2.2.8 สมุจฺจยวาร
กายสํสคฺคํ สาทิยนปจฺจยา กติ อาปตฺติโย อาปชฺชติ? กายสํสคฺคํ สาทิยนปจฺจยา ปญฺจ อาปตฺติโย อาปชฺชติ. อวสฺสุตา ภิกฺขุนี อวสฺสุตสฺส ปุริสปุคฺคลสฺส อธกฺขกํ อุพฺภชาณุมณฺฑลํ คหณํ สาทิยติ, อาปตฺติ ปาราชิกสฺส; ภิกฺขุ กาเยน กายํ อามสติ, อาปตฺติ สํฆาทิเสสสฺส; กาเยน กายปฏิพทฺธํ อามสติ, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺส; กายปฏิพทฺเธน กายปฏิพทฺธํ อามสติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส; องฺคุลิปโตทเก ปาจิตฺติยํ— กายสํสคฺคํ สาทิยนปจฺจยา อิมา ปญฺจ อาปตฺติโย อาปชฺชติ. (1)
ตา อาปตฺติโย จตุนฺนํ วิปตฺตีนํ กติ วิปตฺติโย ภชนฺติ? สตฺตนฺนํ อาปตฺติกฺขนฺธานํ กติหิ อาปตฺติกฺขนฺเธหิ สงฺคหิตา? ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฏฺฐานานํ กติหิ สมุฏฺฐาเนหิ สมุฏฺฐนฺติ? จตุนฺนํ อธิกรณานํ กตมํ อธิกรณํ? สตฺตนฺนํ สมถานํ กติหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ? ตา อาปตฺติโย จตุนฺนํ วิปตฺตีนํ ทฺเว วิปตฺติโย ภชนฺติ— สิยา สีลวิปตฺติํ, สิยา อาจารวิปตฺติํ. สตฺตนฺนํ อาปตฺติกฺขนฺธานํ ปญฺจหิ อาปตฺติกฺขนฺเธหิ สงฺคหิตา— สิยา ปาราชิกาปตฺติกฺขนฺเธน, สิยา สํฆาทิเสสาปตฺติกฺขนฺเธน, สิยา ถุลฺลจฺจยาปตฺติกฺขนฺเธน, สิยา ปาจิตฺติยาปตฺติกฺขนฺเธน, สิยา ทุกฺกฏาปตฺติกฺขนฺเธน. ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฏฺฐานานํ เอเกน สมุฏฺฐาเนน สมุฏฺฐนฺติ— กายโต จ จิตฺตโต จ สมุฏฺฐนฺติ, น วาจโต. จตุนฺนํ อธิกรณานํ อาปตฺตาธิกรณํ. สตฺตนฺนํ สมถานํ ตีหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ— สิยา สมฺมุขาวินเยน จ ปฏิญฺญาตกรเณน จ, สิยา สมฺมุขาวินเยน จ ติณวตฺถารเกน จ …เป… . (2)
ทธิํ วิญฺญาเปตฺวา ภุญฺชนปจฺจยา กติ อาปตฺติโย อาปชฺชติ? ทธิํ วิญฺญาเปตฺวา ภุญฺชนปจฺจยา ทฺเว อาปตฺติโย อาปชฺชติ. “ภุญฺชิสฺสามี”ติ ปฏิคฺคณฺหาติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส; อชฺโฌหาเร อชฺโฌหาเร อาปตฺติ ปาฏิเทสนียสฺส— ทธิํ วิญฺญาเปตฺวา ภุญฺชนปจฺจยา อิมา ทฺเว อาปตฺติโย อาปชฺชติ. (1)
ตา อาปตฺติโย จตุนฺนํ วิปตฺตีนํ กติ วิปตฺติโย ภชนฺติ? สตฺตนฺนํ อาปตฺติกฺขนฺธานํ กติหิ อาปตฺติกฺขนฺเธหิ สงฺคหิตา? ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฏฺฐานานํ กติหิ สมุฏฺฐาเนหิ สมุฏฺฐนฺติ? จตุนฺนํ อธิกรณานํ กตมํ อธิกรณํ? สตฺตนฺนํ สมถานํ กติหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ? ตา อาปตฺติโย จตุนฺนํ วิปตฺตีนํ เอกํ วิปตฺติํ ภชนฺติ— อาจารวิปตฺติํ. สตฺตนฺนํ อาปตฺติกฺขนฺธานํ ทฺวีหิ อาปตฺติกฺขนฺเธหิ สงฺคหิตา— สิยา ปาฏิเทสนียาปตฺติกฺขนฺเธน, สิยา ทุกฺกฏาปตฺติกฺขนฺเธน. ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฏฺฐานานํ จตูหิ สมุฏฺฐาเนหิ สมุฏฺฐนฺติ— สิยา กายโต สมุฏฺฐนฺติ, น วาจโต น จิตฺตโต; สิยา กายโต จ วาจโต จ สมุฏฺฐนฺติ, น จิตฺตโต; สิยา กายโต จ จิตฺตโต จ สมุฏฺฐนฺติ น วาจโต; สิยา กายโต จ วาจโต จ จิตฺตโต จ สมุฏฺฐนฺติ. จตุนฺนํ อธิกรณานํ, อาปตฺตาธิกรณํ. สตฺตนฺนํ สมถานํ ตีหิ สมเถหิ สมฺมนฺติ— สิยา สมฺมุขาวินเยน จ ปฏิญฺญาตกรเณน จ, สิยา สมฺมุขาวินเยน จ ติณวตฺถารเกน จาติ. (2)
สมุจฺจยวาโร นิฏฺฐิโต อฏฺฐโม.
อฏฺฐ ปจฺจยวารา นิฏฺฐิตา. ( )
ภิกฺขุนิวิภงฺเค โสฬส มหาวารา นิฏฺฐิตา.