1.3.1 ปฐมอนิยตสิกฺขาปท
อิเม โข ปนายสฺมนฺโต ทฺเว อนิยตา ธมฺมา
อุทฺเทสํ อาคจฺฉนฺติ.
เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม. เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา อุทายี สาวตฺถิยํ กุลูปโก โหติ, พหุกานิ กุลานิ อุปสงฺกมติ. เตน โข ปน สมเยน อายสฺมโต อุทายิสฺส อุปฏฺฐากกุลสฺส กุมาริกา อญฺญตรสฺส กุลสฺส กุมารกสฺส ทินฺนา โหติ. อถ โข อายสฺมา อุทายี ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย เยน ตํ กุลํ เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา มนุเสฺส ปุจฺฉิ— “กหํ อิตฺถนฺนามา”ติ? เต เอวมาหํสุ— “ทินฺนา, ภนฺเต, อมุกสฺส กุลสฺส กุมารกสฺสา”ติ. ตมฺปิ โข กุลํ อายสฺมโต อุทายิสฺส อุปฏฺฐากํ โหติ. อถ โข อายสฺมา อุทายี เยน ตํ กุลํ เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา มนุเสฺส ปุจฺฉิ— “กหํ อิตฺถนฺนามา”ติ? เต เอวมาหํสุ— “เอสายฺย, โอวรเก นิสินฺนา”ติ. อถ โข อายสฺมา อุทายี เยน สา กุมาริกา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ตสฺสา กุมาริกาย สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห ปฏิจฺฉนฺเน อาสเน อลํกมฺมนิเย นิสชฺชํ กปฺเปสิ กาลยุตฺตํ สมุลฺลปนฺโต กาลยุตฺตํ ธมฺมํ ภณนฺโต.
เตน โข ปน สมเยน วิสาขา มิคารมาตา พหุปุตฺตา โหติ พหุนตฺตา อโรคปุตฺตา อโรคนตฺตา อภิมงฺคลสมฺมตา. มนุสฺสา ยญฺเญสุ ฉเณสุ อุสฺสเวสุ วิสาขํ มิคารมาตรํ ปฐมํ โภเชนฺติ. อถ โข วิสาขา มิคารมาตา นิมนฺติตา ตํ กุลํ อคมาสิ. อทฺทสา โข วิสาขา มิคารมาตา อายสฺมนฺตํ อุทายิํ ตสฺสา กุมาริกาย สทฺธิํ เอกํ เอกาย รโห ปฏิจฺฉนฺเน อาสเน อลํกมฺมนิเย นิสินฺนํ. ทิสฺวาน อายสฺมนฺตํ อุทายิํ เอตทโวจ— “อิทํ, ภนฺเต, นจฺฉนฺนํ นปฺปติรูปํ ยํ อโยฺย มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห ปฏิจฺฉนฺเน อาสเน อลํกมฺมนิเย นิสชฺชํ กปฺเปติ. กิญฺจาปิ, ภนฺเต, อโยฺย อนตฺถิโก เตน ธมฺเมน, อปิ จ ทุสฺสทฺธาปยา อปฺปสนฺนา มนุสฺสา”ติ. เอวมฺปิ โข อายสฺมา อุทายี วิสาขาย มิคารมาตุยา วุจฺจมาโน นาทิยิ. อถ โข วิสาขา มิคารมาตา นิกฺขมิตฺวา ภิกฺขูนํ เอตมตฺถํ อาโรเจสิ. เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา …เป… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “กถญฺหิ นาม อายสฺมา อุทายี มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห ปฏิจฺฉนฺเน อาสเน อลํกมฺมนิเย นิสชฺชํ กปฺเปสฺสตี”ติ.
อถ โข เต ภิกฺขู อายสฺมนฺตํ อุทายิํ อเนกปริยาเยน วิครหิตฺวา ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ …เป… “สจฺจํ กิร ตฺวํ, อุทายิ, มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห ปฏิจฺฉนฺเน อาสเน อลํกมฺมนิเย นิสชฺชํ กปฺเปสี”ติ? “สจฺจํ, ภควา”ติ. วิครหิ พุทฺโธ ภควา …เป… กถญฺหิ นาม ตฺวํ, โมฆปุริส, มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห ปฏิจฺฉนฺเน อาสเน อลํกมฺมนิเย นิสชฺชํ กปฺเปสฺสสิ. เนตํ, โมฆปุริส, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย …เป… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ—
“โย ปน ภิกฺขุ มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห ปฏิจฺฉนฺเน อาสเน อลํกมฺมนิเย นิสชฺชํ กปฺเปยฺย, ตเมนํ สทฺเธยฺยวจสา อุปาสิกา ทิสฺวา ติณฺณํ ธมฺมานํ อญฺญตเรน วเทยฺย— ปาราชิเกน วา สํฆาทิเสเสน วา ปาจิตฺติเยน วา, นิสชฺชํ ภิกฺขุ ปฏิชานมาโน ติณฺณํ ธมฺมานํ อญฺญตเรน กาเรตพฺโพ— ปาราชิเกน วา สํฆาทิเสเสน วา ปาจิตฺติเยน วา, เยน วา สา สทฺเธยฺยวจสา อุปาสิกา วเทยฺย, เตน โส ภิกฺขุ กาเรตพฺโพ. อยํ ธมฺโม อนิยโต” ติ. (1: 18 )
โย ปนา ติ โย ยาทิโส …เป… ภิกฺขู ติ …เป… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปโต ภิกฺขูติ.
