2.23 อุมฺมตฺตกสมฺมุติ
อถ โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ— “สนฺนิปตถ, ภิกฺขเว, อตฺถิ สํฆสฺส กรณียนฺ”ติ. เอวํ วุตฺเต, อญฺญตโร ภิกฺขุ ภควนฺตํ เอตทโวจ— “อตฺถิ, ภนฺเต, คคฺโค นาม ภิกฺขุ อุมฺมตฺตโก, โส อนาคโต”ติ.
“ทฺเวเม, ภิกฺขเว, อุมฺมตฺตกา— อตฺถิ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อุมฺมตฺตโก สรติปิ อุโปสถํ นปิ สรติ, สรติปิ สํฆกมฺมํ นปิ สรติ, อตฺถิ เนว สรติ; อาคจฺฉติปิ อุโปสถํ นปิ อาคจฺฉติ, อาคจฺฉติปิ สํฆกมฺมํ นปิ อาคจฺฉติ, อตฺถิ เนว อาคจฺฉติ. ตตฺร, ภิกฺขเว, ยฺวายํ อุมฺมตฺตโก สรติปิ อุโปสถํ นปิ สรติ, สรติปิ สํฆกมฺมํ นปิ สรติ, อาคจฺฉติปิ อุโปสถํ นปิ อาคจฺฉติ, อาคจฺฉติปิ สํฆกมฺมํ นปิ อาคจฺฉติ, อนุชานามิ, ภิกฺขเว, เอวรูปสฺส อุมฺมตฺตกสฺส อุมฺมตฺตกสมฺมุติํ ทาตุํ. เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, ทาตพฺพา. พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สํโฆ ญาเปตพฺโพ—
‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สํโฆ. คคฺโค ภิกฺขุ อุมฺมตฺตโก— สรติปิ อุโปสถํ นปิ สรติ, สรติปิ สํฆกมฺมํ นปิ สรติ, อาคจฺฉติปิ อุโปสถํ นปิ อาคจฺฉติ, อาคจฺฉติปิ สํฆกมฺมํ นปิ อาคจฺฉติ. ยทิ สํฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สํโฆ คคฺคสฺส ภิกฺขุโน อุมฺมตฺตกสฺส อุมฺมตฺตกสมฺมุติํ ทเทยฺย. สเรยฺย วา คคฺโค ภิกฺขุ อุโปสถํ น วา สเรยฺย, สเรยฺย วา สํฆกมฺมํ น วา สเรยฺย, อาคจฺเฉยฺย วา อุโปสถํ น วา อาคจฺเฉยฺย, อาคจฺเฉยฺย วา สํฆกมฺมํ น วา อาคจฺเฉยฺย, สํโฆ สห วา คคฺเคน วินา วา คคฺเคน อุโปสถํ กเรยฺย, สํฆกมฺมํ กเรยฺย. เอสา ญตฺติ.
สุณาตุ เม, ภนฺเต, สํโฆ. คคฺโค ภิกฺขุ อุมฺมตฺตโก— สรติปิ อุโปสถํ นปิ สรติ, สรติปิ สํฆกมฺมํ นปิ สรติ, อาคจฺฉติปิ อุโปสถํ นปิ อาคจฺฉติ, อาคจฺฉติปิ สํฆกมฺมํ นปิ อาคจฺฉติ. สํโฆ คคฺคสฺส ภิกฺขุโน อุมฺมตฺตกสฺส อุมฺมตฺตกสมฺมุติํ เทติ. สเรยฺย วา คคฺโค ภิกฺขุ อุโปสถํ น วา สเรยฺย, สเรยฺย วา สํฆกมฺมํ น วา สเรยฺยํ, อาคจฺเฉยฺย วา อุโปสถํ น วา อาคจฺเฉยฺย, อาคจฺเฉยฺย วา สํฆกมฺมํ น วา อาคจฺเฉยฺย, สํโฆ สห วา คคฺเคน, วินา วา คคฺเคน อุโปสถํ กริสฺสติ, สํฆกมฺมํ กริสฺสติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ คคฺคสฺส ภิกฺขุโน อุมฺมตฺตกสฺส อุมฺมตฺตกสมฺมุติยา ทานํ— สเรยฺย วา คคฺโค ภิกฺขุ อุโปสถํ น วา สเรยฺย, สเรยฺย วา สํฆกมฺมํ น วา สเรยฺย, อาคจฺเฉยฺย วา อุโปสถํ น วา อาคจฺเฉยฺย, อาคจฺเฉยฺย วา สํฆกมฺมํ น วา อาคจฺเฉยฺย, สํโฆ สห วา คคฺเคน, วินา วา คคฺเคน อุโปสถํ กริสฺสติ, สํฆกมฺมํ กริสฺสติ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
ทินฺนา สํเฆน คคฺคสฺส ภิกฺขุโน อุมฺมตฺตกสฺส อุมฺมตฺตกสมฺมุติ. สเรยฺย วา คคฺโค ภิกฺขุ อุโปสถํ น วา สเรยฺย, สเรยฺย วา สํฆกมฺมํ น วา สเรยฺย, อาคจฺเฉยฺย วา อุโปสถํ น วา อาคจฺเฉยฺย, อาคจฺเฉยฺย วา สํฆกมฺมํ น วา อาคจฺเฉยฺย, สํโฆ สห วา คคฺเคน วินา วา คคฺเคน อุโปสถํ กริสฺสติ, สํฆกมฺมํ กริสฺสติ. ขมติ สํฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’”ติ.