฺโฐ. ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปนฺโนสิ, อสฺสมโณสิ, อสกฺยปุตฺติโยสิ …เป… อาปตฺติ วาจาย, วาจาย สํฆาทิเสสสฺส.
ลิงฺคเลโส นาม ทีโฆ ทิฏฺโฐ โหติ …เป… รโสฺส ทิฏฺโฐ โหติ …เป… กโณฺห ทิฏฺโฐ โหติ …เป… โอทาโต ทิฏฺโฐ โหติ ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปชฺชนฺโต. อญฺญํ โอทาตํ ปสฺสิตฺวา โจเทติ— “โอทาโต มยา ทิฏฺโฐ. ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปนฺโนสิ, อสฺสมโณสิ, อสกฺยปุตฺติโยสิ …เป… อาปตฺติ วาจาย, วาจาย สํฆาทิเสสสฺส.
อาปตฺติเลโส นาม ลหุกํ อาปตฺติํ อาปชฺชนฺโต ทิฏฺโฐ โหติ. ตญฺเจ ปาราชิเกน โจเทติ— “อสฺสมโณสิ, อสกฺยปุตฺติโยสิ …เป… อาปตฺติ วาจาย, วาจาย สํฆาทิเสสสฺส.
ปตฺตเลโส นาม โลหปตฺตธโร ทิฏฺโฐ โหติ …เป… สาฏกปตฺตธโร ทิฏฺโฐ โหติ …เป… สุมฺภกปตฺตธโร ทิฏฺโฐ โหติ ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปชฺชนฺโต. อญฺญํ สุมฺภกปตฺตธรํ ปสฺสิตฺวา โจเทติ— “สุมฺภกปตฺตธโร มยา ทิฏฺโฐ. ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปนฺโนสิ, อสฺสมโณสิ, อสกฺยปุตฺติโยสิ …เป… อาปตฺติ วาจาย, วาจาย สํฆาทิเสสสฺส.
จีวรเลโส นาม ปํสุกูลิโก ทิฏฺโฐ โหติ …เป… คหปติจีวรธโร ทิฏฺโฐ โหติ ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปชฺชนฺโต. อญฺญํ คหปติจีวรธรํ ปสฺสิตฺวา โจเทติ— “คหปติจีวรธโร มยา ทิฏฺโฐ. ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปนฺโนสิ, อสฺสมโณสิ, อสกฺยปุตฺติโยสิ …เป… อาปตฺติ วาจาย, วาจาย สํฆาทิเสสสฺส.
อุปชฺฌายเลโส นาม อิตฺถนฺนามสฺส สทฺธิวิหาริโก ทิฏฺโฐ โหติ ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปชฺชนฺโต. อญฺญํ อิตฺถนฺนามสฺส สทฺธิวิหาริกํ ปสฺสิตฺวา โจเทติ— “อิตฺถนฺนามสฺส สทฺธิวิหาริโก มยา ทิฏฺโฐ. ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปนฺโนสิ, อสฺสมโณสิ, อสกฺยปุตฺติโยสิ …เป… อาปตฺติ วาจาย, วาจาย สํฆาทิเสสสฺส.
อาจริยเลโส นาม อิตฺถนฺนามสฺส อนฺเตวาสิโก ทิฏฺโฐ โหติ ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปชฺชนฺโต. อญฺญํ อิตฺถนฺนามสฺส อนฺเตวาสิกํ ปสฺสิตฺวา โจเทติ— “อิตฺถนฺนามสฺส อนฺเตวาสิโก มยา ทิฏฺโฐ. ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปนฺโนสิ, อสฺสมโณสิ, อสกฺยปุตฺติโยสิ …เป… อาปตฺติ วาจาย, วาจาย สํฆาทิเสสสฺส.
เสนาสนเลโส นาม อิตฺถนฺนามเสนาสนวาสิโก ทิฏฺโฐ โหติ ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปชฺชนฺโต. อญฺญํ อิตฺถนฺนามเสนาสนวาสิกํ ปสฺสิตฺวา โจเทติ— “อิตฺถนฺนามเสนาสนวาสิโก มยา ทิฏฺโฐ. ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปนฺโนสิ, อสฺสมโณสิ, อสกฺยปุตฺติโยสิ, นตฺถิ ตยา สทฺธิํ อุโปสโถ วา ปวารณา วา สํฆกมฺมํ วา”ติ, อาปตฺติ วาจาย, วาจาย สํฆาทิเสสสฺส.
ปาราชิเกน ธมฺเมนา ติ จตุนฺนํ อญฺญตเรน.