มาตุคาโม นาม มนุสฺสิตฺถี, น ยกฺขี น เปตี น ติรจฺฉานคตา. อนฺตมโส ตทหุชาตาปิ ทาริกา, ปเคว มหตฺตรี.
สทฺธินฺ ติ เอกโต.
เอโก เอกายา ติ ภิกฺขุ เจว โหติ มาตุคาโม จ.
รโห นาม จกฺขุสฺส รโห, โสตสฺส รโห. จกฺขุสฺส รโห นาม น สกฺกา โหติ อกฺขิํ วา นิขณียมาเน ภมุกํ วา อุกฺขิปียมาเน สีสํ วา อุกฺขิปียมาเน ปสฺสิตุํ. โสตสฺส รโห นาม น สกฺกา โหติ ปกติกถา โสตุํ.
ปฏิจฺฉนฺนํ นาม อาสนํ กุฏฺเฏน วา กวาเฏน วา กิลญฺเชน วา สาณิปากาเรน วา รุกฺเขน วา ถมฺเภน วา โกตฺถฬิยา วา เยน เกนจิ ปฏิจฺฉนฺนํ โหติ.
อลํกมฺมนิเย ติ สกฺกา โหติ เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิตุํ.
นิสชฺชํ กปฺเปยฺยา ติ มาตุคาเม นิสินฺเน ภิกฺขุ อุปนิสินฺโน วา โหติ อุปนิปนฺโน วา. ภิกฺขุ นิสินฺเน มาตุคาโม อุปนิสินฺโน วา โหติ อุปนิปนฺโน วา. อุโภ วา นิสินฺนา โหนฺติ อุโภ วา นิปนฺนา.
สทฺเธยฺยวจสา นาม อาคตผลา อภิสเมตาวินี วิญฺญาตสาสนา.
อุปาสิกา นาม พุทฺธํ สรณํ คตา, ธมฺมํ สรณํ คตา, สํฆํ สรณํ คตา.
ทิสฺวา ติ ปสฺสิตฺวา.
ติณฺณํ ธมฺมานํ อญฺญตเรน วเทยฺย— ปาราชิเกน วา สํฆาทิเสเสน วา ปาจิตฺติเยน วา. นิสชฺชํ ภิกฺขุ ปฏิชานมาโน ติณฺณํ ธมฺมานํ อญฺญตเรน กาเรตพฺโพ— ปาราชิเกน วา สํฆาทิเสเสน วา ปาจิตฺติเยน วา. เยน วา สา สทฺเธยฺยวจสา อุปาสิกา วเทยฺย เตน โส ภิกฺขุ กาเรตพฺโพ.
สา เจ เอวํ วเทยฺย— “อโยฺย มยา ทิฏฺโฐ นิสินฺโน มาตุคามสฺส เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวนฺโต”ติ, โส จ ตํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติยา กาเรตพฺโพ. สา เจ เอวํ วเทยฺย— “อโยฺย มยา ทิฏฺโฐ นิสินฺโน มาตุคามสฺส เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวนฺโต”ติ, โส เจ เอวํ วเทยฺย— “สจฺจาหํ นิสินฺโน, โน จ โข เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวินฺ”ติ, นิสชฺชาย กาเรตพฺโพ. สา เจ เอวํ วเทยฺย— “อโยฺย มยา ทิฏฺโฐ นิสินฺโน มาตุคามสฺส เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวนฺโต”ติ, โส เจ เอวํ วเทยฺย— “นาหํ นิสินฺโน, อปิ จ โข นิปนฺโน”ติ, นิปชฺชาย กาเรตพฺโพ. สา เจ เอวํ วเทยฺย— “อโยฺย มยา ทิฏฺโฐ นิสินฺโน มาตุคามสฺส เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวนฺโต”ติ, โส เจ เอวํ วเทยฺย— “นาหํ นิสินฺโน, อปิ จ โข ฐิโต”ติ, น กาเรตพฺโพ.
