6.25 วุฑฺฒปพฺพชิตวตฺถุ
อถ โข ภควา กุสินารายํ ยถาภิรนฺตํ วิหริตฺวา เยน อาตุมา เตน จาริกํ ปกฺกามิ มหตา ภิกฺขุสํเฆน สทฺธิํ อฑฺฒเตลเสหิ ภิกฺขุสเตหิ. เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร วุฑฺฒปพฺพชิโต อาตุมายํ ปฏิวสติ นหาปิตปุพฺโพ. ตสฺส ทฺเว ทารกา โหนฺติ, มญฺชุกา ปฏิภาเนยฺยกา, ทกฺขา ปริโยทาตสิปฺปา สเก อาจริยเก นหาปิตกมฺเม. อสฺโสสิ โข โส วุฑฺฒปพฺพชิโต— “ภควา กิร อาตุมํ อาคจฺฉติ มหตา ภิกฺขุสํเฆน สทฺธิํ อฑฺฒเตลเสหิ ภิกฺขุสเตหี”ติ. อถ โข โส วุฑฺฒปพฺพชิโต เต ทารเก เอตทโวจ— “ภควา กิร, ตาตา, อาตุมํ อาคจฺฉติ มหตา ภิกฺขุสํเฆน สทฺธิํ อฑฺฒเตลเสหิ ภิกฺขุสเตหิ. คจฺฉถ ตุมฺเห, ตาตา, ขุรภณฺฑํ อาทาย นาฬิยาวาปเกน อนุฆรกํ อนุฆรกํ อาหิณฺฑถ, โลณมฺปิ, เตลมฺปิ, ตณฺฑุลมฺปิ, ขาทนียมฺปิ สํหรถ, ภควโต อาคตสฺส ยาคุปานํ กริสฺสามา”ติ. “เอวํ, ตาตา”ติ โข เต ทารกา ตสฺส วุฑฺฒปพฺพชิตสฺส ปฏิสฺสุณิตฺวา ขุรภณฺฑํ อาทาย นาฬิยาวาปเกน อนุฆรกํ อนุฆรกํ อาหิณฺฑนฺติ, โลณมฺปิ, เตลมฺปิ, ตณฺฑุลมฺปิ, ขาทนียมฺปิ สํหรนฺตา. มนุสฺสา เต ทารเก มญฺชุเก ปฏิภาเนยฺยเก ปสฺสิตฺวา เยปิ น การาเปตุกามา เตปิ การาเปนฺติ, การาเปตฺวาปิ พหุํ เทนฺติ. อถ โข เต ทารกา พหุํ โลณมฺปิ, เตลมฺปิ, ตณฺฑุลมฺปิ, ขาทนียมฺปิ สํหริํสุ.
อถ โข ภควา อนุปุพฺเพน จาริกํ จรมาโน เยน อาตุมา ตทวสริ. ตตฺร สุทํ ภควา อาตุมายํ วิหรติ ภุสาคาเร. อถ โข โส วุฑฺฒปพฺพชิโต ตสฺสา รตฺติยา อจฺจเยน ปหูตํ ยาคุํ ปฏิยาทาเปตฺวา ภควโต อุปนาเมสิ— “ปฏิคฺคณฺหาตุ เม, ภนฺเต, ภควา ยาคุนฺ”ติ. ชานนฺตาปิ ตถาคตา ปุจฺฉนฺติ …เป… สาวกานํ วา สิกฺขาปทํ ปญฺญเปสฺสามาติ. อถ โข ภควา ตํ วุฑฺฒปพฺพชิตํ เอตทโวจ— “กุตายํ, ภิกฺขุ, ยาคู”ติ? อถ โข โส วุฑฺฒปพฺพชิโต ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสิ. วิครหิ พุทฺโธ ภควา— “อนนุจฺฉวิกํ, โมฆปุริส, อนนุโลมิกํ อปฺปติรูปํ อสฺสามณกํ อกปฺปิยํ อกรณียํ. กถญฺหิ นาม ตฺวํ, โมฆปุริส, ปพฺพชิโต อกปฺปิเย สมาทเปสฺสสิ. เนตํ, โมฆปุริส, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย …เป… วิครหิตฺวา ธมฺมิํ กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ— “น, ภิกฺขเว, ปพฺพชิเตน อกปฺปิเย สมาทเปตพฺพํ, โย สมาทเปยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส. น จ, ภิกฺขเว, นหาปิตปุพฺเพน ขุรภณฺฑํ ปริหริตพฺพํ. โย ปริหเรยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา”ติ.
อถ โข ภควา อาตุมายํ ยถาภิรนฺตํ วิหริตฺวา เยน สาวตฺถิ เตน จาริกํ ปกฺกามิ. อนุปุพฺเพน จาริกํ จรมาโน เยน สาวตฺถิ ตทวสริ. ตตฺร สุทํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม. เตน โข ปน สมเยน สาวตฺถิยํ พหุํ ผลขาทนียํ อุปฺปนฺนํ โหติ. อถ โข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ— “กิํ นุ โข ภควตา ผลขาทนียํ อนุญฺญาตํ, กิํ อนนุญฺญาตนฺ”ติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “อนุชานามิ, ภิกฺขเว, สพฺพํ ผลขาทนียนฺ”ติ.
เตน โข ปน สมเยน สํฆิกานิ พีชานิ ปุคฺคลิกาย ภูมิยา โรปิยนฺติ, ปุคฺคลิกานิ พีชานิ สํฆิกาย ภูมิยา โรปิยนฺติ. ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “สํฆิกานิ, ภิกฺขเว, พีชานิ ปุคฺคลิกาย ภูมิยา โรปิตานิ ภาคํ ทตฺวา ปริภุญฺชิตพฺพานิ. ปุคฺคลิกานิ พีชานิ สํฆิกาย ภูมิยา โรปิตานิ ภาคํ ทตฺวา ปริภุญฺชิตพฺพานี”ติ.