อนุทฺธํเสยฺยา ติ โจเทติ วา โจทาเปติ วา.
อปฺเปว นาม นํ อิมมฺหา พฺรหฺมจริยา จาเวยฺยนฺ ติ ภิกฺขุภาวา จาเวยฺยํ, สมณธมฺมา จาเวยฺยํ, สีลกฺขนฺธา จาเวยฺยํ, ตโปคุณา จาเวยฺยํ.
ตโต อปเรน สมเยนา ติ ยสฺมิํ ขเณ อนุทฺธํสิโต โหติ, ตํ ขณํ ตํ ลยํ ตํ มุหุตฺตํ วีติวตฺเต.
สมนุคฺคาหียมาโน ติ เยน วตฺถุนา อนุทฺธํสิโต โหติ ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ สมนุคฺคาหียมาโน.
อสมนุคฺคาหียมาโน ติ น เกนจิ วุจฺจมาโน.
อธิกรณํ นาม จตฺตาริ อธิกรณานิ— วิวาทาธิกรณํ, อนุวาทาธิกรณํ, อาปตฺตาธิกรณํ, กิจฺจาธิกรณํ.
โกจิ เทโส เลสมตฺโต อุปาทินฺโน ติ เตสํ เลสานํ อญฺญตโร เลโส อุปาทินฺโน โหติ.
ภิกฺขุ จ โทสํ ปติฏฺฐาตี ติ ตุจฺฉกํ มยา ภณิตํ, มุสา มยา ภณิตํ, อภูตํ มยา ภณิตํ, อชานนฺเตน มยา ภณิตํ.
สํฆาทิเสโส ติ …เป… เตนปิ วุจฺจติ “สํฆาทิเสโส”ติ.
ภิกฺขุ สํฆาทิเสสํ อชฺฌาปชฺชนฺโต ทิฏฺโฐ โหติ, สํฆาทิเสเส สํฆาทิเสสทิฏฺฐิ โหติ. ตญฺเจ ปาราชิเกน โจเทติ— “อสฺสมโณสิ, อสกฺยปุตฺติโยสิ, นตฺถิ ตยา สทฺธิํ อุโปสโถ วา ปวารณา วา สํฆกมฺมํ วา”ติ, เอวมฺปิ อาปตฺตญฺญภาคิยํ โหติ เลโส จ อุปาทินฺโน, อาปตฺติ วาจาย, วาจาย สํฆาทิเสสสฺส.
ภิกฺขุ สํฆาทิเสสํ อชฺฌาปชฺชนฺโต ทิฏฺโฐ โหติ, สํฆาทิเสเส ถุลฺลจฺจยทิฏฺฐิ โหติ …เป… ปาจิตฺติยทิฏฺฐิ โหติ… ปาฏิเทสนียทิฏฺฐิ โหติ… ทุกฺกฏทิฏฺฐิ โหติ… ทุพฺภาสิตทิฏฺฐิ โหติ. ตญฺเจ ปาราชิเกน โจเทติ— “อสฺสมโณสิ …เป… เอวมฺปิ อาปตฺตญฺญภาคิยํ โหติ เลโส จ อุปาทินฺโน, อาปตฺติ วาจาย, วาจาย สํฆาทิเสสสฺส.
ภิกฺขุ ถุลฺลจฺจยํ อชฺฌาปชฺชนฺโต ทิฏฺโฐ โหติ ถุลฺลจฺจเย ถุลฺลจฺจยทิฏฺฐิ โหติ …เป… ถุลฺลจฺจเย ปาจิตฺติยทิฏฺฐิ โหติ… ปาฏิเทสนียทิฏฺฐิ โหติ… ทุกฺกฏทิฏฺฐิ โหติ… ทุพฺภาสิตทิฏฺฐิ โหติ… สํฆาทิเสสทิฏฺฐิ โหติ. ตญฺเจ ปาราชิเกน โจเทติ— “อสฺสมโณสิ …เป… เอวมฺปิ อาปตฺตญฺญภาคิยํ โหติ เลโส จ อุปาทินฺโน, อาปตฺติ วาจาย, วาจาย สํฆาทิเสสสฺส.
