17.7 มุสาวาทวคฺค
“กติ นุ โข, ภนฺเต, มุสาวาทา”ติ? “ปญฺจิเม, อุปาลิ, มุสาวาทา. กตเม ปญฺจ? อตฺถิ มุสาวาโท ปาราชิกคามี, อตฺถิ มุสาวาโท สํฆาทิเสสคามี, อตฺถิ มุสาวาโท ถุลฺลจฺจยคามี, อตฺถิ มุสาวาโท ปาจิตฺติยคามี, อตฺถิ มุสาวาโท ทุกฺกฏคามี— อิเม โข, อุปาลิ, ปญฺจ มุสาวาทา”ติ.
“กติหิ นุ โข, ภนฺเต, องฺเคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน สํฆมชฺเฌ อุโปสถํ วา ปวารณํ วา ฐเปนฺตสฺส— ‘อลํ, ภิกฺขุ, มา ภณฺฑนํ, มา กลหํ, มา วิคฺคหํ, มา วิวาทนฺ’ติ โอมทฺทิตฺวา สํเฆน อุโปสโถ วา ปวารณา วา กาตพฺพา”ติ?
“ปญฺจหุปาลิ, องฺเคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน สํฆมชฺเฌ อุโปสถํ วา ปวารณํ วา ฐเปนฺตสฺส— ‘อลํ, ภิกฺขุ, มา ภณฺฑนํ, มา กลหํ, มา วิคฺคหํ, มา วิวาทนฺ’ติ โอมทฺทิตฺวา สํเฆน อุโปสโถ วา ปวารณา วา กาตพฺพา. กตเมหิ ปญฺจหิ? อลชฺชี จ โหติ, พาโล จ, อปกตตฺโต จ, จาวนาธิปฺปาโย วตฺตา โหติ, โน วุฏฺฐานาธิปฺปาโย— อิเมหิ โข, อุปาลิ, ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน สํฆมชฺเฌ อุโปสถํ วา ปวารณํ วา ฐเปนฺตสฺส— ‘อลํ, ภิกฺขุ, มา ภณฺฑนํ, มา กลหํ, มา วิคฺคหํ, มา วิวาทนฺ’ติ โอมทฺทิตฺวา สํเฆน อุโปสโถ วา ปวารณา วา กาตพฺพา.
อปเรหิปิ, อุปาลิ, ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน สํฆมชฺเฌ อุโปสถํ วา ปวารณํ วา ฐเปนฺตสฺส— ‘อลํ, ภิกฺขุ, มา ภณฺฑนํ, มา กลหํ, มา วิคฺคหํ, มา วิวาทนฺ’ติ โอมทฺทิตฺวา สํเฆน อุโปสโถ วา ปวารณา วา กาตพฺพา. กตเมหิ ปญฺจหิ? อปริสุทฺธกายสมาจาโร โหติ, อปริสุทฺธวจีสมาจาโร โหติ, อปริสุทฺธาชีโว โหติ, พาโล โหติ อพฺยตฺโต, ภณฺฑนการโก โหติ กลหการโก— อิเมหิ โข, อุปาลิ, ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน สํฆมชฺเฌ อุโปสถํ วา ปวารณํ วา ฐเปนฺตสฺส— ‘อลํ, ภิกฺขุ, มา ภณฺฑนํ, มา กลหํ, มา วิคฺคหํ, มา วิวาทนฺ’ติ โอมทฺทิตฺวา สํเฆน อุโปสโถ วา ปวารณา วา กาตพฺพา”ติ.
“กติหิ นุ โข, ภนฺเต, องฺเคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน อนุโยโค น ทาตพฺโพ”ติ?
“ปญฺจหุปาลิ, องฺเคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน อนุโยโค น ทาตพฺโพ. กตเมหิ ปญฺจหิ? อาปตฺตานาปตฺติํ น ชานาติ, ลหุกครุกํ อาปตฺติํ น ชานาติ, สาวเสสานวเสสํ อาปตฺติํ น ชานาติ, ทุฏฺฐุลฺลาทุฏฺฐุลฺลํ อาปตฺติํ น ชานาติ, สปฺปฏิกมฺมาปฏิกมฺมํ อาปตฺติํ น ชานาติ— อิเมหิ โข, อุปาลิ, ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน อนุโยโค น ทาตพฺโพ.