สา เจ เอวํ วเทยฺย— “อโยฺย มยา ทิฏฺโฐ นิปนฺโน มาตุคามสฺส เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวนฺโต”ติ, โส จ ตํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติยา กาเรตพฺโพ. สา เจ เอวํ วเทยฺย— “อโยฺย มยา ทิฏฺโฐ นิปนฺโน มาตุคามสฺส เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวนฺโต”ติ, โส เจ เอวํ วเทยฺย— “สจฺจาหํ นิปนฺโน, โน จ โข เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวินฺ”ติ, นิปชฺชาย กาเรตพฺโพ. สา เจ เอวํ วเทยฺย— “อโยฺย มยา ทิฏฺโฐ นิปนฺโน มาตุคามสฺส เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวนฺโต”ติ, โส เจ เอวํ วเทยฺย— “นาหํ นิปนฺโน, อปิ จ โข นิสินฺโน”ติ, นิสชฺชาย กาเรตพฺโพ. สา เจ เอวํ วเทยฺย— “อโยฺย มยา ทิฏฺโฐ นิปนฺโน มาตุคามสฺส เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวนฺโต”ติ, โส เจ เอวํ วเทยฺย— “นาหํ นิปนฺโน, อปิ จ โข ฐิโต”ติ, น กาเรตพฺโพ.
สา เจ เอวํ วเทยฺย— “อโยฺย มยา ทิฏฺโฐ นิสินฺโน มาตุคาเมน สทฺธิํ กายสํสคฺคํ สมาปชฺชนฺโต”ติ, โส จ ตํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติยา กาเรตพฺโพ …เป… “สจฺจาหํ นิสินฺโน โน จ โข กายสํสคฺคํ สมาปชฺชินฺ”ติ, นิสชฺชาย กาเรตพฺโพ …เป… “นาหํ นิสินฺโน, อปิ จ โข นิปนฺโน”ติ, นิปชฺชาย กาเรตพฺโพ …เป… “นาหํ นิสินฺโน, อปิ จ โข ฐิโต”ติ, น กาเรตพฺโพ.
สา เจ เอวํ วเทยฺย— “อโยฺย มยา ทิฏฺโฐ นิปนฺโน มาตุคาเมน สทฺธิํ กายสํสคฺคํ สมาปชฺชนฺโต”ติ, โส จ ตํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติยา กาเรตพฺโพ …เป… “สจฺจาหํ นิปนฺโน, โน จ โข กายสํสคฺคํ สมาปชฺชินฺ”ติ, นิปชฺชาย กาเรตพฺโพ …เป… “นาหํ นิปนฺโน, อปิ จ โข นิสินฺโน”ติ, นิสชฺชาย กาเรตพฺโพ …เป… “นาหํ นิปนฺโน, อปิ จ โข ฐิโต”ติ, น กาเรตพฺโพ.
สา เจ เอวํ วเทยฺย— “อโยฺย มยา ทิฏฺโฐ มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห ปฏิจฺฉนฺเน อาสเน อลํกมฺมนิเย นิสินฺโน”ติ, โส จ ตํ ปฏิชานาติ, นิสชฺชาย กาเรตพฺโพ …เป… “นาหํ นิสินฺโน, อปิ จ โข นิปนฺโน”ติ, นิปชฺชาย กาเรตพฺโพ …เป… “นาหํ นิสินฺโน, อปิ จ โข ฐิโต”ติ, น กาเรตพฺโพ.
สา เจ เอวํ วเทยฺย— “อโยฺย มยา ทิฏฺโฐ มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห ปฏิจฺฉนฺเน อาสเน อลํกมฺมนิเย นิปนฺโน”ติ, โส จ ตํ ปฏิชานาติ, นิปชฺชาย กาเรตพฺโพ …เป… “นาหํ นิปนฺโน, อปิ จ โข นิสินฺโน”ติ, นิสชฺชาย กาเรตพฺโพ …เป… “นาหํ นิปนฺโน, อปิ จ โข ฐิโต”ติ, น กาเรตพฺโพ.
อนิยโต ติ น นิยโต, ปาราชิกํ วา สํฆาทิเสโส วา ปาจิตฺติยํ วา.
คมนํ ปฏิชานาติ, นิสชฺชํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติยา กาเรตพฺโพ. คมนํ ปฏิชานาติ, นิสชฺชํ น ปฏิชานาติ, อาปตฺติํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติยา กาเรตพฺโพ. คมนํ ปฏิชานาติ, นิสชฺชํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติํ น ปฏิชานาติ, นิสชฺชาย กาเรตพฺโพ. คมนํ ปฏิชานาติ, นิสชฺชํ น ปฏิชานาติ, อาปตฺติํ น ปฏิชานาติ, น กาเรตพฺโพ.
คมนํ น ปฏิชานาติ, นิสชฺชํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติยา กาเรตพฺโพ. คมนํ น ปฏิชานาติ, นิสชฺชํ น ปฏิชานาติ, อาปตฺติํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติยา กาเรตพฺโพ. คมนํ น ปฏิชานาติ, นิสชฺชํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติํ น ปฏิชานาติ, นิสชฺชาย กาเรตพฺโพ. คมนํ น ปฏิชานาติ, นิสชฺชํ น ปฏิชานาติ, อาปตฺติํ น ปฏิชานาติ, น กาเรตพฺโพติ.
ปฐโม อนิยโต นิฏฺฐิโต.