ภิกฺขุ ปาจิตฺติยํ …เป… ปาฏิเทสนียํ… ทุกฺกฏํ… ทุพฺภาสิตํ อชฺฌาปชฺชนฺโต ทิฏฺโฐ โหติ, ทุพฺภาสิเต ทุพฺภาสิตทิฏฺฐิ โหติ …เป… ทุพฺภาสิเต สํฆาทิเสสทิฏฺฐิ โหติ… ถุลฺลจฺจยทิฏฺฐิ โหติ… ปาจิตฺติยทิฏฺฐิ โหติ… ปาฏิเทสนียทิฏฺฐิ โหติ… ทุกฺกฏทิฏฺฐิ โหติ. ตญฺเจ ปาราชิเกน โจเทติ— “อสฺสมโณสิ, อสกฺยปุตฺติโยสิ, นตฺถิ ตยา สทฺธิํ อุโปสโถ วา ปวารณา วา สํฆกมฺมํ วา”ติ, เอวมฺปิ อาปตฺตญฺญภาคิยํ โหติ เลโส จ อุปาทินฺโน, อาปตฺติ วาจาย, วาจาย สํฆาทิเสสสฺส.
เอเกกํ มูลํ กาตุน จกฺกํ พนฺธิตพฺพํ.
ภิกฺขุ สํฆาทิเสสํ อชฺฌาปชฺชนฺโต ทิฏฺโฐ โหติ สํฆาทิเสเส สํฆาทิเสสทิฏฺฐิ โหติ. ตญฺเจ ปาราชิเกน โจทาเปติ— “อสฺสมโณสิ …เป… เอวมฺปิ อาปตฺตญฺญภาคิยํ โหติ เลโส จ อุปาทินฺโน, อาปตฺติ วาจาย, วาจาย สํฆาทิเสสสฺส.
ภิกฺขุ สํฆาทิเสสํ อชฺฌาปชฺชนฺโต ทิฏฺโฐ โหติ, สํฆาทิเสเส ถุลฺลจฺจยทิฏฺฐิ โหติ …เป… ปาจิตฺติยทิฏฺฐิ โหติ… ปาฏิเทสนียทิฏฺฐิ โหติ… ทุกฺกฏทิฏฺฐิ โหติ… ทุพฺภาสิตทิฏฺฐิ โหติ. ตญฺเจ ปาราชิเกน โจทาเปติ— “อสฺสมโณสิ …เป… เอวมฺปิ อาปตฺตญฺญภาคิยํ โหติ เลโส จ อุปาทินฺโน, อาปตฺติ วาจาย, วาจาย สํฆาทิเสสสฺส.
ภิกฺขุ ถุลฺลจฺจยํ อชฺฌาปชฺชนฺโต ทิฏฺโฐ โหติ ถุลฺลจฺจเย ถุลฺลจฺจยทิฏฺฐิ โหติ …เป… ถุลฺลจฺจเย ปาจิตฺติยทิฏฺฐิ โหติ… ปาฏิเทสนียทิฏฺฐิ โหติ… ทุกฺกฏทิฏฺฐิ โหติ… ทุพฺภาสิตทิฏฺฐิ โหติ… สํฆาทิเสสทิฏฺฐิ โหติ. ตญฺเจ ปาราชิเกน โจทาเปติ— “อสฺสมโณสิ …เป… เอวมฺปิ อาปตฺตญฺญภาคิยํ โหติ เลโส จ อุปาทินฺโน, อาปตฺติ วาจาย, วาจาย สํฆาทิเสสสฺส.
ภิกฺขุ ปาจิตฺติยํ …เป… ปาฏิเทสนียํ… ทุกฺกฏํ… ทุพฺภาสิตํ อชฺฌาปชฺชนฺโต ทิฏฺโฐ โหติ ทุพฺภาสิเต ทุพฺภาสิตทิฏฺฐิ โหติ …เป… ทุพฺภาสิเต สํฆาทิเสสทิฏฺฐิ โหติ… ถุลฺลจฺจยทิฏฺฐิ โหติ… ปาจิตฺติยทิฏฺฐิ โหติ… ปาฏิเทสนียทิฏฺฐิ โหติ… ทุกฺกฏทิฏฺฐิ โหติ. ตญฺเจ ปาราชิเกน โจทาเปติ— “อสฺสมโณสิ, อสกฺยปุตฺติโยสิ, นตฺถิ ตยา สทฺธิํ อุโปสโถ วา ปวารณา วา สํฆกมฺมํ วา”ติ, เอวมฺปิ อาปตฺตญฺญภาคิยํ โหติ เลโส จ อุปาทินฺโน, อาปตฺติ วาจาย, วาจาย สํฆาทิเสสสฺส.
อนาปตฺติ— ตถาสญฺญี โจเทติ วา โจทาเปติ วา, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติ.
(อญฺญภาคิย) กิญฺจิเลสสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ นวมํ.