ปญฺจหุปาลิ, องฺเคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน อนุโยโค ทาตพฺโพ. กตเมหิ ปญฺจหิ? อาปตฺตานาปตฺติํ ชานาติ, ลหุกครุกํ อาปตฺติํ ชานาติ, สาวเสสานวเสสํ อาปตฺติํ ชานาติ, ทุฏฺฐุลฺลาทุฏฺฐุลฺลํ อาปตฺติํ ชานาติ, สปฺปฏิกมฺมาปฏิกมฺมํ อาปตฺติํ ชานาติ— อิเมหิ โข, อุปาลิ, ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน อนุโยโค ทาตพฺโพ”ติ.
“กติหิ นุ โข, ภนฺเต, อากาเรหิ ภิกฺขุ อาปตฺติํ อาปชฺชตี”ติ? “ปญฺจหุปาลิ, อากาเรหิ ภิกฺขุ อาปตฺติํ อาปชฺชติ. กตเมหิ ปญฺจหิ? อลชฺชิตา, อญฺญาณตา, กุกฺกุจฺจปกตตา, อกปฺปิเย กปฺปิยสญฺญิตา, กปฺปิเย อกปฺปิยสญฺญิตา— อิเมหิ โข, อุปาลิ, ปญฺจหากาเรหิ ภิกฺขุ อาปตฺติํ อาปชฺชติ.
อปเรหิปิ, อุปาลิ, ปญฺจหากาเรหิ ภิกฺขุ อาปตฺติํ อาปชฺชติ. กตเมหิ ปญฺจหิ? อทสฺสเนน, อสฺสวเนน, ปสุตฺตกตา, ตถาสญฺญี, สติสมฺโมสา— อิเมหิ โข, อุปาลิ, ปญฺจหากาเรหิ ภิกฺขุ อาปตฺติํ อาปชฺชตี”ติ.
“กติ นุ โข, ภนฺเต, เวรา”ติ? “ปญฺจิเม, อุปาลิ, เวรา. กตเม ปญฺจ? ปาณาติปาโต, อทินฺนาทานํ, กาเมสุมิจฺฉาจาโร, มุสาวาโท, สุราเมรยมชฺชปฺปมาทฏฺฐานํ— อิเม โข, อุปาลิ, ปญฺจ เวรา”ติ.
“กติ นุ โข, ภนฺเต, เวรมณิโย”ติ? “ปญฺจิมา, อุปาลิ, เวรมณิโย. กตมา ปญฺจ? ปาณาติปาตา เวรมณี, อทินฺนาทานา เวรมณี, กาเมสุมิจฺฉาจารา เวรมณี, มุสาวาทา เวรมณี, สุราเมรยมชฺชปฺปมาทฏฺฐานา เวรมณี— อิมา โข, อุปาลิ, ปญฺจ เวรมณิโย”ติ.
“กติ นุ โข, ภนฺเต, พฺยสนานี”ติ? “ปญฺจิมานิ, อุปาลิ, พฺยสนานิ. กตมานิ ปญฺจ? ญาติพฺยสนํ, โภคพฺยสนํ, โรคพฺยสนํ, สีลพฺยสนํ, ทิฏฺฐิพฺยสนํ— อิมานิ โข, อุปาลิ, ปญฺจ พฺยสนานี”ติ.
“กติ นุ โข, ภนฺเต, สมฺปทา”ติ? “ปญฺจิมา, อุปาลิ, สมฺปทา. กตมา ปญฺจ? ญาติสมฺปทา, โภคสมฺปทา, อาโรคฺยสมฺปทา, สีลสมฺปทา, ทิฏฺฐิสมฺปทา— อิมา โข, อุปาลิ, ปญฺจ สมฺปทา”ติ.
มุสาวาทวคฺโค นิฏฺฐิโต สตฺตโม.
ตสฺสุทฺทานํ
มุสาวาโท จ โอมทฺทิ,
อปเรหิ อนุโยโค;
อาปตฺติญฺจ อปเรหิ,
เวรา เวรมณีปิ จ;
พฺยสนํ สมฺปทา เจว,
สตฺตโม วคฺคสงฺคโหติ.