5.7 ยานาทิปฏิกฺเขป
เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู ยาเนน ยายนฺติ, อิตฺถิยุตฺเตนปิ ปุริสนฺตเรน, ปุริสยุตฺเตนปิ อิตฺถนฺตเรน. มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ— “เสยฺยถาปิ คงฺคามหิยายา”ติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “น, ภิกฺขเว, ยาเนน ยายิตพฺพํ. โย ยาเยยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา”ติ.
เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ โกสเลสุ ชนปเท สาวตฺถิํ คจฺฉนฺโต ภควนฺตํ ทสฺสนาย อนฺตรามคฺเค คิลาโน โหติ. อถ โข โส ภิกฺขุ มคฺคา โอกฺกมฺม อญฺญตรสฺมิํ รุกฺขมูเล นิสีทิ. มนุสฺสา ตํ ภิกฺขุํ ทิสฺวา เอตทโวจุํ— “กหํ, ภนฺเต, อโยฺย คมิสฺสตี”ติ? “สาวตฺถิํ โข อหํ, อาวุโส, คมิสฺสามิ ภควนฺตํ ทสฺสนายา”ติ. “เอหิ, ภนฺเต, คมิสฺสามา”ติ. “นาหํ, อาวุโส, สกฺโกมิ, คิลาโนมฺหี”ติ. “เอหิ, ภนฺเต, ยานํ อภิรุหา”ติ. “อลํ, อาวุโส, ปฏิกฺขิตฺตํ ภควตา ยานนฺ”ติ กุกฺกุจฺจายนฺโต ยานํ นาภิรุหิ. อถ โข โส ภิกฺขุ สาวตฺถิํ คนฺตฺวา ภิกฺขูนํ เอตมตฺถํ อาโรเจสิ. ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, คิลานสฺส ยานนฺ”ติ. อถ โข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ— “อิตฺถิยุตฺตํ นุ โข ปุริสยุตฺตํ นุ โข”ติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ปุริสยุตฺตํ หตฺถวฏฺฏกนฺ”ติ.
เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรสฺส ภิกฺขุโน ยานุคฺฆาเตน พาฬฺหตรํ อผาสุ อโหสิ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, สิวิกํ ปาฏงฺกินฺ”ติ.