15.7 ปุจฺฉาวิภาค
กิํ เต ทิฏฺฐนฺติ กตมา ปุจฺฉา? กินฺติ เต ทิฏฺฐนฺติ กตมา ปุจฺฉา? กทา เต ทิฏฺฐนฺติ กตมา ปุจฺฉา? กตฺถ เต ทิฏฺฐนฺติ กตมา ปุจฺฉา?
กิํ เต ทิฏฺฐนฺ ติ วตฺถุปุจฺฉา, วิปตฺติปุจฺฉา, อาปตฺติปุจฺฉา, อชฺฌาจารปุจฺฉา. วตฺถุปุจฺฉาติ— อฏฺฐปาราชิกานํ วตฺถุปุจฺฉา, เตวีสสํฆาทิเสสานํ วตฺถุปุจฺฉา, ทฺเวอนิยตานํ วตฺถุปุจฺฉา, ทฺเวจตฺตารีสนิสฺสคฺคิยานํ วตฺถุปุจฺฉา, อฏฺฐาสีติสตปาจิตฺติยานํ วตฺถุปุจฺฉา, ทฺวาทสปาฏิเทสนียานํ วตฺถุปุจฺฉา, ทุกฺกฏานํ วตฺถุปุจฺฉา, ทุพฺภาสิตานํ วตฺถุปุจฺฉา. วิปตฺติปุจฺฉาติ— สีลวิปตฺติปุจฺฉา, อาจารวิปตฺติปุจฺฉา, ทิฏฺฐิวิปตฺติปุจฺฉา, อาชีววิปตฺติปุจฺฉา. อาปตฺติปุจฺฉาติ— ปาราชิกาปตฺติปุจฺฉา, สํฆาทิเสสาปตฺติปุจฺฉา, ถุลฺลจฺจยาปตฺติปุจฺฉา, ปาจิตฺติยาปตฺติปุจฺฉา, ปาฏิเทสนียาปตฺติปุจฺฉา, ทุกฺกฏาปตฺติปุจฺฉา, ทุพฺภาสิตาปตฺติปุจฺฉา. อชฺฌาจารปุจฺฉาติ— ทฺวยํทฺวยสมาปตฺติปุจฺฉา.
กินฺติ เต ทิฏฺฐนฺ ติ ลิงฺคปุจฺฉา, อิริยาปถปุจฺฉา, อาการปุจฺฉา, วิปฺปการปุจฺฉา. ลิงฺคปุจฺฉาติ— ทีฆํ วา รสฺสํ วา กณฺหํ วา โอทาตํ วา. อิริยาปถปุจฺฉาติ คจฺฉนฺตํ วา ฐิตํ วา นิสินฺนํ วา นิปนฺนํ วา. อาการปุจฺฉาติ คิหิลิงฺเค วา ติตฺถิยลิงฺเค วา ปพฺพชิตลิงฺเค วา. วิปฺปการปุจฺฉาติ คจฺฉนฺตํ วา ฐิตํ วา นิสินฺนํ วา นิปนฺนํ วา.
กทา เต ทิฏฺฐนฺ ติ กาลปุจฺฉา, สมยปุจฺฉา, ทิวสปุจฺฉา, อุตุปุจฺฉา. กาลปุจฺฉาติ ปุพฺพณฺหกาเล วา มชฺฌนฺหิกกาเล วา สายนฺหกาเล วา. สมยปุจฺฉาติ ปุพฺพณฺหสมเย วา มชฺฌนฺหิกสมเย วา สายนฺหสมเย วา. ทิวสปุจฺฉาติ ปุเรภตฺตํ วา ปจฺฉาภตฺตํ วา รตฺติํ วา ทิวา วา กาเฬ วา ชุเณฺห วา. อุตุปุจฺฉาติ เหมนฺเต วา คิเมฺห วา วเสฺส วา.
กตฺถ เต ทิฏฺฐนฺ ติ ฐานปุจฺฉา, ภูมิปุจฺฉา, โอกาสปุจฺฉา, ปเทสปุจฺฉา. ฐานปุจฺฉาติ ภูมิยา วา ปถวิยา วา ธรณิยา วา ชคติยา วา. ภูมิปุจฺฉาติ ภูมิยา วา ปถวิยา วา ปพฺพเต วา ปาสาเณ วา ปาสาเท วา. โอกาสปุจฺฉาติ ปุรตฺถิเม วา โอกาเส ปจฺฉิเม วา โอกาเส อุตฺตเร วา โอกาเส ทกฺขิเณ วา โอกาเส. ปเทสปุจฺฉาติ ปุรตฺถิเม วา ปเทเส ปจฺฉิเม วา ปเทเส อุตฺตเร วา ปเทเส ทกฺขิเณ วา ปเทเสติ.
มหาสงฺคามํ นิฏฺฐิตํ.
ตสฺสุทฺทานํ
วตฺถุ นิทานํ อากาโร,
ปุพฺพาปรํ กตากตํ;
กมฺมาธิกรณญฺเจว,
สมโถ ฉนฺทคามิ จ.
โทสา โมหา ภยา เจว,
สญฺญา นิชฺฌาปเนน จ;
เปกฺขา ปสาเท ปกฺโขมฺหิ,
สุตเถรตเรน จ.
อสมฺปตฺตญฺจ สมฺปตฺตํ,
ธมฺเมน วินเยน จ;
สตฺถุสฺส สาสเนนาปิ,
มหาสงฺคามญาปนาติ.