6.26 จตุมหาปเทสกถา
เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขูนํ กิสฺมิญฺจิ กิสฺมิญฺจิ ฐาเน กุกฺกุจฺจํ อุปฺปชฺชติ— “กิํ นุ โข ภควตา อนุญฺญาตํ, กิํ อนนุญฺญาตนฺ”ติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. “ยํ, ภิกฺขเว, มยา ‘อิทํ น กปฺปตี’ติ อปฺปฏิกฺขิตฺตํ ตญฺเจ อกปฺปิยํ อนุโลเมติ, กปฺปิยํ ปฏิพาหติ, ตํ โว น กปฺปติ. ยํ, ภิกฺขเว, มยา ‘อิทํ น กปฺปตี’ติ อปฺปฏิกฺขิตฺตํ ตญฺเจ กปฺปิยํ อนุโลเมติ, อกปฺปิยํ ปฏิพาหติ, ตํ โว กปฺปติ. ยํ, ภิกฺขเว, มยา ‘อิทํ กปฺปตี’ติ อนนุญฺญาตํ ตญฺเจ อกปฺปิยํ อนุโลเมติ, กปฺปิยํ ปฏิพาหติ, ตํ โว น กปฺปติ. ยํ, ภิกฺขเว, มยา ‘อิทํ กปฺปตี’ติ อนนุญฺญาตํ, ตญฺเจ กปฺปิยํ อนุโลเมติ, อกปฺปิยํ ปฏิพาหติ, ตํ โว กปฺปตี”ติ.
อถ โข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ— “กปฺปติ นุ โข ยาวกาลิเกน ยามกาลิกํ, น นุ โข กปฺปติ? กปฺปติ นุ โข ยาวกาลิเกน สตฺตาหกาลิกํ, น นุ โข กปฺปติ? กปฺปติ นุ โข ยาวกาลิเกน ยาวชีวิกํ, น นุ โข กปฺปติ? กปฺปติ นุ โข ยามกาลิเกน สตฺตาหกาลิกํ, น นุ โข กปฺปติ? กปฺปติ นุ โข ยามกาลิเกน ยาวชีวิกํ, น นุ โข กปฺปติ? กปฺปติ นุ โข สตฺตาหกาลิเกน ยาวชีวิกํ, น นุ โข กปฺปตี”ติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ.
“ยาวกาลิเกน, ภิกฺขเว, ยามกาลิกํ, ตทหุ ปฏิคฺคหิตํ กาเล กปฺปติ, วิกาเล น กปฺปติ. ยาวกาลิเกน, ภิกฺขเว, สตฺตาหกาลิกํ, ตทหุ ปฏิคฺคหิตํ กาเล กปฺปติ, วิกาเล น กปฺปติ. ยาวกาลิเกน, ภิกฺขเว, ยาวชีวิกํ, ตทหุ ปฏิคฺคหิตํ กาเล กปฺปติ, วิกาเล น กปฺปติ. ยามกาลิเกน, ภิกฺขเว, สตฺตาหกาลิกํ, ตทหุ ปฏิคฺคหิตํ ยาเม กปฺปติ, ยามาติกฺกนฺเต น กปฺปติ. ยามกาลิเกน, ภิกฺขเว, ยาวชีวิกํ, ตทหุ ปฏิคฺคหิตํ ยาเม กปฺปติ, ยามาติกฺกนฺเต น กปฺปติ. สตฺตาหกาลิเกน, ภิกฺขเว, ยาวชีวิกํ ปฏิคฺคหิตํ, สตฺตาหํ กปฺปติ, สตฺตาหาติกฺกนฺเต น กปฺปตี”ติ.
เภสชฺชกฺขนฺธโก ฉฏฺโฐ.
ตสฺสุทฺทานํ
สารทิเก วิกาเลปิ,
วสํ มูเล ปิฏฺเฐหิ จ;
กสาเวหิ ปณฺณํ ผลํ,
ชตุ โลณํ ฉกณญฺจ.
จุณฺณํ จาลินิ มํสญฺจ,
อญฺชนํ อุปปิสนี;
อญฺชนี อุจฺจาปารุตา,
สลากา สลากฐานิํ.
ถวิกํสพทฺธกํ สุตฺตํ,
มุทฺธนิเตลนตฺถุ จ;
นตฺถุกรณี ธูมญฺจ,
เนตฺตญฺจาปิธนตฺถวิ.
เตลปาเกสุ มชฺชญฺจ,
อติกฺขิตฺตํ อพฺภญฺชนํ;
ตุมฺพํ เสทํ สมฺภารญฺจ,
มหา ภงฺโคทกํ ตถา.
ทกโกฏฺฐํ โลหิตญฺจ,
วิสาณํ ปาทพฺภญฺชนํ;
ปชฺชํ สตฺถํ กสาวญฺจ,
ติลกกฺกํ กพฬิกํ.
โจฬํ สาสปกุฏฺฏญฺจ,
ธูม สกฺขริกาย จ;
วณเตลํ วิกาสิกํ,
วิกฏญฺจ ปฏิคฺคหํ.
คูถํ กโรนฺโต โลฬิญฺจ,
ขารํ มุตฺตหรีตกํ;
คนฺธา วิเรจนญฺเจว,
อจฺฉากฏํ กฏากฏํ.
ปฏิจฺฉาทนิ ปพฺภารา,
อาราม สตฺตาเหน จ;
คุฬํ มุคฺคํ โสวีรญฺจ,
สามํปากา ปุนาปเจ.
ปุนานุญฺญาสิ ทุพฺภิกฺเข,
ผลญฺจ ติลขาทนี;
ปุเรภตฺตํ กายฑาโห,
นิพฺพตฺตญฺจ ภคนฺทลํ.
วตฺถิกมฺมญฺจ สุปฺปิญฺจ,
มนุสฺสมํสเมว จ;
หตฺถิอสฺสา สุนโข จ,
อหิ สีหญฺจ ทีปิกํ.
อจฺฉตรจฺฉมํสญฺจ,
ปฏิปาฏิ จ ยาคุ จ;
ตรุณํ อญฺญตฺร คุฬํ,
สุนิธาวสถาคารํ.
คงฺคา โกฏิสจฺจกถา,
อมฺพปาลี จ ลิจฺฉวี;
อุทฺทิสฺส กตํ สุภิกฺขํ,_
ปุนเทว ปฏิกฺขิปิ.
เมโฆ ยโส เมณฺฑโก จ,
โครสํ ปาเถยฺยเกน จ;
เกณิ อมฺโพ ชมฺพุ โจจ,
โมจมธุมุทฺทิกสาลุกํ.
ผารุสกา ฑากปิฏฺฐํ,
อาตุมายํ นหาปิโต;
สาวตฺถิยํ ผลํ พีชํ,
กิสฺมิํ ฐาเน จ กาลิเกติ.
อิมมฺหิ ขนฺธเก วตฺถู เอกสตํ ฉวตฺถุ.
เภสชฺชกฺขนฺธโก นิฏฺฐิโต.